Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 10 Nectar VWO 5 - Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting Hoofdstuk 10 Nectar VWO 5 - Biologie
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
H11 Voeding en verteringBiologie 11.1: Gezond eten
Groepen voedingsstoffen
Koolhydraten: brandstof, reservestof (glycogeen) en bouwstof (glycoproteïnen).
Vetten: brandstof, bouwstof (membranen, hormonen) en warmte-isolatie.
Eiwitten: bouwstof en brandstof bij schaarste.
Vitaminen: beschermende stof.
Mineralen: bouwstof (kalkzouten in botten), ze zijn anorganisch.
Water: bouwstof, oplosmiddel (speeksel), transportvloeistof en warmtebuffer.
Niet iedereen eet even veel
De WHO geeft per voedingsstof een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH).
Toevoegingen
Additieven = stoffen die zijn toegevoegd (aantrekkelijker/langer houdbaar), zoals kleur-, geur-
en smaakstoffen en conserveringsmiddelen. Ze zijn onnodig en soms schadelijk → E-nummer.
ADI = aanvaardbare dagelijkse inname (ook voor contaminanten).
Bewegingen van de darmen
Door te kauwen vergroot je de verdelingsgraad. Speeksel dient als een soort glijmiddel.
Het voedsel wordt verteerd en gaat door de darmen heen m.b.v. peristaltische bewegingen.
Goede darmwerking
Voedingsvezels of ballaststoffen, zoals cellulose en pectine, zijn niet verteerbaar, maar
stimuleren de darmperistaltiek.
Veilig eten
Micro-organismen (bacteriën, schimmels) kunnen schadelijk zijn. Speeksel bevat lysozymen:
tasten de celwand van micro-organismen aan. Hierdoor gaan ze sneller dood in het maagsap.
Er zijn ook goede bacteriën, zoals je darmflora. Deze breken stoffen af in darmen.
Opname
De wand van de dunne darm heeft plooien met daarop darmvlokken, opgebouwd uit
darmepitheel, haarvaten en een lymfevat. Darmepitheelcellen hebben ook weer uitstulpingen,
de microvilli. Hierdoor heeft de dikke darm een groot oppervlak voor snelle resorptie.
Alle darmepitheelcellen zijn door eiwitten strak verbonden; ze vormen een ondoordringbare
laag = tight-junction.
, H11 Voeding en vertering
Biologie 11.2: Vitaminen en mineralen
Verschillende functies
Vitaminen zijn organische stoffen die je lichaam niet zelf kan maken. Met zijn micronutriënten;
je hebt er heel weinig van nodig. Functies: antioxidant (C + E), hormoon (D) of co-enzym (B).
Hydrofiele vitaminen verlaten snel het lichaam, hydrofobe niet.
Vitamine A
Rethinoïden en retinol zijn veelvoorkomende vitamine A. Het hydrofobe retinol wordt in
membraanblaasjes naar de lever vervoert. Daarna wordt het gekoppeld aan transporteiwitten
bestemd voor het netvlies. Levercellen kunnen ook retinol uit retinoïden maken.
Tekort retinol: (nacht)blindheid.
Ook remt een tekort de aanmaak van nieuwe darmepitheelcellen, waardoor de resorptie
langzamer gaat. De darminhoud krijgt een hoge osmotische waarde, het trekt water → diarree.
In veel groente en fruit zit β-caroteen (twee gekoppelde retinolmoleculen). Darmepitheelcellen
kunnen dat splitsen, maar dat gaat helaas moeilijk.
Vitamine C
Vitamine C zorgt ervoor dat bindweefsel goed functioneert → steun aan organen.
Bindweefsel bestaat uit collageenvezels met tussencelstof.
Enzymen halen collageen uit procollageen door een OH-groep te koppelen → de OH-groepen
binden met elkaar. Hierbij dient vitamine C als co-enzym.
Zink
Darmepitheelcellen nemen ook mineralen op: anorganische zouten. Mineralen zijn ionen.
Functie: opbouw lichaam (Ca+, Fe2+), zenuwwerking (Na+, K+) en activatie enzymen (Zn2+).
Spoorelementen: mineralen waar je maar heel weinig van nodig hebt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper clairevdh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen