Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 12 Nectar VWO 5 - Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting Hoofdstuk 12 Nectar VWO 5 - Biologie
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
H12 AfweerBiologie 12.1: Planten en afweer
Kosten en baten + Chemische bescherming
Mechanische afweer: stekels, mutualisme.
Chemische afweer: giftige/brandende stoffen (bitter).
Afweermaatregelen
Plantencellen herkennen schadelijke schimmels en bacteriën via receptoren op de
celmembranen. Maatregelen: sluiten huidmondjes, aanmaak H2O2.
De waterstofperoxide zorgt voor een dikkere celwand → meer bescherming.
Bij celbeschadiging komt er ook NO (stikstofoxide) vrij → dodelijk.
Luchtalarm
Bij vraat scheiden veel planten stoffen uit (geur). Hiermee wordt de rest van de plant
gewaarschuwd → gevolg: chemische afweer.
Hulp inroepen
Kleine carnivoren nemen de uitgescheiden stoffen waar: ze gaan naar de plant en eten de
predatoren van de plant op.
Biologie 12.2: Bescherming
Omringd door eencellige organismen
Bacteriën zijn eencellige organismen zonder geen celkern. Indeling op: leefomgeving
(aeroob/anaeroob), voedselherkomst (autotroof/heterotroof), celvorm en celwandverschillen.
Bacteriën als ziekteverwekkers
Ze kunnen ook schadelijk zijn: de meeste soorten leven op anorganische stoffen, opgenomen
uit de omgeving. De reactieproducten reageren soms heftig bij mensen.
Barrières aan de buitenkant
Dekweefsels vormen fysische barrières voor ziekteverwekkers en gevaarlijke stoffen.
Bescherming tegen zonlicht
Melanocyten in de huid produceren pigment ter bescherming tegen uv-straling → voorkomen
aantasting DNA. Soms verdikt de opperhuid ter bescherming.
Barrières aan de binnenkant
De slijmlaag in de luchtwegen/verteringsstelsel is ook een dekweefsel → slijm bevat
bacteriedodende stoffen.
, H12 Afweer
Biologie 12.3: Niet-specifieke afweer
Virussen
Virus = DNA/RNA in een eiwitmantel. Een virus hecht zich aan de receptoren op het membraan
van de gastheercel → opname virus (endocytose). A.d.h.v. het RNA/DNA maakt de
gastheercel nieuwe viruseiwitten. Nadat de nieuwe virussen de cel hebben verlaten, sterft de
cel (apoptose). Sterven veel cellen tegelijk, dan kunnen de virale afvalstoffen je ziek maken.
Niet-specifieke afweer
Niet-specifieke afweer = opruimsysteem van witte bloedcellen en bloedeiwitten; ze maken
lichaamsvreemde stoffen onschadelijk.
Bloedeiwitten
Complementeiwitten ruimen geïnfecteerde/vreemde cellen op.
Antigenen = herkenningseiwitten van een lichaamsvreemde stof/organisme.
Complementeiwitten kunnen een eiwitgroep vormen; valt de ziekteverwekker aan.
De eiwitten van de algemene afweer – macrofagen en dendritische cellen – ruimen de
lichaamsvreemde stoffen op → complementsysteem.
Witte bloedcellen
Granulocyten = witte bloedcellen met een veelvormige kern; grondplasma bevat enzymen en
blaasjes met gifstoffen voor ziekteverwekkers. Ontdekken granulocyten een ziekteverwekker,
dan scheiden ze cytokinen af = signaalstoffen voor communicatie, markeren de infectieplaats.
Er komt extra bloed op de plaats van infectie (wordt rood).
Fagocyten (macrofagen + granulocyten) omsluiten een ziekteverwekker met een celmembraan
(fagocytose) en breken deze daarna af met enzymen (aspecifiek). Ze activeren ook de cellen
van de specifieke afweer.
Zieke cellen opruimen
De antigenen op het celmembraan zijn gekoppeld aan MHC-I moleculen.
Natural killercellen = witte bloedcellen die celmembranen controleren op antigenen.
Als er inderdaad antigenen zijn, dan scheidt de NK-cel perforine af → zorgt voor gaten in het
celmembraan van de besmette cel → loopt leeg en sterft.
NK-cellen kunnen ook de geïnfecteerde cel aanzetten tot apoptose. Eiwitten activeren dan het
enzym DNase → breekt DNA af, waardoor de cel niet meer kan functioneren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper clairevdh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen