Taak 1
Welke eetstoornissen bestaan er?
Vandereycken, W. & Noordenbos, G. (2008; 2e druk). Handboek eetstoornissen.
Eetstoornissen
Niet te wijten aan een tekort aan voedsel of somatische
ziekte. Een op zichzelf staand syndroom. Wel kan een
eerdere ziekte of afwijking in de opvoeding met voedsel tot
een latere eetstoornis leiden. Hiernaast staan symptomen
beschreven. Anorexie is dus iets anders dan het syndroom
anorexia nervosa.
- Typische eetstoornissen: anorexia, boulimia en
eetbuistoornis.
- Andere eetstoornissen: atypische (wel kenmerken
maar niet volledig typisch) en overig.
Eetstoornissen kunnen in elkaar over gaan. Ze vormen een
continuüm met anorexia beperkend type (1), anorexia
eetbui/purgerend type (2), boulimia (3), eetstoornis (4) en
overeten (5). Er dan dus van de ene naar de andere stoornis
worden overgelopen. Niet opeens van anorexia naar
overeten, daar zitten de andere stoornissen nog tussen.
Anorexia Nervosa
A. Weigering het lichaamsgewicht te handhaven op of boven een voor de leeftijd en lengte minimaal normaal
gewicht (bijvoorbeeld gewichtsverlies tot minder dan 85% van het te verwachten gewicht, of het in de
periode van groei niet bereiken van het te verwachten gewicht, hetgeen leidt tot een lichaamsgewicht van
minder dan 85 procent van het te verwachten gewicht).
B. Intense angst in gewicht toe te nemen of dik te worden, terwijl er juist sprake is van ondergewicht.
C. Stoornis in de manier waarop iemand zijn of haar lichaamsgewicht of lichaamsvorm beleeft, onevenredig
grote invloed van het lichaamsgewicht of lichaamsvorm op het oordeel over zichzelf, of ontkenning van de
ernst van het huidige lage lichaamsgewicht.
D. Bij meisjes, na de menarche, amenorroe, dat wil zeggen de afwezigheid van ten minste drie
achtereenvolgende menstruele cycli. (Een vrouw wordt geacht een amenorroe te hebben als de menstruatie
alleen volgt na toediening van hormonen (bijvoorbeeld oestrogenen).)
Specificeer het type:
- Beperkende type: tijdens de huidige episode van anorexia nervosa is betrokkene niet geregeld bezig met
eetbuien of laxeren (dat wil zeggen zelfopgewekt braken of het misbruik van laxantia, diuretica of
klysma’s).
- Eetbuien/purgerende type: tijdens de huidige episode van anorexia nervosa is betrokkene geregeld bezig
met eetbuien of purgerende maatregelen (dat wil zeggen zelfopgewekt braken of het misbruik van laxantia,
diuretica of klysma’s). Een eetbui is in dit geval niet hetzelfde als bij boulimia, maar mindere mate.
Toelichting
Geld hier alleen voor vrouwen, raar want mannen worden dus gediscrimineerd. Het zou niet kunnen vastgesteld
worden bij gebruik van de pil) en bij jong volwassenen blijft de menstruatie wel vaker uit zonder dat er iets aan
de hand is (daarom D weggehaald in DSM-V). Er zijn twee subtypes gemaakt omdat men 2 groepen patiënten
zag. Beperkend is meer obsessief en purgerend meer impulsief. Ook heeft de laatste meer overeenkomst met
boulimia (continuüm).
Boulimia Nervosa
A. Recidiverende episodes van eetbuien. Een episode wordt gekarakteriseerd door beide volgende: Het binnen
een beperkte tijd (bijvoorbeeld twee uur) eten van een hoeveelheid voedsel die beslist groter is dan wat de
meeste mensen in eenzelfde periode en onder dezelfde omstandigheden zouden eten. Een gevoel de
beheersing over het eten tijdens de episode kwijt te zijn (bijvoorbeeld het gevoel dat men niet kan stoppen
met eten of zelf kan bepalen wat of hoeveel men eet).
B. Recidiverend inadequaat compensatoir gedrag om gewichtstoeneming te voorkomen, zoals zelfopgewekt
braken; misbruik van laxantia, diuretica of klysma’s of andere geneesmiddelen; vasten; of overmatige
lichaamsbeweging.
C. De eetbuien en de inadequate compensatoire gedragingen komen beide gemiddeld ten minste tweemaal per
week gedurende drie maanden voor.
D. Het oordeel over zichzelf wordt in onevenredige mate beïnvloed door de lichaamsvorm en het
lichaamsgewicht.
E. De stoornis komt niet uitsluitend voor tijdens episodes van anorexia nervosa.
, Specificeer het type:
- Purgerende type: tijdens de huidige episode van boulimia nervosa is betrokkene geregeld bezig met
zelfopgewekt braken of het misbruik van laxantia, diuretica of klysma’s.
- Niet-purgerende type: tijdens de huidige episode van boulimia nervosa heeft betrokkene andere inadequate
compensatoire gedragingen getoond zoals vasten of overmatige lichaamsbeweging, maar is niet geregeld
bezig met zelfopgewekt braken of het misbruik van laxantia, diuretica of klysma’s.
Toelichting
Zie betekenis eetbui in afbeelding 1. Een ander essentieel onderdeel is het compenseren van de eetbui.
Compensatoir gedrag kan braken zijn, laxeren, diuretica, extreem lijnen/vasten of extreme lichaamsbeweging. Is
het gewicht normaal tot mollig dan van boulimia, maar neigen ze toch erg mager te worden dan vaak het
purgerende type anorexia. De purgerende groep omvat meestal de meest ernstige patiënten. Het is van belang om
naast de diagnose boulimia te kijken naar de geschiedenis van eventuele anorexia, geschiedenis van lijnen,
comorbide ziektes en of er een seizoensgebonden patroon is.
Eetbuistoornis
A. Recidiverende episodes van eetbuien. Een episode wordt gekarakteriseerd door beide volgende:
- Het binnen een beperkte tijd (bijvoorbeeld twee uur) eten van een hoeveelheid voedsel, die beslist groter
is dan wat de meeste mensen in eenzelfde periode en onder dezelfde omstandigheden zouden eten.
- Een gevoel de beheersing over het eten tijdens de episode kwijt te zijn (bijvoorbeeld het gevoel dat men
niet kan stoppen met eten of zelf kan bepalen wat of hoeveel men eet).
B. De episodes van eetbuien gaan gepaard met drie (of meer) van de volgende criteria:
- Veel sneller eten dan gewoonlijk.
- Dooreten tot een ongemakkelijk vol gevoel is bereikt.
- Grote hoeveelheden voedsel verorberen zonder fysieke honger te voelen.
- In eenzaamheid eten uit schaamte over de grote hoeveelheid voedsel, die gegeten wordt.
- Na het overeten walgen van zichzelf, zich depressief of erg schuldig voelen.
C. Merkbaar ongenoegen over de eetbuien is aanwezig.
D. De eetbuien komen gemiddeld ten minste twee dagen per week gedurende zes maanden voor.
E. De eetbuien gaan niet gepaard met regelmatig inadequaat compensatoir gedrag (bijvoorbeeld zelfopgewekt
braken; het misbruik van laxantia, vasten of overmatige lichaamsbeweging) en de stoornis komt niet
uitsluitend voor tijdens het beloop van anorexia nervosa of boulimia nervosa.
Eetstoornis Niet Anders Omschreven
De eetstoornis-NAO is een categorie voor patiënten die meestal een aantal overeenkomstige, maar niet alle,
kenmerken van de eerder genoemde meer specifieke eetstoornissen hebben. Deze laatste categorie komt in deze
richtlijn niet apart aan bod. In het kader van de richtlijn kunnen patiënten met een eetstoornis-NAO naar gelang
de aard van de symptomatologie worden gerangschikt onder de anorexia nervosa of boulimia nervosa.
Toelichting
In het Engels Binge Eating Disorder. Volgens de schrijvers is het geen typische eetstoornis maar meer een
manier om dikke mensen in de ziektewet te laten komen. Mede doordat de mensen niet gepreoccupeerd zijn met
hun gewicht. Zij zouden eetbuistoornis liever als atypische stoornis zien en een nieuwe derde stoornis toevoegen:
overgewichtstoornis.
Andere eetstoornissen
- Atypische eetstoornissen: mensen die wel aan de criteria voor een typische stoornis voldoen, maar waarbij
1 belangrijk kenmerk mist. Bijv. alle criteria van anorexia
maar het gewicht blijft nog redelijk binnen de perken. Ook
wanneer de eetbui 2 koekjes is (anorexia purgerend) en dat dit
al compensatoir gedrag opwekt). Dit is gelijk het kritiekpunt
op de eetbuistoornis want deze zou de extreme occupatie met
het gewicht missen.
- Overgewicht en obesitas: bij een BMI van 25 of meer spreek
je van overgewicht, van 30 of meer obesitas en 40 of meer
morbide obesitas. 1/3 zou ten gevolgen van een eetstoornis
zijn, bij meerderheid dus geen eetstoornis. Bij ICD-10
onderscheid gemaakt tussen overeten door een gebeurtenis of
zomaar.
- Nachtelijk eten: niet een aparte stoornis maar vaak een
variant van een andere stoornis. Daarbij hoort weinig tot geen
herinnering aan het eten.
- Braken en laxeren: het gaat hier om ongewild braken en
laxeren, niet om het gewicht onder controle te houden. Kan
ook weer gezien worden als een onderdeel van stoornissen,
maar nog niet echt duidelijk welke.