In deze uitgebreide samenvatting zijn alle hoorcollege's opgenomen. Daarnaast is alle voorgeschreven literatuur uitgewerkt en samengevat. Ook staan er enkele voorbeeldopdrachten in het document.
Samenvatting artikel: de brede benadering in de terrorismebestrijding: oorsprong,
ontwikkeling en stand van zaken.
De brede benadering contraterrorismebeleid Nederland:
Voordat iemand besluit het eigen en andermans leven in de waagschaal te stellen door met geweld een
politiek of religieus doel na te jagen, ondergaat hij of zij een radicaliseringsproces.
Met behulp van interventie strategieën wordt voorkomen dat ze daadwerkelijk geweld plegen.
Waarom is er te speculeren over het begrip ‘breed’:
Mensen denken bij breed aan grote betrokkenheid van grote partijen.
Onduidelijkheid over de afbakening van het domein.
De oorsprong van de brede benadering
De grondslag is gelegd door de AIVD.
Er was toen weinig aandacht voor veiligheidsrisico’s van de radicale islam, maar er werd in rapporten wel
gewaarschuwd voor ‘de gevaren van een ideologisch gefundeerde opstelling onder kleine aantallen radicale
moslims in Nederland, die tot doel had de islamitische strijd (jihad) tegen het heidendom met kracht te
voeren’.
De inzichten van de AIVD ten aanzien van het bestaan van dergelijk continuüm deed steeds sterker de behoefte
ontstaan om het Nederlandse contraterrorismebeleid hierop te enten. Probleem daarbij was dat contraterrorisme in
Nederland als maatschappelijk probleem na de roerige jaren zeventig en tachtig sterk op de achtergrond was geraakt
en er nauwelijks beleidsonderdelen waren die zich met deze materie bezighielden.
Een brede benadering staat omschreven als:
‘Een aanpak om te voorkomen dat radicaliseringsprocessen doorschieten naar de meest extreme vorm van
het radicalisme, het terrorisme’.
Preventie terrorismebestrijding:
Het belang van inburgering en integratie.
Terrorismebestrijding:
Het onderkennen en zo nodig onder controle stellen van radicale kernen en netwerken en het tijdig
signaleren en voorkomen van radicalisering.
Nieuw in de invulling van de brede benadering op dat moment was de aandacht die gevraagd werd voor de
veiligheidsrisico’s van polarisatie.
De brede benadering door Akerboom:
Een streven om terrorisme niet als geïsoleerd fenomeen te bestrijden, maar in combinatie met
aangrenzende fenomenen van radicalisering en rekrutering. “Signalen moeten in een vroegtijdig stadium
worden onderkend om effectieve interventies te kunnen doen. Bij de bestrijding wordt bovendien
gebruikgemaakt van een gevarieerd instrumentarium, dat politieke bestuurlijke, financiële, strafrechtelijke
en disruptieve middelen omvat, die op zichzelf of in combinatie met elkaar moeten worden ingezet”. Voor
de strategische respons die daarbij vereist is, presenteerde het toenmalige hoofd contraterrorisme bij de
AIVD het zogeheten ringenmodel, waarin onderscheid gemaakt wordt tussen de omringende samenleving,
sympathisanten, ondersteuners en terroristen.
Verdere ontwikkeling van de brede benadering
Verdere ontwikkeling naar aanleiding van aanslagen op de metro en enkele treinen in maart 2004 in Madrid. Nu de
dreiging zich ook op het Europese continent had gemanifesteerd werd nog sterker de urgentie gevoeld om de vele
lijnen in het Nederlandse contraterrorismebeleid en de actoren die deze lijnen vorm moesten geven, met elkaar te
verbinden.
Daarna: dood van Theo van Gogh.
,Radicalisering hoeft niet perse uit te lopen op terroristisch geweld. Onverdraagzaam isolationisme kan ook een
strategie zijn om een politiek of religieus doel te realiseren.
Een en ander laat onverlet dat er vaak een behoorlijke wisselwerking en overlap bestaat tussen de verschillende
vormen van radicalisering en dat de bestudering en aanpak ervan alleen in samenhang met daadwerkelijk terrorisme
effectief is.
Polarisatie wordt gezien als een factor die van invloed kan zijn op radicalisering.
Terroristisch risico: de radicaliserende eenling moeilijker te ontdekken dan radicaliseringsprocessen van pensen
die interacteren met de omgeving
Risicoreductie mogelijk: vroegdetectie inzoomen op specifieke risicodomeinen.
De brede benadering anno 2012
Terroristische dreiging in politiek en samenleving vermindert, niet in de laatste plaats onder invloed van de
economische crisis die iedereen momenteel in de ban houdt en door uitblijven van nieuwe manifestaties
van terroristisch geweld in Europa.
Een voortzetting van de brede benadering vergt:
Blijvende waakzaamheid voor de gevaren van terrorisme.
Een open en alerte houding tegenover de risico’s.
Bereidheid van alle betrokken partijen en instanties om de gevaren van radicalisering en terrorisme in
samenhang te blijven zien en aanpakken en daarover informatie en inzichten met elkaar uit te wisselen.
Een scherp bewustzijn bij alle partijen.
Verdieping van de kennis over de te bestrijden ideologieën is noodzakelijk.
Het belang van internet voor de verspreiding van radicale ideeën mag niet onderschat worden.
Communicatie
Terrorisme en radicalisering zijn grensoverschrijdende fenomenen.
De ontwikkeling en hantering van deradicaliseringsprocessen.
Tot slot
De economische crisis en de opmars van xenofobe partijen en groepen in de Nederlandse samenleving doen vrezen
voor een verdere verscherping van de maatschappelijke verhoudingen in onze samenleving, met alle risico’s van dien
op het vlak van confrontaties en geweldsuitbarstingen.
Samenvatting boek
1.1 Een omstreden concept (contested concepts)
Drie redenen voor het verschil in omschrijving van terrorisme:
Het is een omstreden concept: ‘’One man’s terrorist is another man’s freedom fighter’’. Media speelt een
grote rol voor informatieverspreiding.
De behoefte die sommigen hebben aan relativering van het kwaad en het leed dat terrorisme veroorzaakt.
Dit manifesteert zich in alle scherpte in het onderscheid dat soms gemaakt wordt tussen goed en slecht
terrorisme.
Dat definities vaak een afgeleide zijn van politieke, soms ook bureaupolitieke waarden en belangen.
Sommigen bezien terrorisme vanuit grootschalig militair perspectief: ‘’The war on terrorism’’, met inbegrip
van het concept van de asymmetrische oorlogvoering.
Wie tegenwoordig een misdrijf pleegt met een terroristisch oogmerk, kan bestraft worden met een verdubbeling van
de toegemeten straf.
Hoezeer terrorisme een omstreden concept is, blijkt ook uit het feit dat de VN nog niet in staat zijn geweest tot een
algemeen aanvaarde definitie te komen.
1.2. Naar een definitie van terrorisme
Enkele veel gehanteerde definities van het begrip terrorisme:
, Het aanjagen van angst door middel van geweldpleging, het oproepen van reacties bij anderen dan degenen
die het directe slachtoffer zijn of dreigen te worden van de geweldpleging en het aldus uitoefenen van
pressie op derden; een poging tot beïnvloeding langs de omweg van geweld en publiciteit
Oogmerk om de bevolking of deel der bevolking van een land ernstige vrees aan te jagen dan wel een
overheid of internationale organisatie wederrechtelijk te dwingen iets te doen, niet te doen of te dulden, dan
wel fundamentele politieke, constitutionele, economische of sociale structuren van een land of een
internationale organisatie ernstig te ontwrichten of te vernietigen.
Het plegen van of dreigen met op mensenlevens gericht geweld, met als doel maatschappelijke
veranderingen te bewerkstelligen of politieke besluitvorming te beïnvloeden.
25.2. Terrorisme blijft.
Komt omdat terroristen omvangrijk en divers zijn.
De terroristen voor de toekomst worden nu geronseld, opgeleid en getraind. Een zekere mate van beheersing
van terrorisme is het hoogst haalbare. Nieuwe vormen van terrorisme blijven zich ontwikkelen.
Dictatuur: weinig terrorisme
Democratische samenleving: redelijk veel terrorisme.
25.6. Combinatie van maatregelen
De uitgangspunten van terrorismebestrijding zijn allemaal te herleiden tot de noodzaak om te differentiëren. Het is
niet mogelijk om te komen tot een uniform werkende antiterrorismestrategie die overal ter wereld voor alle
terroristische acties zal werken.
Belangrijke uitgangspunten:
1. het is belangrijk te differentiëren naar de aard en achtergrond van het specifieke soort terrorisme
2. Differentiëren naar het land zo ontstaan de best passende lokale of regionale maatregelen.
3. Differentiëren naar verschillende typen terroristen zo kan een gerichte strategie ingezet worden.
4. Het wordt duidelijk dat het gaat om een combinatie van de hieronder verwoorde maatregelen. Overheden dienen
een verantwoorde combinatie te maken die aansluit bij de specifieke omstandigheden.
5. Het is van belang om te onderkennen dat terrorismebestrijding in toenemende mate onderdeel is van een breder
crisismanagement in een land.
6. Het uitbannen van terrorisme is een illusie.
25.7. Regressie, bevoegdheden en preventie
Het uitbreiden van bevoegdheden van politie, justitie en inlichtingendiensten lijkt een automatisme na een
terroristische aanslag. Er is inmiddels veel bedacht aan verscherping van juridische maatregelen. Veel van deze
maatregelen maken inbreuk op de democratische rechtstaat. Er is weinig onderzoek gedaan naar de effectiviteit van
de intensivering van de juridische maatregelen.
Vormen van preventie van terrorisme:
Aandacht voor de verhouding tussen bevolkingsgroepen.
De risico’s van radicalisering van jonge moslims wordt beter in de gaten gehouden.
Uitgebreide programma’s voor het voorkomen en bestrijden van radicalisering zijn vormgegeven.
De risico’s van stigmatisering van bevolkingsgroepen door bepaalde maatregelen komen meer aan de orde.
Terugkeerders worden intensief gevolgd en vervolgd.
Er wordt specifieker gekeken naar de oorzaken van verschillende vormen van terrorisme.
Er worden bewuste communicatiestrategieën geformuleerd om de risico’s dat groepen zich tot terrorisme
bekeren te verminderen.
Mogelijkheden voor deradicalisering en uitreden uit terroristische organisaties worden meer erkend.
Terrorismebestrijding op lange termijn kan alleen succesvol zijn als een verantwoorde combinatie wordt gemaakt
tussen passende preventieve en repressieve maatregelen.
25.8. Groeiende rol inlichtingenfunctie
Inlichtingen zijn een van de belangrijkste methoden en middelen in terrorismebestrijding, want:
Terroristische acties voorkomen.
Adequaat repressieve maatregelen treffen.
Terroristen beter opsporen.
, Een van de kernen van terrorismebestrijding: versterking van de inlichtingenfunctie. De samenwerking tussen
inlichtingendiensten is van cruciaal belang. Deze internationale samenwerking is zeer sterk geïntensiveerd. Het blijft
echter van belang te komen tot een verantwoord evenwicht tussen de nationale belangen en de internationale
belangen die juist vereisen dat de informatie wel wordt uitgewisseld.
25.9. Rol (social)media en communicatie
Mede vanwege de huidige complexiteit, diversiteit en concurrentie onder de media is de verslaglegging van
terroristische acties. De media vormen voor terroristen het belangrijkste middel om hun boodschap naar buiten te
brengen. Mediamanagement en communicatie vormen uiteindelijk een cruciaal onderdeel van elke terroristische
aanslag.
Voor de toekomst zal moeten worden uitgegaan van een steeds intensievere relatie tussen media, social media en
terrorisme. Dat daagt overheden uit om hoogwaardige communicatiestrategieën te ontwikkelingen waarin de
berichtgeving en het vertellen van de waarheid gecombineerd wordt met strategische doelstellingen om terrorisme
aan te pakken.
25.10. Internationalisering
Zowel terrorisme als terrorismebestrijding worden internationaler. Terroristische groeperingen storen zich steeds
minder aan grenzen van landen. Hoewel er steeds meer mogelijk wordt op het gebied van internationale
terrorismebestrijding, is de internationale flexibiliteit die kenmerkend is voor de moderne terroristen per definitie
groter dan de flexibiliteit in de internationale samenwerking tussen landen. Veel van de tijd en moeite van
terrorismebestrijders gaat over het ‘oversteken’ van organisatorische grenzen.
25.11. Afsluiting
Terrorisme en terrorismebestrijding in een democratische rechtstaat plaats autoriteiten en burgers voor complexe
problemen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarahvonk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
