Samenvatting
Samenvatting Probleem 4 uitwerkingen Recht, economie en maatschappij
- Vak
- (RR121)
- Instelling
- Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
Dit zijn uitwerkingen van Probleem 3 vak 7 Jaar 1 Recht, economie en maatschappij
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Probleem 4 – REMLEERDOELEN
1. Hoe kijken rechtseconomen naar het herroepingsrecht (1e 3 artikelen nodig à RK vd berg 3
onderwerpen)?
1e en 2e artikel kritiek op hoe het vroeger was
3e art hoe het nu is
2. Wat zijn de inzichten van Behavioural Law and Economics ten opzichte van het rationele
keuzemodel binnen het consumentenrecht?
4e art à inspiratie toepassingsopdracht
5e art à Engelse begrippen
LEERDOEL 1:
Artikel – consumentenrecht, R. van den Bergh
In de juridische literatuur wordt consumentenbescherming vaak gezien als een middel om het
verstoorde machtsevenwicht in de relaties tussen producenten/handelaren en consumenten te
herstellen. Het legt verplichtingen op aan aanbieders en bepaalt dat contractuele verplichtingen die
evenwicht tussen aanbieders en consumenten verstoren ongeldig is. Dit zijn correcties voor de slechte
economische of intellectuele onderhandelingspositie van individuele consumenten.
In de rechtseconomie wordt het argument van verstoorde evenwicht bekritiseerd om twee redenen:
1. Consumentenrecht is geen nulsommenspel (zero sum game), waarbij de winst van de ene speler
gelijk is aan het verlies van de andere speler. Regels van consumentenbescherming veroorzaken
namelijk bijkomende kosten die doorberekend worden in de prijs. Als zij voor hun bescherming
moeten betalen, wordt die evenwicht niet hersteld.
2. De stelling van verstoorde evenwicht maakt niet duidelijk wat de redenen zijn van de
kwaliteitsverslechtering op markten voor consumptiegoederen. Volgens rechtseconomen is
‘asymmetrische informatie’ het centrale probleem. Dit verklaart ook waarom op markten, waar veel
aanbieders zijn en geen van hen hun sterkere onderhandelingspositie kan misbruiken, producten met
een te late kwaliteit worden aangeboden.
Goed functionerende markten garanderen dat belangen van consumenten optimaal worden gediend:
hoogwaardige innovatieve goederen/diensten worden aangeboden tegen een aantrekkelijke prijs.
Markten functioneren niet altijd optimaal:
1. Aantal aanbieders kan beperkt zijn (soms zelf monopolie). Zij kunnen dan hoge prijzen vragen. Het
probleem daarvan is dat het mededingingsrecht dat een verbod bevat van prijsafspraken, misbruik van
economische machtspositie en concentraties die tot substantiële prijsverhogingen leiden.
2. Informatieproblemen -> asymmetrische informatie. Als consumenten niet goed geïnformeerd zijn
over de kwaliteit van goederen/diensten, kunnen aanbieders hun informatievoorsprong misbruiken en
kwaliteit doen dalen beneden het optimale niveau. Dit is de economische grondslag van het
consumentenrecht. Als consumenten niet goed de kwaliteit kunnen beoordelen ontstaat problemen
als, het ‘morele risico’ en ‘averechtse selectie’, die maatregelen van consumentenbescherming
noodzakelijk maken.
Zowel mededingingsrecht als consumentenrecht zijn nodig om de belangen van verbruikers in een
markteconomie te beschermen.
1. Consumentenrecht is niet geschikt om het monopolieprobleem op te lossen, bijv. door opleggen
minimum kwaliteitsstandaarden. Dit leidt slechts tot verschuiving van marktverstoringen.
,2. Mededingingsrecht niet geschikt om probleem van informatieongelijkheid op te lossen. Zelfs op
concurrentiele markten kunnen consumentenbelangen geschaad worden. Bijv. markt van sigaretten:
er zijn veel aanbieders die een concurrentieslag leveren voor de uitbreiding van hun marktaandeel,
maar geen van hen heeft een prikkel om spontaan info te geven over de risico’s van roken. Hier is
overheidsregulering noodzakelijk.
Rechtseconomisch analysekader en begrippenapparaat
Centraal in de rechtseconomische analyse consumentenrecht staat het probleem van
informatieongelijkheid.
Zoekgoederen: hebben kwaliteiten die de consument voorafgaand aan de aankoop kan controleren.
Bijv kaas die je kunt proeven of de kleur van kleding.
Ervaringsgoederen: hebben eigenschappen die pas na aankoop duidelijk zijn. Bijv. voeding in blik,
elektrische apparaten, auto’s, huizen. Sommige producten worden regelmatig gekocht waardoor de
consument de kwaliteit leert kennen (repeat purchase mechanism).
De ernst van het informatieprobleem varieert met de frequentie van de aankopen en de prijs.
- Regelmatig en niet duur, marktmechanisme zal zelf nodige info over de aangeboden kwaliteit
ter beschikking stellen.
- Niet regelmatig en duur, mechanisme van herhaalde aankopen zal niet langer volstaan om
consumenten voldoende over de kwaliteit van goederen/diensten te informeren.
Vertrouwensgoederen: eigenschappen worden zelfs na aankoop of gebruik niet duidelijk. Consument
kan aangeboden kwaliteit niet controleren en de onzekerheid kan slechts worden overwonnen door
vertrouwen te hebben in de kwaliteit van de verkoper. Bijv. herstel defecte producten of een
medische ingreep.
Aantal bijkomende opmerkingen
Het is mogelijk dat bepaalde goederen/diensten zoekeigenschappen en ervaringseigenschappen
combineren. Bv matras, grootte kan vooraf worden gecontroleerd, kwaliteit door herhaald gebruik.
Vooral diensten hebben vertrouwenseigenschappen, bijv advocaten/huisartsen/medisch specialisten.
Alleen zij beschikken over noodzakelijke informatie om de kwaliteit van de dienstverlening te
beoordelen.
Onderscheid tussen grootzakelijke afnemers enerzijds en particulieren/klein zakelijke afnemers
anderzijds. Eerstgenoemde zullen blijvende problemen ondervinden om de kwaliteit te beoordelen,
laatstgenoemde door betere voorkennis en dankzij mechanisme van de herhaalde aankopen beter in
staat de kwaliteit van aangeboden diensten te beoordelen. Bv particulieren kunnen kwaliteit van
advocaat niet goed beoordelen. Grote bedrijven door vaak zelf juristen in dienst te nemen wel.
Asymmetrische informatie leidt tot twee oorzaken van kwaliteitsverslechtering voor
consumptiegoederen:
1. Morele risico: wanneer een contractspartij de handelingen van de andere contractspartij niet kan
controleren/evalueren. Er is na sluiting van de overeenkomst ruimte voor opportunistisch gedrag.
Aanbieder zal onvoldoende prikkels hebben om goederen en diensten in een optimale
prijs/kwaliteitsverhouding aan te bieden, omdat afnemer kwaliteit niet controleert. Naast te lage
kwaliteit kan het ook zijn dat een te grote hoeveelheid wordt aangeboden dat heet aanbod
geïnduceerde vraag (demand generation). Bijv medische zorg, je kan zelf niet bepalen of bijkomende
diagnoses/behandelingen noodzakelijk zijn.
2. Averechtse selectie: proces waarbij goederen van hoge kwaliteit uit de markt worden verdreven
door goederen van gemiddelde kwaliteit, die op hun beurt worden verdrongen door goederen van
lage kwaliteit.
, Averechtse selectie kan wel een verklaring bieden voor de kwaliteitsverslechtering op concurrentiele
markten.
Dit probleem kan worden verklaard aan de hand van tweedehandsauto’s.
Stel tweedehandsauto’s worden aangeboden waarvan prijs varieert tussen €10 000 en €2000. Duurste
zijn van uitstekende kwaliteit, maar koper niet in staat deze kwaliteit voor de aankoop te kennen en
onderscheid te maken met de goedkoopste auto’s met lage kwaliteit. Kopers zullen uitgaan van een
gemiddeld kwaliteitsniveau en slechts bereid een gemiddelde prijs van 6000 te betalen. Aanbieders
van de hoogste kwaliteit (10 000) worden verdreven, want zij zijn niet bereid hun auto voor €6000 te
verkopen. Hierdoor daalt de gemiddelde kwaliteit.
In tweede fase auto’s aangeboden tussen €6000 en €2000, kopers max €4000 te betalen.
In derde fase verdwijnen ook de auto’s van gemiddelde kwaliteit ook.
Alleen auto’s van lage kwaliteit met gemiddelde van €3000 over.
Consumenten zullen algemeen uitgaan van een laag kwaliteitsniveau en daarom niet bereid zijn hoge
prijzen te betalen. Aanbieders van hoge kwaliteit worden uit de markt verdreven.
Het probleem van averechtse selectie kan door de markt zelf opgelost worden. Aan de kant van
producenten kunnen merken en reclame de informatieongelijkheid reduceren.
- Merken bieden een kwaliteitsgarantie. Als consument tevreden is met de kwaliteit van dat
merk koopt hij dit wellicht opnieuw. Dit geeft een prikkel om de kwaliteit constant te houden
en te vermijden dat deze uitwijken naar andere producten.
Aanbieders van hoge kwaliteit verwerven een vertrouwenspremie.
- Reclame: kan goede kwaliteit signaleren bij reclame die objectieve informatie bevat. Ook niet-
objectieve reclame als bekende mediafiguren een bepaald goed aan prijzen.
Marktoplossingen zullen vaak niet volstaan:
1. Er kunnen aanbieders zijn die ipv een vertrouwenspremie alleen hun eigen commerciële belang
nastreven zonder rekening te houden met de verlangens en verwachtingen van consumenten.
2. Informatie kan, zelfs als deze door de markt ter beschikking wordt gesteld, niet altijd gemakkelijk
door consumenten worden begrepen en op hun specifieke situatie worden toegepast. Het kan ook zijn
dat er overinformatie is: informatie heeft een afnemen grensnut en vanuit een oogpunt van
economische efficiëntie is te veel info even schadelijk als te weinig.
Wegens deze problemen is regelgeving noodzakelijk.
Verschillende juridische instrumenten om de informatieongelijkheid te corrigeren:
1. Informatieremedies: regels die handelaren verplichten op duidelijke en ondubbelzinnige wijze de
prijs en hoeveelheid van de aangeboden producten mee te delen.
2. Kwaliteitsregulering: legt rechtstreeks kwaliteitsnormen op waaraan alle aangeboden producten
moeten voldoen.
In de dienstensector bestaan vaak vestigingsvoorschriften, die toegang tot beroep reserveren voor
aanbieders met minimumeisen opleiding.
Kwaliteitsregulering heeft niet alleen betrekking op voorwaarden van markttoegang maar kan ook de
inhoud van de verkoopovereenkomst/dienstverlening betreffen.
Het recht op info is een fundamenteel recht van consumenten dat is erkend in de eerste EG Resolutie
over consumentenbescherming. Het opleggen van informatieverplichtingen lijkt een logisch uitvloeisel
van dit beginsel, vanuit het oogpunt van allocatieve efficiëntie moet worden gewezen op een aantal
beperkingen:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chlvdziel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,59. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen