Hoofdstuk 2: Cultuur van de kerk
Middeleeuwen
● Tijd van monniken en ridders én Tijd van steden en staten
● Periode van ca. 500 v Chr tot ca. 1500 na Chr
● Middeleeuwen: tussen klassieke oudheid en renaissance
● Hoge/late middeleeuwen: cultuur van de kerk
Stijlen en stromingen:
Bouwkunst
● Romaans
● Gotisch
Muziek
● Gregoriaans
Drama
● Liturgisch drama
● Mysteriespel, passiespel, mirakelspel, wagenspel
Romaanse bouwkunst
● 1000-1200 na Chr
● Middelhoge bouw
● Dikke dragende muren
● Kleine ramen
● Rondbogen
Gotische bouwkunst
● 1200-1500 na Chr
● Hoogbouw
● Transparant en licht door grote ramen
● Skeletbouw
● Spitsbogen, luchtbogen dragen constructie van de kerk
● Glas-in-lood ramen
● Beelden van mensfiguren komen steeds meer los van de muur en worden steeds
gedetailleerder
Gregoriaans
● Gebeden in Latijn
● Onbegeleid
● Niet maatgebonden
● Eenstemmige zang
● Begin van moderne muzieknotatie
Middeleeuws drama:
Liturgisch drama
● In de kerk
● Bijbeltekst in dialoog
Mysteriespel en passiespel
● Buiten de kerk
● Dichtbij het bijbelverhaal
● Passiespel bij Pasen
, Mirakelspel
● Verder van bijbel
● Zondaars, wonderen
Wagenspel
● Op wagens
● Variatie op passie- en mysteriespel
● In eerste instantie religieus, maar later meer wereldlijk
2.1 Kloosters
Regels voor kloosterleven Benedictus van Nursia: Ora et labora.
Resterende tijd: handwerk, landbouw, werken in scriptorium > boeken kopiëren enige manier
om kennis vast te leggen.
Getijden: gebedsdiensten op vaste tijden. Eerst had elke kerk zijn eigen melodieën, later:
gregoriaans > eenstemmige gezongen melodielijn in een niet-maatgebonden ritme.
Gregoriaans brengt ook begin moderne muzieknotatie: neumen boven de tekst, later
vierlijnige notenbalk en vierkante noten. Toonhoogte werd afgeleid van de Johanneshymne
> do-re-mi-fa-sol-la-ti-do: solmisatie.
Angst en boeren
Het Laatste Oordeel wordt veel afgebeeld in de middeleeuwen > christus oordeelt over de
bestemming van de ziel: hemel, hel of vagevuur. De gelovigen worden bang gemaakt en
stimuleren hen er alles aan te doen om de verschrikkingen van hel en vagevuur te ontlopen.
Kerk zegt het Laatste Oordeel te kunnen beïnvloeden: aflaten > Gods straf wordt
kwijtgescholden
Romaanse timpaan: Christus zit op troon in het midden, links is hemel, rechts is hel. De
folteringen in de hel zijn verbonden met ondeugden of zonden die tijdens het leven op aarde
zijn begaan.
Pelgrimstocht
Pelgrimstochten zijn gevaarlijke ondernemingen en kunnen al gauw maanden in beslag
nemen. Ze volgen vaste routes.
Arabieren hadden een hoogtepunt en veroverden een groot deel van Europa: gingen
moskeeën bouwen in romeinse gebouwen: zuilen te klein > dubbele bogen.
Eerste kruistocht: Jeruzalem veroveren op de moslims. Ridders: konden aflaten verdienen
door hun werk te doen. > na 4 jaar: slachting in Jeruzalem.
Sainte Madeleine in Vézelay: Timpaan: blijkt niet veel eerbied voor niet-christelijke wereld.
Na de tweede kruistocht volgen er nog meer die niets anders opleveren dan een diepe kloof
tussen de Christelijke en Arabische wereld.
Luxe of sober
Cluniacenzers: Cluny, midden-Frankrijk > rijkdommen en macht.
> verantwoordelijk voor de bouw van honderden kloosters en kerken, waaronder de Sainte
Madeleine in Vézelay.
Cisterciënzers: onvrede > soberheid en goddelijke orde (tuin).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KimWarnaar. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.