Stof bedrukken
Het aanbrengen van kleur op textielmateriaal in een dessin. Technisch gezien kan bedrukken worden
beschouwd als verven op een bepaalde plek. Bij het bedrukken van textiel is elke kleur of drukpasta
dekkend en de kleuren worden afzonderlijk op de stof aangebracht.
Rapportering: elke kleur moet precies in het te drukken dessin passen.
Kleurzuiverheid: het belang dat de gedrukte kleur gelijkmatig is qua intensiteit en constant in
kleurtoon is.
Dessindefinitie/-scherpte: de overgang of grens tussen kleuren is gewoonlijk scherp en goed
waarneembaar. Het afsmeren van een dessin treedt op wanneer de kleuren van het dessin in elkaar
overlopen of -vloeien. Dit wordt geschouwd als ‘slechte definitie’ en levert een bedrukking van
slechte kwaliteit op.
In de gangbare moderne drukprocessen wordt de drukpasta vanaf de bovenkant van de stof
aangebracht. De stof moet bij het prepareren grondig en gelijkmatig worden gereinigd om te zorgen
voor maximale penetratie van de verf in de textielvezels van de stof. Maximale penetratie van de verf
zorgt voor de beste kleurechtheid eigenschappen van het gedrukte dessin.
Bedrukken is , anders dan verven, geen bewerking waarbij fouten kunnen worden hersteld en een
slecht bedrukte stof kan niet opnieuw worden bewerkt (wordt tweede keus).
Type drukprocessen
- Batik
Bij deze techniek wordt vloeibare was handmatig in een dessin aangebracht op de stof. Zodra
de was is ingedroogd, wordt de stof geverfd. Vervolgens wordt de was verwijderd en de stof
gedroogd. Daarna wordt een nieuw dessin van was aangebracht en wordt de stof in een
andere kleur geverfd. Deze bewerking kan steeds worden herhaald en zo kunnen vele unieke
dessins en kleuren worden ontwikkeld. Batik is een vroegere versie van reserve druk.
Kenmerkend voor batik is dat het was gaat barsten, met als resultaat een willekeurig dessin
van dunne kleurlijnen op de oorspronkelijke stof.
- Engraved roller printing
Vroeger werden er dessins uitgesneden uit houten platen om verschillende dessins op
stoffen te stempelen. Naderhand bevestigden drukker zowel houten al smetalen
gedessineerde sjablonen aan cilinders om het proces enigszins te mechaniseren.
- Vlakfilmdruk en rotatiefilmdruk
Bij beide technieken worden gewoonlijk sjablonen gebruik waarvan het dessindeel open is,
zodat de drukpasta door de zeef kan vloeien terwijl de rest van de zeef volledig is afgedicht.
Zo wordt er alleen drukpasta aangebracht op de stof in het dessin door dat het open deel van
de zeef wordt bepaald. Elke kleur in het dessin wordt aangebracht met een afzonderlijke
zeef. Vlakfilmdruk werkt alleen voor onderbroken dessins. De herhaling kan niet groter zijn
dan de afmetingen van het zeefdrukraam. Rotatiezeven zijn in feite vlakzeven die zijn
opgerold en zo een ononderbroken, naadloze zeef vormen. Bij dit proces kun je zowel
ononderbroken als onderbroken dessins maken.
- Transferdruk (sublimatiedruk of ‘iron-on printing’)
Bij dit proces wordt papier bedrukt met het gewenste dessin, waarbij pigmenten of overige
kleurstoffen worden gebruikt die bij hoge temperaturen sublimeren. Het bedrukte papier
wordt tegen de stof geplaatst en tot een hoge temperatuur verhit terwijl het tegen de stof
wordt gehouden. Na de vereiste blootstelling bij deze hoge temperatuur, wordt het dessin
overgebracht van het papier op de stof. Deze techniek is slechts geschikt voor bepaalde
, soorten textiel vezels (vanwege de hitte). Met deze methode kunnen echter zeer
gedetailleerde en complexe dessins worden verkregen.
- Digitaal drukken
Deze techniek maakt gebruik van een grote verscheidenheid aan textielleurstoffen en
pigmenten. Deze techniek kan ook op de meeste in de handel verkrijgbare textielvezels en
stoffen worden gebruikt. Het grote voordeel van deze techniek zijn de complexe dessins die
kunnen worden verkregen. Het is mogelijk om dessins van fotografische kwaliteit te maken.
In verhouding heeft deze techniek zeer langzame productiesnelheden.
Stappen van het drukproces
Onderstaande processen gelden voor de vlakfilmdruk-, rotatiefilmdruk- en ‘engraved roller printing’-
processen (natte drukprocessen).
1. Voorbereiding van de stof
Voor het verkrijgen van drukresultaten van een constant hoge kwaliteit is de voorbereiding
van de stof echter de belangrijkste stap.
2. Voorbereiding van de drukpasta
De drukpasta bestaat uit een verdikte oplossing die ofwel textielkleurstoffen of -pigmenten
bevat. Gewoonlijk bevat deze pasta ook chemische hulpstoffen die nodig zijn voor de
formulering van de kleurstof of het pigment. Kleurstoffen moeten worden gekozen op
basis van de vezelsamenstelling van de stof, deze worden gefixeerd in de textielvezels.
Pigmenten zijn niet specifiek voor een bepaald type vezel. De pigmentdrukpasta moet een
bindmiddel bevatten dat de pigmentdeeltjes aan het oppervlak van de textielmaterialen
lijmt.
3. Bedrukken van de stof
4. Drogen
Zodra de stof is bedrukt, wordt de stof gedroogd om te voorkomen dat het dessin per
ongeluk uitloopt of vervormd. De functie van het verdikkingsmiddel is het op zijn plaats
houden van de kleurstof of het pigment totdat de kleur is gefixeerd. Onmiddellijk na het
bedrukken is de pasta echter nog steeds nat en kan deze door wrijven of schuren vervormen,
totdat de bedrukte stof vrijwel is opgedroogd.
5. Fixatie van de kleurstof
Vervolgens wordt de verf in de textielvezel gefixeerd of wordt het bindmiddel van het
pigment uitgehard. Bij kleurstoffen is voor de fixatiestap ofwel een stomer nodig of een
bakoven. Het bindmiddel voor de meeste pigmenten wordt eenvoudig uitgehard met behulp
van een bakoven.
6. Wassen
Als laatste worden de meeste bedrukte stoffen grondig gewassen om alle overgebleven
ingrediënten van de drukpasta te verwijderen. Gewoonlijk blijft na het wassen alleen de
kleurstof of het pigmentbindmiddelcomplex achter op de stof.
Voorbereiding van de drukpasta
De ingrediënten die worden gekozen voor de drukpastaformulering zijn afhankelijk van de
vezelsamenstelling van de stof en de echtheidsvereisten van het eindgebruik. Daarnaast kunnen
unieke vereisten, zoals helderheid van de bedrukking, glans van de stof en luchtdoorlaatbaarheid van
de stof, van invloed zijn op de gekozen kleurstof. In een aantal gevallen kan het type drukmachine
waarover de producent beschikt een rol spelen.
Kleurstoffen: duurder in gebruik, vezel specifiek, de eigenschappen wat betreft helderheid en
echtheid variëren en hebben weinig tot geen negatieve invloed op de greep van het eindproduct.
Pigmenten: niet vezel specifiek, minder duur in gebruik en vertonen variërende eigenschappen wat
betreft echtheid en helderheid. De bindmiddelen kunnen de stof een stuk stijver maken. De meeste
stofmixen worden bedrukt met pigmenten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maritblankvoort. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.