College aantekeningen
College aantekeningen van het vak neuropsychologie 2023/2014
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
College aantekeningen met handige plaatjes en uitleg
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Colleges neuropsychologieCollege 1 – 13 september
Tentamen
45 Meerkeuzevragen en 1 open vraag met gewicht van 15 punten
➔ 40 van 60 punten voor een voldoende
➔ Open vraag: uit elk van 5 kolommen kies je 1 term en je moet daarbij uitleggen in een rondje
wat die 5 termen met elkaar te maken hebben.
Hoofdstuk 1
Historische visies op hersenen & gedrag
De oudheid: het hard vs het brein
➢ Hippocrates (ca 460-370 v Chr.)
“Het dient algemeen bekend te zijn dat de bron van zowel ons plezier, onze vreugde, gelach en
vermaak, als van onze smart, pijn, angst en tranen, geen andere is dan de hersenen. Het is in het
bijzonder dit orgaan dat ons in staat stelt te denken, te zien en te horen, en het lelijke van het schone,
het kwade van het goede, het aangename van het onaangename te onderscheiden. Het zijn de
hersenen ook waar zich de zetel bevindt van waanzin en krankzinnigheid, van angsten en
verschrikkingen die ons bestormen, dikwijls ’s nachts, maar soms zelfs overdag; daar ligt de oorzaak
van slapeloosheid en slaapwandelen, van gedachten die niet willen komen, van vergeten
verplichtingen en van zonderlinge verschijnselen
➔ Hersenen waren er om bloed te koelen
➢ Aristoteles en het mentalisme (348-322 v Chr)
- Psyche= mind / bewustzijn
- Psyche verantwoordelijk voor het gedrag
- Grote invloed op moderne neuropsychologie
➢ Middeleeuwen en renaissance: op observatie gebaseerde neuroanatomie (Leonardo da
Vinci en Vesalius)
➢ 17e eeuw: begin van moderne wetenschap van het brein.
- Descartes en het dualisme
- Lichaam= stoffelijk (waarin hersenen opgebouwd zijn), geest= niet-stoffelijk (ervaring,
hetgene dat we voelen) Als we dood gaan blijft het stoffelijke hier en het niet-stoffelijke gaat
naar de hemel.
- Lichaam- geestprobleem → maar hoe zit die connectie?
➢ 18e eeuw: elektriciteit van het brein (Galvani)
➢ 19e eeuw: lokalisatie van functies (Gall en Spurzheim) – frenologie: de grootte en vorm
van de hoofd zegt iets over hoe intelligent je bent en waar je goed in bent.
- Paul Broca
➔ NB-er: monsieur Leborgne
➔ Gebied van Broca (productie van taal)
- Evolutie, genen en gedrag: Darwin en het materialisme → gedrag verklaren door de werking
van het zenuwstelsel, er is geen rol voor de mind (alles is biologie). Hersenen zijn gegroeid op
een bepaalde manier door de eeuwen heen omdat dat gunstig voor ons is.
➢ 20e eeuw: neurotransmitters, psychofarmaca, kraken DNA-code (Otto Loewi, Fransic Crick
en James Watson) Onderzoeksmaterialen worden steeds beter en we zijn steeds
gedetailleerder is wat er gebeurt.
➢ Gedistribueerde functies: voorheen dacht men dat (kleine) gebieden specialistische
functies hebben. → dat is deels wel zo, maar grotere functies zijn meestal over de
hersenen verdeeld.
, ➢ Hiërarchische organisatie: meerdere geheugensystemen, twee hersenhelften en bewuste
en onbewuste informatiestroom. (onbewuste stroom bepaalt in hoge mate wat we
allemaal geautomatiseerd hebben, lopen etc hoeven we niet meer bewust te doen →
hier komen stereotypes vandaan, zoals categorieën en vooroordelen)
Neuroscience in de 21e eeuw
➢ Nieuwe methoden, opkomst hersenscantechnieken
➢ Intensievere samenwerking tussen disciplines
➢ Nieuwe inzichten verschijnen in hoog tempo → sterke toename van publicaties (echter
niet allemaal evidence-based, onstaan neuromythes.
➢ Onderzoeksgeld voor fundamenteel en toegepast onderzoek
Wat is neuropsychologie?: maakt gebruik van inzichten vanuit andere disciplines o.a. :
neuroanatomie, neurofysiologie, neurochirurgie, farmacologie, neuropsychiatrie, filosofie en
psychometrie
➢ Bestudeert relatie tussen fysiologie in de hersenen en gedrag
Wat is gedrag?
➢ Moeilijk te definiëren
➢ Enkele kenmerken: heeft zowel doel als functie, reactie op omgeving, bepaald door
endocriene systeem en zenuwstelsel
➢ Gedrag varieert in: complexiteit, de mate waarin het automatisch en aangeboren is en de
mate waarin het is aangeleerd.
Hoofdstuk 2
Ontstaan van complexere brein: mutaties in genen, omgeving (survival of the fittest) en voedsel
(fatty acids)
- Bij grotere hersenen is er meer ruimte voor andere dingen en dus zijn die vaak best slim. Het
doet er wel alleen maar toe als je de grote van het lichaam meeneemt.
Vergelijkend onderzoek
➢ Vergelijkingen binnen een soort zijn vaak al moeilijk en tussen soorten nog meer
➢ Toch kan dergelijk onderzoek meerwaarde hebben als het gaat om onderzoek dat minder
makkelijk of niet ethisch bij mensen uitgevoerd kan worden
➢ Neurologische modellen van Parkinson bij muizen, ratten en apen geven toch informatie
die nuttig zijn bij het bestrijden van Parkinson bij mensen
➢ Hoe verder een dier van ons af staat, hoe minder makkelijk iets nog relevant voor de
mens is.
Invloed van erfelijkheid, biologie en omgeving
➢ Relatie 1: genotypen ouders en genotype kind → genetisch materiaal wordt doorgegeven
via chromosomen – lange draadachtige moleculen bestaan uit DNA. Dragen alle
, biochemische instructies die betrokken zijn bij de vorming en functioneren van een
organisme. Genen zijn delen van chromosomen: basiseenheden van erfelijkheid.
➢ Relatie 2: Genotype en fenotype van kind → hoewel elke cel in je lichaam kopieën bevat
van alle genen die je van je ouders hebt gekregen, komen slechts enkele van deze genen
tot uitdrukking.
➢ Relatie 3: omgeving en fenotype kind → zoals model laat zien, zijn de observeerbare
eigenschappen van het kind het resultaat van de interactie tussen de omgevingsfactoren
en de genetische aanleg. (van buitenaf iets aansturen, omgeving moet gunstig genoeg
zijn voor bepaalde eigenschappen te laten uiten, cognitieve therapie)
➢ Relatie 4: fenotype en omgeving van kind → kinderen scheppen actief hun eigen
omgeving. Dankzij hun aard en gedrag roepen ze bepaalde reacties van anderen op. Ze
kiezen ook actief hun omgeving en ervaringen die hun interesses, talenten en
persoonlijkheidskenmerken ondersteunen.
➔ Relatie 3 en 4 belangrijk voor dit vak.
College 2 – 20 september
H3: het centrale zenuwstelsel
Deel 1: Structuren
Hersenen worden op verschillende manieren
beschermd.
- Schedel: hardste laag en hierdoor kan er niet makkelijk iets naar de hersenen
- Dura mater: houdt alles bij elkaar
- Arachnoidea membraan: zorgt ervoor dat er flexibiliteit in de hersenen zit
- Piamater: zitten veel bloedvaten in, zorgt dat de hersenen gevoed blijven
- Superachiede: hersenvloeistof, extra vloeistof voor gliacellen
➔ Alle beschermen en moet je door voordat je bij de hersenen komt.
Onze hersenen van buiten:
➢ Hersenen: grote hersenen (waar al het denken plaatsvindt), kleine hersenen (bewegingen
coördineren) en hersenstam (reflexen, van nature processen)
➢ Hersenschors (cortex): omvat 80% van de hersenen, 1,5-3 mm dik en 6 verschillende
lagen cellen.
➔ Hersenen hebben vervormingen, dit is voor groter oppervlak. Denklaag heeft er profijt van
dat er meer oppervlak en dus cellen zijn. Hersenen maken steeds meer kronkels, mag niet te
erg want als kronkels op elkaar aansluiten krijg je holtes die kunnen ontsteken.
Hersenhelften
- Twee hemisferen, vrijwel symmetrisch. Overlangs lopende groef (fissura longitudinalis). →
helften communiceren door een speciaal orgaan precies in het midden.
➔ Gaat vooral voor rechtshandig, want meeste onderzoek is bij rechtshandig gedaan, mannelijk
en van 18-25. Bij rechtshandige mannen zouden hersenen wel ongeveer hetzelfde zijn
verdeeld. Als je het nu bij linkshandige of vrouwen pakt zijn die gebieden heel anders.
➔ Mannen worden minder snel afgeleid door verschillende gebieden, dus betere concentratie.
- Ondiepe en diepere groeven, hersenwindingen.
➔ Volwassen brein: 1,5 kilo gewicht, 100 miljard zenuwcellen, 20% zuurstofverbruik en 25%
energieverbruik.
, De hersenen in perspectief
Corpus callosum- verbindt (bij vrouwen dikker,
communiceren beter heen en weer)
➔ Al die ziektes zijn terug te voeren naar
deze brug, het gat waar de vloeistof doorloopt
is veel groter dan normaal, dus het neemt plek
in van de hersenencellen, die anders voor
normale functies gelden.
Het centrale zenuwstelsel: ruggenmerg
➢ Dwarslaesie (paraplegie, quadriplegie) – als je dit krijgt, maakt het heel erg uit welk deel
van het ruggenmerg is aangetast, voor wat iemand erna nog kan.
Perifere zenuwstelsel: somatische deel (alles waardoor we hitte merken, pijn en aansturen van
spieren)
- Grootste deel gaat automatisch
➢ Controleert interacties met de buitenwereld, hoe ga je met elkaar om, gesproken taal,
wijzen etc.
➢ Hersenzenuwen: 12 paar, afferente of efferente functie, of beide. Er gaan dus best weinig
naar buiten.
- Afferent= alles wat binnenkomt, efferent= alles wat naar buitengaat.
Perifere zenuwstelsel: autonome deel
- Sympathisch (actief, concentratie) en parasympatisch
systeem. (passief, rust)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper senneidsardi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52928 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen