Samenvatting
Samenvatting - Regulering van Vorm en Functie van Dieren (5502RVFD8Y)
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Samenvatting extra materiaal van het deel embryologie van het van regulering van vorm en functie van dieren.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting embryologieHoofdstuk 1
Het bouwplan van menselijk lichaam wordt al in vroege embryonale ontwikkeling
vastgelegd.
Cytodifferentiatie = het ontstaan van cellulaire diversiteit
Morfogenese = vorming van complexe structuren uit cellen
Gametogenese = vorming van geslachtscellen.
Tot het embryo en de foetus worden alleen de weefsels gerekend die bijdragen
aan de baby zelf. De dooierzak, de vliezen, de placenta en de navelstreng
behoren tot extra-embryonale delen. Embryo en extra-embryonale delen
vormen samen de vrucht (conceptus)
Embryonale en foetale perioden
Tussen bevruchting en geboorten zijn twee periodes
Embryonale periode
o Eerste 8 weken
o Kan verdeeld worden in 23 carnegie stadia
o Het bouwplan en de beginnende differentiatie van de organen komt
tot stand
Foetale periode
o Vanaf week 8 tot geboorte
o Vindt verdere morfogenese en groei plaats
o Gewicht van foetus neemt ongeveer 250x toe
Fertilisatie = moment van bevruchting
In embryologie wordt de leeftijd van embryo bepaald door moment van
bevruchting. In verloskunde wordt zwangerschapsduur berekend vanaf eerste
dag van laatste menstruatie. Duurt dan ook twee weken langer, dus 40 weken,
dan als wordt gerekend vanaf moment van bevruchting. Ovulatie vind pas twee
weken later plaats.
Elementen van het bouwplan
Het bouwplan wordt in de tweede tot vijfde week in grote lijnen vastgelegd.
Volwassen organen bestaan uit parenchymcellen, die orgaan specifieke
functies uitoefenen, en uit stromacellen die bindweefselcomponenten van
organen vormen.
Parenchymcellen die bijdragen aan vorming orgaan, ontwikkelen meestal direct
uit een van de drie kiembladen. Stromacellen kunnen van een orgaan uit alle
drie de kiembladen afkomstig zijn, al levert mesodermale kiemblad grootste
bijdrage.
Mesenchym = losmazig pluripotent bindweefsel afkomstig van alle kiembladen.
Hieruit ontstaan stromacellen en parenchymcellen van sommige organen.
,Belangrijkste elementen bouwplan
Bilaterale symmetrie
o Is een spiegelbeeld van de andere kant, met als spiegelvlak het
mediane vlak. Hart, bloedvaten en spijsverteringsstelsel worden
symmetrisch aangelegd maar onttrekken zich daar deels aan in
verdere ontwikkeling.
Polariteit
o Dorsale, ventrale, craniale en caudale zijdes makkelijk te
herkennen. Wordt al vroeg vastgelegd
Segmentatie
o Segmentatie beperkt. Maar bijvoorbeeld ruggenmerg wel. Heeft
herhaling van ongeveer gelijke elementen, metamerie.
Segmentatie opgelegd door ‘homeote’ genen.
Kiembladen
o Door gastrulatie ontstaan drie kiembladen; Ectoderm, mesoderm
en endoderm.
o Uit ectoderm ontstaan voornamelijk structuren die communicatie
met buitenwereld onderhouden.
o Uit mesoderm ontstaan o.a. kraakbeen en spierweefsels, hart,
geslachtsklieren en afvoerbuizen en ook bijnierschors en milt.
o Uit endoderm ontstaat epithiële bekleding, parenchymcellen van de
lever, pancreas en organen van embryonale darm in kieuwboog
gebied.
Lichaamsholten
o In mesodermale compartimenten ontstaan lichaamsholten.
Aanvankelijk één gevormd, het intra-embryonale coeloom. Dit
wordt gedurende de verdere ontwikkeling verdeeld in vier holtes;
de pericardholte, twee pleuraholten en peritoneale holte.
o Rond pericardholte aangrenzend mesoderm het pericard genoemd,
rond pleuraholten de pleura en rond peritoneale holte het
peritoneum.
o Aan deze mesodermen kunnen twee delen worden onderscheiden
van verschillende embryonale afkomst. De ingewanden (de
viscera) die in de holten uitpuilen hebben viscerale mesoderm
en het gedeelte dat de lichaamswand bekleed heeft pariëtaal
mesoderm. Het vlies dat het hart bekleedt wordt het viscerale
pericard (of epicard) genoemd. De viscerale pleura bekleedt de
longen, het viscerale peritoneum de darmen. Het pariëtale
mesoderm bekleedt delen van de holten die grenzen aan
mediastinum, diafragma en lichaamswand.
Chorda dorsalis
o Staafvormige structuur die in lengterichting van embryo ligt,
Diergroep die deze structuur bezit worden chordaten genoemd. Bij
vertebraten speelt het een rol bij vorming van het bouwplan.
Kieuwbogen
o In vroege embryo zeer karakteristiek en goed ontwikkeld.
Herkenbare kieuwbogen aan beide kanten embryonale darm, van
craniaal naar caudaal gerangschikt. Aan buitenkant zitten
kieuwgroeven tussen de bogen, en aan binnenkant van darm naar
lateraal kieuwzakken tussen de kieuwbogen uitstulpen. Kieuwbogen
leveren bijdrage aan vorming aangezicht en hals.
2
, Ontwikkeling, genetica en evolutie
Wet van Baer = algemene kenmerken die een soort deelt met ander
vertebraten verschijnen vroeger in het embryo dan de kenmerken die specifiek
zijn voor de betreffende soort.
Gemeenschappelijk patroon van de ontwikkeling van de gewervelde dieren
betekent een gemeenschappelijke afkomst.
Organismen evolueren via overerfbare veranderingen in hun embryonale
ontwikkeling en vroegembryonale stadia zijn deels vergelijkbaar.
Fylotypisch stadium = ontwikkelingsperiode waarin gewervelde dieren sterk
op elkaar lijken. Het stadium dat karakteristiek is voor de hele groep (fylum)
Waarschijnlijk zijn de tijdelijk aanwezige structuren nodig voor het functioneren
van de verdere ontwikkeling van het embryo.
Nadat de lichaamsassen zijn vastgesteld, ontstaan er lokaal werkende modulen
die weinig interactie met elkaar hebben. Door de modulaire opbouw kunnen
aanvankelijk gelijke delen van het embryo t.o.v. elkaar veranderen of kunnen
aanvankelijk gelijke delen in verschillende organismen gaan verschillen
gedurende evolutie. Dit kan plaatsvinden door dissociatie. Dus door
onafhankelijke timing van een proces (heterochronie)en een verschillende
mate van groei (allometrie) van aanvankelijk gelijke modulen in verschillende
organismen.
Tweede mechanisme is duplicatie en divergentie waarvan de ontwikkeling
van verschillende wervels uit somieten een voorbeeld is.
Derde mechanisme is dat van coöptie. Dus het verwerven van een nieuwe
functie.
Paraloge genen = homologe genen binnen genoom één organisme
Orthologe genen = homologe genen in het genoom van verschillende
organismen.
Homeoboxgenen = lijken op elkaar en kunnen zelfs elkaars functies deels
overnemen.
Een homoloog gen kan een andere functie uitoefenen als het op een andere
plaats tot expressie komt.
In evolutie is mate van conservatie van genen belangrijk voor de ontwikkeling.
Genen kunnen hergebruikt worden om het aantal moleculen nodig voor de
ontwikkeling te kunnen beperken.
Mutaties in genen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van een orgaan kunnen
ook voor afwijkingen in andere organen of in andere ontwikkelingsstadia zorgen.
Dit vormt de basis voor syndromen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lucavaneick. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,00. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79650 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen