Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 11 Nectar VWO 5 - Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting Hoofdstuk 11 Nectar VWO 5 - Biologie
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
H10 UitscheidingBiologie 10.1: Het interne milieu
Temperatuurregeling
De lichaamstemperatuur schommelt altijd de rond de 37 ⁰C = de norm. Een regelkring bestaat uit een
receptor en een effector die samen grote afwijkingen proberen te voorkomen. De receptor is
bijvoorbeeld een temperatuurzintuig. Als zo’n zintuig een afwijkende temperatuur meet, dan stuurt het
regelcentrum impulsen naar de effectoren die de afwijking corrigeren.
Bij een negatieve terugkoppeling wordt een proces veroorzaakt dat de afwijking tegengaat.
Regelkring van temperatuur
De kerntemperatuur: waar de vitale organen liggen → varieert nauwelijks.
De schiltemperatuur: de onbelangrijke rest → meestal lager dan de kerntemperatuur.
De temperatuur van 37 ⁰C draagt bij aan een goede werking van enzymen. De receptor voor de
kerntemperatuur ligt in de hypothalamus en registreert de bloedtemperatuur.
Bij onderkoeling werken enzymen langzamer en raken vitale lichaamsfuncties verstoord.
Preventie warmteverlies: de slagadertjes naar de huid vernauwen → er gaat minder bloed naartoe.
Koorts
Bij koorts verhoogt de hypothalamus de norm van de kerntemperatuur. Dat stimuleert de productie en
afgifte van afweerstoffen, waardoor een infectie sneller kan wordt bestreden.
De verhoging vindt plaats onder invloed van een cytokine, geproduceerd door witte bloedcellen.
Interne milieu
De samenstelling van je bloed en je weefselvloeistof mag ook niet teveel variëren.
Het regelcentrum bevindt zich hiervoor in de hypothalamus.
Bij transpireren verlies je water met erin opgeloste zouten. De nieren scheiden minder water uit,
wat voorkomt dat hij teveel water verliest. De bloedsamenstelling wijkt zo niet teveel af.
Bij een inspanning verbruiken de spieren C6H12O6 en O2 en produceren ze CO2.
De suikerspiegel, pH en O2-gehalte dalen.
Maatregelen: het hart gaat sneller kloppen: meer O 2 en minder CO2. Onder invloed van hormonen
geeft de lever glucose af aan het bloed.
Homeostase: het vermogen om het interne milieu voor de cellen redelijk constant te houden.
Hiervoor heeft het lichaam een groot aantal regelkringen → norm en negatieve terugkoppeling.
, H10 Uitscheiding
Biologie 10.2: Zwemtraining
Zwemtraining
Ademvolume = de hoeveelheid lucht die je bij één ademhaling in- en uitademt.
Ademfrequentie = het aantal ademhalingen per minuut. Vitale capaciteit = maximale ademvolume.
Ademhalingsorgaan
Luchtweg: keelholte – luchtpijp – 2 hoofdbronchiën – bronchiolen – alveoli (longblaasjes).
Kraakbeenringen rond de luchtpijp en hoofdbronchiën voorkomen dat ze dichtklappen.
Diffusie in de longen
∆c
De wet van Fick ( diffusiesnelheid ) :n=DA
∆x
n = aantal moleculen dat per seconde oppervlak A passeert.
D = diffusiecoëfficiënt, afhankelijk van: temperatuur, soort stof en het medium.
A = diffusieoppervlak (oppervlak van de longblaasjes).
∆ c = concentratieverschil tussen hoeveelheid moleculen aan beide zijden.
∆ x = diffusieafstand (celmembraan haarvat – celmembraan longblaasje → 1 μm).
Ademvolume
Dode ruimte: waar geen diffusie plaatsvindt → de lucht die de longblaasjes niet bereikt (± 150 mL).
Rendement = 500 – 150 = 350 mL verversing (70%).
Grote dode ruimte = laag rendement → snorkelen. Longcapaciteit = het volume van de longen.
Reservevolume = de lucht die na een uitademing achterblijft, want de longen zijn niet vacuüm.
Ademdrang
Diep uit- en inademen → daling pCO2 en stijging pO2 in het bloed → tegengaan ademdrang.
De hersenstam bevat het ademcentrum, waardoor de norm voor de pCO2 en pO2 ligt.
Aan de hand van de informatie van de receptoren, stuurt het ademcentrum impulsen naar de
ademhalingsspieren. Het ademcentrum reageert vooral op de pCO2.
Verkoudheid
Het wordt veroorzaakt door een virus → opgezwollen slijmvliezen. Voordelen neusademhaling:
1. Je neus(slijmvlies) controleert de lucht op giftige gassen of bedorven voedsel.
2. De neusharen en het neuslijm filteren de lucht op stof en ziektekiemen.
3. Langere weg, waardoor de lucht warmer en vochtiger wordt → minder beschadiging alveoli.
De luchtpijp en de bronchiën zijn ook bekleed met slijmvlies. Hierin bevinden zich trilhaarcellen, met
trilharen (ciliën) en slijmbekercellen, die slijm vormen. De ciliën werken vervuild slijm naar boven.
COPD
Bij astma zijn de luchtwegen ontstoken → ophoping slijm (moeilijke gaswisseling).
COPD = verzamelnaam voor de ziekten longemfyseem en chronische bronchitis.
Longemfyseem = een aantal longblaasjes is kapot en fijne vertakkingen van de bronchiolen zijn
dichtgeklapt. Kleiner oppervlak → langzame gaswisseling → kortademig (vaak door roken).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper clairevdh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen