Dieetbehandelingsrichtlijn 6: eetstoornissen
Paramedische gegevens
Doelgroep: anorexia nervosa, boulimia nervosa, binge eating disorder of een eetstoornis niet anderszins
omschreven (NAO).
Ziektebeeld: eetstoornissen betreffen stoornissen in het doen en denken rond eten. Kenmerkend; sterke
preoccupatie met eten en gewicht en verstoord lichaamsbeeld.
1.diagnose Anorexia Nervosa; gebrek aan eetlust door een psychische oorzaak. Patiënten hebben wel
degelijk honger, ze zullen echter niet toegeven aan het hongergevoel. Kenmerkend: voortdurend denken
dat je dik bent, verlangen om mager te zijn, wens tot gewichtsverlies. Angst om dikker te worden verergert
bij gewichtsverlies.
Criteria DSM-5
(1) Beperking van de energie-inname vergeleken met de behoefte, hetgeen leidt tot een laag gewicht.
Significant laag gewicht is gedefinieerd als een gewicht dat lager is dan min. normaal.
(2) Intense angst voor gewichtstoename of voor dik worden, zelfs als er een laag gewicht aanwezig is
(3) Stoornis in de wijze waarop het lichaamsgewicht wordt beleefd, grote invloed op de zelfevaluatie van
het lichaamsgewicht, gebrek aan herkenning van de ernst van huidig laag gewicht.
Specificeer het type:
(1) beperkend type: gedurende laatste 3 maanden heeft men geen episodes van eetbuien vertoond
(gewichtsverlies wordt veroorzaakt door lijnen, vasten en/of beweging)
(2) eetbuien / purgerend type: gedurende laatste 3 maanden heeft men terugkerend eetbuien (braken,
laxantia, diuretica)
- mild BMI >17 - ernstig BMI 15-16
- matig BMI 16-17 - extreem <15
(Criteria DSM-IV Weigering het lichaamsgewicht te handhaven of op boven normaal gewicht te komen,
intense angst voor dik worden, stoornnis in amenorroe wegblijven van menstuele cycli.
beperkend type tijdens de huidige episode van anorexia is betrokkene niet geregeld bezig met eetbuien
of purgeren
Eetbuien type tijdens de huidige episode van anorexia is betrokkene geregeld bezig met eetbuien of
purgerende maatregelen (braken, misbruik laxantia, diuretica))
2.Diagnose boulimia nervosa; gekenmerkt door eetbuien waarbij in een korte tijd een zeer grote
hoeveelheid voedsel wordt geconsumeerd, afgewisseld met pogingen om de gevolgen van de eetaanvallen
voor het gewicht tegen te gaan.
Niet-purgerende type: vertoond geen pureer gedrag, maar gebruikt andere inadequaat gedrag voor de
eetbuien zoals vasten of extreme lichaamsbeweging.
Soorten eetbuien:
(1) objectieve; binnen beperkte tijd een grote hoeveelheid voedsel, controle verlies
(2) subjectieve: hoeveelheden die door de patiënt als veel worden beschouwd, maar volgens objectieve
norm niet als eetbui wordt beschouwd.
(3) objectief overeten: grote hoeveelheid zonder controle verlies & subjectief overeten
Criteria DSM-5
(1) terugkerende eetbuien: het binnen een beperkte tijd eten van een hoeveelheid voedsel die beslist
groter is dan wat de meeste mensen zouden eten en een gevoel dat de beheersing over het eten kwijt is
(controleverlies)
(2) terugkerend inadequaat compensatiegedrag, zoals braken, laxantia, diuretica, beweging
(3) gemiddeld ten minste eenmaal per week gedurende 3 maanden, zelfevaluatie wordt in oneveredige
mate beinvloedt door de lichaamsvorm en gewicht, stoornis komt niet voor tijdens anorexia nervosa.
Specificeer de ernst;
- mild ; gem. 1-3x compensatie gedrag per week - ernstig 8-13x
- matig; 4-7x - extreem >14 x per week
(Criteria DSM-IV -> verandering in ernst van specificatie
-Eetbuien, controle verlies, compensatiegedrag, ten minste 2x per week in 3 maanden lang
, - Purgerend type = bezig met braken of misbruik van geneesmiddelen
- Niet-purgerend type = bezig met overmatig lichaamsbeweging)
Diagnose eetbuistoornis / binge eating disorder : boulimia nervosa zonder compensatie gedrag.
Criteria binge eating disorder:
(1) episodes van eetbuien, binnen beperkte tijd grote hoeveelheid voedsel
(2) gevoel van beheersing over eten is kwijt, controle verlies
(3) snel eten, eten tot oncomfortabel gevoel, eten van voedsel zonder dat er honger ervaren wordt, eten
in isolatie uit gevoelens van ongemak, na het eten afschuw, schuldig of sombere gevoelens.
(4) veel stress rondom eetbuien, gemiddeld 2 dagen per week gedurende minimaal 6 maanden, de
eetbuien gaan niet vergezeld met maatregelen om de gewichtstoename te voorkomen
-mild = 1-3 per week -ernstig = 8-13 per week
- matig 4-7 per week - extreem = >14 per week
Diagnose niet anderszins omschreven (NAO): meestal een aantal overeenkomsten, maar niet alle
kenmerken ervaren van de eetstoornissen.
Criteria :
(1) bij vrouwen wordt voldaan aan alle criteria van anorexia nervosa, behalve dat betrokkene regelmatig
menstrueert, lichaamsgewicht binnen normale grenzen
(2) aan alle criteria van boulimia wordt voldaan, behalve dat de eetbuien en compensaties vorkomen in
een frequentie van minder dan 2x per week of met een duur korter dan 3 maanden
(3) regelmatig tonen van compensatiegedrag na het eten met een normaal lichaamsgewicht, herhaald
kauwen of uitspugen
Bij obesitas kunnen ook eetstoornissen ontstaan, factoren
die daarop duiden:
- preoccupatie met gewicht, uitgebreid lijnverleden
- verstoorde voedingsgewoonte, verstoring in het
psychosociaal functioneren
- onrealistische verwachtingen, aanwezigheid van
eetbuien, emotioneel eetgedrag
-BMI hoger dan 40
Complicatie en klachten
Lichamelijke klachten die kenmerkend zijn voor anorexia
hangen vooral samen met ondergewicht, ondervoeding,
vasten en een extreem activiteiten patroon. Lichamelijke
klachten die kenmerkend zijn voor boulimia hangen vooral
samen met eetbuien en compensatiegedrag.
Anorexia nervosa:
- meest kenmerkende klachten ondergewicht, onv. Gewichtstoename, gestoorde lengtegroei, uitputting,
verlaagd basaal metabolisme, gestoorde aanpassing aan warmte en koude
- orgaanafwijkingen: wegblijven menstruatie (neuro-endocrien), lage bloedsuiker (metabool),
cardiovasculair, beweginsapparaat (botontkalking, botbreuk, kramp), maagdarmkanaal, huid
(donsbeharing, bleke en droge huid), verstoring in de vocht-, zuur- en base eleketrolytenhuishouding (als
gevolg van braken tandbederf, erosie tandglazuur, gezwollen speekselklieren, beschadiging slokdarm en
darmen)
sociaal: emoties vervlakken, sociaal isolement, weigering van eten leidt tot conflicten, zin in seks neemt af,
arbeidsongeschiktheid
Boulimia nervosa:
- rode blos, opgeblazen gezicht, puntvormige bloeduitstortinkjes in het gelaat, geïrriteerde mondhoeken,
eelt of littekens op de rug van de hand, afgesleten snijtanden, oedeem
Sociaal: terugtrekking sociaal leven, ongemakkelijk voelen, schaamte
