Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 21 Nectar VWO 6 - Biologie
Samenvatting Hoofdstuk 21 Nectar VWO 6 - Biologie
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
H21 PlantenBiologie 21.1: Tomaten kweken
Kruisen en selecteren
Klassiek veredelen levert nieuwe plantensoorten: goede exemplaren kruisen en daaruit de
beste nakomelingen kiezen. Genomics = kennis van het genoom van een plantenras.
Tegenwoordig kan een gewenst allel worden ‘gespot’ → planten worden sneller geselecteerd.
Non-disjunctie = colchicine verhindert de vorming van trekdraden, waardoor chromatiden niet
scheiden. Resultaat = cel 4 homologe chromosomen (tetraploïde cel). Polyploïdie = het hebben
van meer dan normaal 2 sets chromosomen → nieuwe eigenschappen.
Geslachtelijke voortplanting
Zelfbestuiving: stuifmeelkorrels (♂️) komen op de stempel van de stamper (♀️) van dezelfde
bloem terecht. Insecten helpen bij de bestuiving.
Ongeslachtelijke voortplanting
Ongeslachtelijke voortplanting: nakomelingen zijn genetisch identiek aan de ouderplant.
Dieven = nieuwe planten die uit de okselscheuten groeien. Door dieven opnieuw te laten
wortelen, kan een plant met gunstige eigenschappen worden gekloond.
Planten uit het lab
Via genetische modificatie ontstaan gmo-planten met extra allelen voor nieuwe eigenschappen.
Cisgene planten = GM met allelen van dezelfde soort;
Transgene planten = GM met allelen van andere soorten.
Werkwijze: je isoleert het gewenste allel. Het allel wordt ingebouwd bij een plasmide in een
bacterie: kloont en transporteert. Die kloon wordt in kweek gebracht met losse niet
gedifferentieerde cellen. In een aantal cellen dringt het plasmide binnen. Deze cellen kunnen
worden opgespoord (het allel bevat een markergen) en gaan op weefselkweek.
, H21 Planten
Biologie 21.2: Water
Schimmel op tomaat
Schimmels groeien uit sporen, haploïde cellen die zorgen voor de voortplanting van schimmels.
Komt een Fusarium-spore in de grond terecht in de buurt van wortels, dan groeit hij het
wortelstelsel binnen. De schimmeldraden, het mycelium, groeien omhoog de stengel in. De
transportkanalen verstoppen en de plant verwelkt.
Wateropname
Een plant neemt mineraalwater op via wortelharen, bestaande uit vergrote epidermiscellen →
groot oppervlak. Het water gaat via celwanden (apoplast-route) of via celmembranen en
grondplasma (symplast-route) richting de centrale cilinder met transportvaten. Hieromheen ligt
de endodermis: endodermiscellen hebben in de celwanden een waterdicht laagje suberine
(kurk), de bandjes van Caspari. Het water moet vanaf hier door celmembranen van
endodermiscellen heen (symplast-route) om de transportkanalen (houtvaten) te bereiken.
Zuurstofgehalte en temperatuur van de bodem hebben invloed op de wateropname → actieve
processen bij de celmembranen van de endodermiscellen. De benodigde ATP maken cellen
alleen bij voldoende warmte en zuurstof.
De mineralen gaan tegen de concentratie in naar de centrale cilinder → actief transport, stijging
osmotische waarde. Door osmose volgt het water: door de worteldruk wordt het water via de
houtvaten naar boven geperst.
Houtvaten
Houtvaten vervoeren anorganische stoffen (water, mineralen) van de wortels naar andere delen
van de plant → stijgend. Watermoleculen zijn polair, onder invloed van adhesie en cohesie kan
het water stijgen. Door schimmelaantasting kunnen houtvaten verstopt raken → de plant sterft.
Transport van water
Verdampingsstroom = door verdamping ‘zuigen’ bladeren water op uit wortels via de houtvaten.
Het water neemt mineralen mee en kunnen de bladeren afkoelen. Waterpotentiaal ψ =
zwaartedruk + verdampingsstroom + worteldruk + adhesie/cohesie. De ψ van zuiver water is 0.
Ψ wordt negatief door opgeloste stoffen, verdamping en cohesie- en adhesiekrachten.
Het verschil in ψ tussen plaatsen bepaalt de richting van watertransport → water gaat altijd naar
een negatievere ψ. De houtenvaten zijn door de mineralen qua ψ negatiever dan de schors.
Verdamping
Verdamping vindt plaats via huidmondjes in de bladeren en stengel. Als de huidmondjes open
staan, dan neemt de verdamping toe met de temperatuur en windsterkte. Hoge luchtvochtigheid
remt de verdamping. De huidmondjes zijn ’s nachts en bij warm weer gesloten.
Bomen zonder bladeren verdampen geen water. Suikers (opgeslagen in de wortels) lossen op
in het water in de houtvaten. De wortels nemen extra water op uit de bodem (osmose) en er
ontstaat worteldruk die het watertransport weer op gang brengt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper clairevdh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen