In deze samenvatting van het boek Geosystems word het onderwerp Actieve aarde besproken. Tijdens deze samenvatting komen de volgende onderwerpen aan bod: Vulkanisme, Aardbevingen, Systemen in de aarde, Aardplaten, etc. Alles voor je tentamen voor het 1ste jaar.
In deze samenvatting zit ook een ...
Samenvatting natuurlijke systemen
Actieve aarde I 13-10-2023
Sven Donker I Deeltijd Aardrijkskunde I Hogeschool Utrecht
,Inhoudsopgave
1. EARTH SYSTEM CONCEPTS ................................................................................................. 2
10. GLOBAL CLIMATE SYSTEMS .............................................................................................. 3
12. THE DYNAMIC PLANET ...................................................................................................... 3
13. TECTONICS, EARTHQUAKES, VOLCANISM ..................................................................... 6
FOCUS STUDY 13.1 – NATURAL HAZARDS: EARTHQUAKES ...................................................................... 8
H1FI. WEATHERING, KARST FLANDSCAPES EN MASS MOVEMENT ................................. 8
16. WIND PROCESSES ............................................................................................................... 9
FOCUS STUDY 16.2 - NATURAL HAZARDS: TSUNAMI............................................................................. 10
20. TERRESTRIAL BIOMES .....................................................................................................10
AANTEKENINGEN UIT DE LES ............................................................................................... 11
WETENSCHAP VAN DE AARDE. ............................................................................................................... 11
GESTEENTE ........................................................................................................................................... 12
Gesteentekringloop (Hutton) ........................................................................................................ 13
Endogene processen ....................................................................................................................... 14
SCHEMA VULKAANTYPES ....................................................................................................................... 15
EXOGENE PROCESSEN ........................................................................................................................... 17
SCHEMA VERWERINGSVORMEN ............................................................................................................. 18
TIJD EN RUIMTE..................................................................................................................................... 19
POWERPOINTS ACTIEVE AARDE .......................................................................................... 21
WETENSCHAP VAN DE AARDE ............................................................................................................... 21
GEOLOGISCHE TIJDSCHAAL: ..................................................................................................................22
ENDOGENE PROCESSEN ........................................................................................................................ 24
Systeem aarde .................................................................................................................................24
SAMENVATTING NATUURLIJKE SYSTEMEN I ACTIEVE AARDE I SVEN DONKER PAGINA 1
,0. Samenvatting Geosystems
Erosie: het proces van slijtage van een vast oppervlak waarbij materiaal wordt
verplaatst of geheel verdwijnt. Gebeurt vooral door de werking va wind,
stromend water en ijs.
Verwering: het natuurlijke proces waarbij gesteente veranderd als gevolg van
invloeden van weer en klimaat. Zogeheten exogene processen. Het gesteente
breekt in stukken (mechanische verwering), of reageert met water, koolzuur
of zuurstof (chemische verwering).
Verschil tussen erosie en verwering is dat bij verwering het gesteente niet
verplaatst wordt, maar slechts afgebroken.
Sedimentaire gesteente wordt gevormd wanneer losse materialen
(sediment) over de jaren heen samenkitten tot een gesteente. Dit proces heet
lithification.
1. Earth system concepts
Een system is een set van geordende en gerelateerde elementen informatie die
op een bepaald manier met elkaar verbonden zijn en te onderscheiden van hun
omgeving.
▪ Een open systeem wil zeggen dat vormen van energie het systeem
kunnen binnenkomen en ook weer kunnen verlaten. De aarde is een
open systeem in termen van zonne- energie die binnenkomt en hitte die
het systeem weer verlaat.
▪ Een gesloten systeem is afgesloten van de omgeving. De aarde is een
gesloten systeem als je kijkt naar de lucht, het water en de grondstoffen
die het systeem niet verlaten.
De effecten die een systeem op zichzelf kan hebben heten feedback loops. Als
deze veranderingen teweegbrengen, is het positieve feedback. Als ze
veranderingen juist tegenhouden is het negatieve feedback. (Denk
bijvoorbeeld aan het systeem van een bos. Positieve feedback zou een grotere
hoeveelheid afgestorven materiaal kunnen zijn, waardoor de grond
vruchtbaarder wordt. Andersom zou een afname in afgestorven materiaal voor
negatieve feedback kunnen zorgen waardoor het bos minder goed kan
groeien.)
Een systeem dat nauwelijks verandert door de tijd heen is een steady- state
equilibrium. Een systeem dat door de tijd heen wel veranderd is een dynamic
SAMENVATTING NATUURLIJKE SYSTEMEN I ACTIEVE AARDE I SVEN DONKER PAGINA 2
, equilibrium. Het punt waarop een systeem wel moet gaan veranderen om te
kunnen blijven bestaan heet de treshold. (Letterlijk: drempel)
Vier grootste systemen die op de aarde onderling opperen zijn de:
• Atmosfeer: zonne- energie
• Hydrosfeer: water, weer, klimaat
• Lithosfeer: endogene en exogene processen
• Biosfeer: bodem, ecosystemen, biomen
De eerste drie zijn abiotic (niet levend) en de laatste is biotic.
10. Global Climate Systems
Blz. 187, 290-291
Classificatie is het ordenen en groeperen van data op een bepaalde manier. Als
de classificatie de oorzaak van een fenomeen probeert te duiden, dan heet dit
een genetic clasification. Als de classificatie gebaseerd is op data en
metingen, heet dit een empiral clasification. Een wereldkaart van klimaten
samengesteld op basis van zowel een genetic als empiral clasification staat op
pagina 290-291. Hier wordt dus gekeken naar data, maar ook naar waarom
bepaalde data ergens voorkomt, een climograph (klimaatdiagram) wordt vaak
als extra dataset aangedragen.
12. The Dynamic Planet
In dit hoofdstuk: de opbouw van de aarde in een kern omringd door
concentrische materialen. Het wordt oneven verhit door radioactief verval van
onstabiele elementen.
Een gesteentekringloop produceert 3 klassen van gesteente:
Tektonische platen verplaatst grote stukken van de Aarde haar korst,
samengaand met de spreiding van de oceanische grond. Botsingen van deze
platen zorgen voor breuken en gebergtevorming, zowel op land als op de
bodem van de oceaan.
SAMENVATTING NATUURLIJKE SYSTEMEN I ACTIEVE AARDE I SVEN DONKER PAGINA 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sven2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
