Samenvatting voor de IP8 toets, met samenvatting van de theoretische achtergrond, het onderzoek en de behandeling en de behandeleffecten voor de betreffende casus.
Diagnose: Ze heeft na een ernstig auto ongeluk een incomplete dwarslaesie C6 opgelopen.
Sociale context: gehuwd en heeft geen kinderen. Haar man werkt fulltime bij een bank als
hypotheekadviseur. Ze wonen in een vrijstaand huis waar een grote tuin bij zit en dit onderhielden zij
en haar man samen.
Werk: Haar beroep is kraamverzorgende en dit deed ze fulltime.
Hobby’s: Mevrouw was een actief persoon voor het ongeluk en deed veel aan sport. Haar grootste
hobby was hardlopen en in de tuin bezig zijn.
Variant 1: ziekenhuisfase Variant 2 en 3: klinische revalidatiefase Variant 4: poliklinische
revalidatiefase
Complete en incomplete dwarslaesie
Een dwarslaesie wil zeggen dat er schade aan het ruggenmerg bestaat. De oorzaak hiervan kan een
ongeval zijn of een niet traumatische oorzaak, zoals een ontsteking of een bloeding. Het ruggenmerg
werkt als boodschapper tussen de hersenen en de spieren. Een dwarslaesie hoeft niet te betekenen dat
het ruggenmerg geheel is doorgesneden. Ook kleinere beschadigingen van het ruggenmerg kunnen er
voor zorgen dat boodschappen niet meer goed kunnen worden doorgegeven. Hierdoor kunnen de
hersenen niet meer optimaal met de rest van het lichaam communiceren, waardoor er stoornissen
ontstaan in motoriek (beweging) of gevoel.
Op zich zelf zegt de term dwarslaesie dus niets over de ernst van de gevolgen. Die worden bepaald
door de hoogte of uitgebreidheid van het letsel. Hoe hoger in het ruggenmerg en hoe uitgebreider het
letsel is, hoe ernstiger de gevolgen zijn.
Laesies van het cervicale merg boven C3 lopen direct dodelijk af, aangezien de n. phrenicus
(hoofdwortel C4) uitvalt, de zenuw die het middenrif aanstuurt en daardoor voor de buikademhaling
zorgt. Ook de innervatie van de intercostale spieren (tussenribspieren) valt stil, waardoor de
borstademhaling uitvalt. Wanneer het onderste cervicale merg aangetast is, zijn alle vier de
extremiteiten verlamd en loopt de ademhaling gevaar door het uitvallen van de intercostale spieren.
Laesies in het bovenste gedeelte van het thoracale merg (onder Th2) ontzien de armen, maar de
ademhaling is gestoord door de plegie van de buikspieren. Bij een laesie van de onderste thoracale
segmenten (precieze lokalisatie is onbelangrijk) heeft dit niet of nauwelijks invloed op de buikspieren
en is de ademhaling niet gestoord.
Bij laesies ter hoogte van het lumbale merg wordt een onderscheid gemaakt tussen epiconussyndroom
(L4-S2) en conussyndroom (vanaf S3 naar beneden). Bij het epiconussyndroom zijn de benen slap
verlamd (er zijn alleen wortels getroffen, perifere verlamming), blaas en rectum kunnen alleen nog
reflectoir worden geleegd, de potentie is verdwenen. Bij het conussyndroom zijn de benen niet
verlamd, er is alleen sprake van de genoemde vegetatieve stoornissen.
Een complete dwarslaesie betekent dat er geen gevoel of motoriek meer aanwezig is in het laagste deel
van het ruggenmerg. Het laagste deel heeft o.a. verbinding met de anus. Als er bij prikken in de anus
niets gevoeld wordt en de patiënt niet in staat is om de anus aan te spannen spreken we van een
complete dwarslaesie. Als één van beide wel aanwezig is spreken we van een incomplete dwarslaesie.
Een complete laesie veroorzaakt een totale verlamming vanaf de plaats van de beschadiging naar
beneden toe. De huid, spieren en inwendige organen zijn gevoelloos. Bij een incomplete dwarslaesie
zijn sommige spieren verlamd en is ook de gevoelloosheid gedeeltelijk. Dit gaat niet altijd gelijk op:
soms is het gevoel meer beperkt dan de kracht, soms is het andersom.
, Klinisch beeld in de acute en chronische fase
De eerste zes weken na het ongeval is er naast de laesie ook nog sprake van zwelling en soms
bloedingen in het beschadigde ruggenmerg. Deze periode heet “de spinale shock” fase. De zwelling
kan verdere beschadiging van het ruggenmerg veroorzaken omdat in het wervelkanaal geen ruimte
meer is om verder uit te zetten. De zwelling drukt zich tegen de wand klem. Daarom wordt er soms
geopereerd waarbij er meer ruimte wordt gemaakt. Soms worden ook medicijnen gegeven die de
zwelling doen afnemen. In deze toestand is er onder de plaats van de laesie sprake van een complete
slappe verlamming. Alle sensibele functies zijn vanaf de plaats van de laesie in neerwaartse richting
afwezig. Het is niet meer mogelijk de blaas en de endeldarm te legen, de potentie is verdwenen.
Aangezien ook de sympathische vezels zijn onderbroken, zijn de afscheiding van zweet en de
warmteregulering gestoord.
Na een periode van enkele dagen à acht weken herstelt de grijze stof van het ruggenmerg zich en keren
de spinale reflexen terug. De slappe verlamming verandert in een spastische verlamming. De blaas en
endeldarm kunnen weer worden geleegd, maar alleen reflectoir, willekeurige controle is niet meer
mogelijk. De potentie keert niet meer terug.
Blaasontsteking voorkomen
Een patiënt met een complete dwarslaesie heeft een totale verlamming vanaf de plaats van de
beschadiging naar beneden toe. De huid, spieren en inwendige organen zijn gevoelloos. Hieronder valt
ook de blaas. Omdat de blaas gevoelloos is, merkt de patiënt het niet wanneer hij een blaasontsteking
(voornaamste symptoom: pijn bij het plassen) heeft. Een blaasontsteking kan opstijgen naar de hogere
urinewegen en kan een nierbekkenontsteking (pyelonefritis) of een prostatitis bij mannen veroorzaken.
Ook dit zal de patiënt niet merken, omdat hij het niet voelt. Een onbehandelde nierbekkenontsteking
kan bij niet tijdige behandeling leiden tot een pyonefrose. Hierbij is het hele nierbekken gevuld met
pus. De schade die deze complicatie aan de nier aanbrengt, is blijvend. Pyelonefritis kan daardoor met
name bij bejaarden of bij verzwakte personen levensbedreigend zijn.
Complicaties
Directe lichamelijke gevolgen na een dwarslaesie:
Verlamming: Doordat het ruggenmerg geen signalen meer doorgeeft kunnen de spieren onder het
niveau van de laesie niet meer worden gebruikt.
Gevoelsstoornissen: Onder het niveau van de laesie kan het gevoel weg zijn waardoor de huid
gevaar loopt om beschadigd te worden. Wisselligging en speciale kussens en matrassen dienen om
de huid te beschermen. U leert hoe u zelf uw huid kan controleren.
Blaasfunctiestoornissen: De normale blaascontrole gaat verloren. Daardoor kan er teveel urine
achterblijven of soms juist incontinentie optreden. Blaas trainen en katheteriseren wordt geleerd.
De bloedsomloop is verminderd doordat bewegen beperkt is. De fysiotherapeut beweegt uw armen
en/of benen om zo de doorbloeding te stimuleren.
De ademhaling kan minder krachtig zijn en ook hoesten kan een probleem opleveren. U leert van
de verpleging en de fysiotherapeut hoe u de longen moet “schoonhouden”.
Bij een hoge (cervicale) dwarslaesie kunnen de bloeddruk en de lichaamstemperatuur in het begin
sterk schommelen. Dit kan duizeligheid of rillen tot gevolg hebben. Langzaam aan wordt gestart
met het rechtop gaan zitten en/of staan eventueel met behulp van speciale apparatuur. Zo kan het
bloedvatstelsel ook weer wennen aan drukveranderingen ten gevolge van andere houdingen.
Op het gebied van de seksualiteit treden bij mannen en vrouwen ook verstoringen op.
Het klinische beloop van een dwarslaesie
Acuut stadium; de spinale shockfase:
Onder het niveau van de laesie ontstaat slappe paralyse met sensibiliteitsuitval.
Radiculaire pijn op het niveau van de laesie.
Geen reflexen, geen zweetsecretie, geen darmfunctie, geen blaasfunctie, etc.
Uitval van de sympathische innervatie: ==> vasodilatatie (neurogene shock!).
Ascenderende paralyse als gevolg van spinaal oedeem.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ingebol. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
