Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 13 Nectar VWO 5 - Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting Hoofdstuk 13 Nectar VWO 5 - Biologie
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
H13 HormonenBiologie 13.1: Hormoonklieren
Hormoonklieren + Beïnvloeding van lichaamsprocessen
Hormoonklieren zijn endocrien en kunnen organen activeren d.m.v. hormonen. Alleen de cellen
van het doelwitorgaan of -weefsel hebben de passende receptoren. PAS OP: het is niet persé
specifiek → verschillende weefsels kunnen passende receptoren hebben voor één hormonen.
Centrale hormoonklier
Alle processen worden gestuurd door de hypofyse → samenwerking met zenuwstelsel.
Hypofyse: voor- en achterkwab. De achterkwab produceert neurohormonen →
o.i.v neuronen (zenuwcellen) uit de hypothalamus. De voorkwab maakt zelf hormonen.
Aansturing van de hypofyse
De hypothalamus controleert het hele endocriene stelsel. Neuronen geven hormonen af:
Releasing-hormonen (RH’s): stimuleren → FSH-RH stimuleert de productie van FSH.
Inhibiting-hormonen (IH’s): remmen → FSH-IH remt de productie van FSH.
Neurohormonen: geproduceerd door de hypothalamus, maar afgifte door hypofyse.
Biologie 13.2: Reacties van cellen op hormonen
Een keten van signalen
De hypofyse geeft groeihormoon (GH) af o.i.v. GHRH.
GH werkt via de lever → productie IGF: kraakbeencellen delen en differentiëren tot botten.
Bij stress geeft de hypofyse ACTH af o.i.v. CRH. ACTH stimuleert de productie cortisol.
Cortisol verhoogt de glucosespiegel van het bloed → daling bloeddruk.
Reacties bij het celmembraan
Hydrofobe steroïdhormonen passeren gemakkelijk het celmembraan.
In de cel wordt een hormoon-receptor-complex gevormd.
Dit activeert het DNA. Via een RNA-molecuul ontstaat dan een eiwit.
Er moet van deze hormonen echter wel heel veel gemaakt worden om de gewenste
hormonale reactie te krijgen → groot deel komt op de verkeerde plaats terecht.
Hydrofobe tyrosinehormonen en hydrofiele eiwithormonen passeren moeilijk het
celmembraan. Deze hormonen binden aan een receptor op het celmembraan.
Signaalstoffen in de cellen
De receptoren veranderen wanneer de tyrosinen en eiwithormonen aankoppelen.
Aan de binnenkant van de cel wordt GTP gekoppeld aan de receptor door een G-eiwit.
Secundaire boodschappers zijn kleine moleculen die de boodschap van het hormoon (primaire
boodschapper) overnemen → bindt aan het ‘actiemolecuul’ in de cel.
Signaalstoffen in weefsels
Cellen kunnen afscheiden stoffen om buurcellen tot actie te zetten. Groeifactoren zorgen voor
deling (cytokinen) en prostaglandinen zorgen voor pijn → positieve terugkoppeling.
Reacties op hormonen
Proteoom = eiwitsamenstelling → uniek voor elke celsoort. Daardoor kan hetzelfde hormoon in
verschillende cellen/weefsels tot verschillende reacties leiden.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper clairevdh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67479 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen