Samenvatting van de hoorcolleges 1 t/m 6 van wetenschapsfilosofie 2017. De samenvatting is volledig geschreven aan de hand van de colleges van de heer Vlerick. Stof die hij tijdens de colleges niet behandeld heeft (maar wel op de oude slides van vorig jaar stonden die hij heeft gebruikt) staat niet...
Wat is filosofie niet:
Obscure theorieën vanuit een ivoren toren. Filosofen die nog nooit bepaalde theorieën
geobserveerd te hebben, onderzocht te hebben en toch een theorie hebben over de
werkelijkheid. Poëtische bedenkingen bij de zin van het leven. Er zijn filosofen die er over
nadenken, maar dit is niet de essentie van filosofie.
Wat is filosofie wel:
Een manier van denken:
- Rationeel: filosofie is 2500 jaar geleden geboren. Bepaalde mensen wilde de
werkelijkheid niet meer begrijpen door zicht toe te vertrouwen aan de religie.
Mensen wilden op eigen kracht nadenken over de werkelijkheid en niet volgens
de traditie. Wetenschappen zijn ontstaan vanuit de filosofie. Rationeel de
werkelijkheid gaan begrijpen. Kennis die overgedragen wordt.
- Kritisch: het stelt alles in vraag. Waar de wetenschappen een denkkader zullen
gebruiken en niet verdere theorieën over de werkelijkheid zullen opdoen, zal de
filosofie het denkkader ook in vraag stellen.
- Breed vizier: wetenschap heeft een bepaald vast domein, bij de filosofie is dit
niet het geval. De filosofie zal over dit domein heen kijken om verschillende
invalshoeken in te nemen om zo wetenschappelijke vragen te kunnen
beantwoorden. Ze kijken vanuit een breed vizier.
Wat is het nut van filosofie?
- Verhelderen: concepten die in de wetenschap gebruikt worden, concepten die
we in ons dagelijks leven gebruiken die gaan ze verhelderen.
- In vraag stellen: waarop zijn onze beredenering gebaseerd? Waarop zijn de
wetenschappen gebaseerd? Wat zijn de principes waar wetenschappelijk
onderzoek over wordt uitgevoerd? En wat zegt dat over de werkelijkheid?
Kritische vragen over de methodes en fundamenten van de wetenschappen en
kennis in het algemeen.
- Breder kijken: door breder te kijken bepaalde vragen kunnen beantwoorden.
Basisvraag van wetenschapsfilosofie: wat is wetenschap? Welke eigenschappen hebben
wetenschappen die andere manieren tot kennis verwerven niet hebben? Wat hebben
wetenschappen met elkaar gemeen? Wat is het onderscheid tussen wetenschappen en
pseudowetenschappen?
Wat is de relatie tussen wetenschappelijke theorieën die we hebben en werkelijkheid?
Wetenschappelijke realisten zullen zeggen dat er correspondentie is tussen die theorieën en
de werkelijkheid die ze zichzelf voorstellen. Instrumentalisten of anti-realisten zullen zeggen
dat de theorieën niet de werkelijkheid juist voorstellen, maar dat de theorieën de
werkelijkheid op zo’n bepaalde manier naar voren brengen dat we de werkelijkheid kunnen
, belezen en zo voorspellingen kunnen maken. Je kunt echter niet aannemen dat onze
modellen echt overeenkomen met wat er in de werkelijkheid speelt.
Wat is het doel van de wetenschappen? Is het op zoek zijn naar de waarheid, of kunnen we
slechts voorspellingen doen?
Hoe evolueren de wetenschappen? Gradueel? Worden ze steeds beter? Of is dit niet het
geval? Gaan we van de ene paradigma naar de volgende? Kun je niet zeggen dat het één
beter is dan het andere? Al deze vragen zullen we stellen tijdens deze cursus en we leggen de
link naar de Psychologie en we gaan kijken of Psychologie überhaupt wel een wetenschap is.
Waarom wetenschapsfilosofie voor niet-filosofen:
Psychologie heeft de status van wetenschap. Klopt het wel dat Psychologie een wetenschap
is? Het hoort bij je academische vorming dat je een kritische houding in kan nemen ten
opzichte van je eigen studie.
Het doel is om een beter inzicht te krijgen in wat de grondslagen zijn van de psychologie als
wetenschap.
Kennisleer
Kennisleer = epistemologie
Wetenschapsfilosofie begon met kennisleer. Kennisleer stelt 3 vragen:
1. Wat is (zekere) kennis?
2. Hoe kunnen we deze kennis rechtvaardigen? Hoe weten we dat we iets weten?
3. Wat is de bron van deze kennis?
Met betrekking tot deze kwesties zijn er traditioneel twee posities ingenomen:
Het rationalisme: echte kennis is afkomstig van de ratio, ons denkvermogen, reflectie,
redeneervermogen.
Het empirisme: echte kennis is afkomstig van de zintuigelijke ervaring (observatie).
Beide stromingen zijn het niet eens waar echte kennis vandaan komt, maar zijn het beiden
wel eens dat er echte kennis bestaat. Kunnen we echte kennis hebben? JA
Scepticisme:
Om te zien waar het allemaal begon moeten we terug naar het volledige scepticisme. Eerste
belangrijke filosoof = Socrates: niemand heeft echte kennis. Radicaal scepticisme: wat weet
je 100% zeker? Hij had een positie van onwetendheid.
Schreef niets op en liep op een marktplein van Athene waarbij hij mensen steeds vragen
stelde. Wanneer hij kritische vragen begon te stellen, kwamen ze tot het inzicht dat mensen
niets zeker wisten. Alles was schijnkennis. Kennis die we van de religie, van de mythologie
hebben gehad. Niets was kennis op de manier waarop Socrates het wou funderen. Kennis
door ons verstand, onze reden te gaan gebruiken. Hij noemde zichzelf de meest wijze man
van Athene omdat hij zeker wist dat hij niets wist. Kunnen we echte kennis hebben? NEE.
Rationalisme:
Centrale bewering: echte kennis komt deels voort uit het goed gebruiken van je verstand,
het redeneervermogen.
Geassocieerde beweging: er bestaat ingeboren kennis (nativisme). We hoeven de wereld
niet te zien, we hebben onze zintuigen niet nodig. Alles kennis bezitten we vanaf de
geboorte. Dit accepteren alle rationalisten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper josephine7. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
