Uitwerking van taak 4 van het blok Stemmingsstoornissen (GGZ2022); bevat informatie uit alle bronnen (en een aantal extra bronnen) en de colleges. Onderwerpen; Interpersoonlijke Psychotherapie, voorspellers van een effectieve behandeling van depressie, KPSP, effectiviteit psychotherapieën en kloof...
TAAK 4 – EVIDENCE-BASED BEHANDELAANBOD VOOR DEPRESSIE
INTERPERSOONLIJKE PSYCHOTHERAPIE (IPT)
Bron: Peeters & Huibers (2009)
Interpersoonlijke psychotherapie (IPT) is een kortdurende, geprotocolleerde vorm van
psychotherapie met een eclectisch karakter. Belangrijkste uitgangspunt van IPT is dat depressie zich
voordoet in een sociale en interpersoonlijke context. Het ontstaan, instandhouden en verdwijnen
van depressie staat onder invloed van relaties tussen patiënt en belangrijke anderen. De therapie van
circa vijftien sessies bestaat uit drie verschillende fasen.
❖ In de eerste fase (twee à drie sessies) is veel aandacht voor diagnosticeren van depressieve
stoornis en het geven van psycho-educatie omtrent de diagnose. Depressieve stoornis wordt
hierbij opgevat als een ziekte. De interpersoonlijke therapie onderscheidt vier verschillende
probleemgebieden waarin de problemen onder te brengen zijn; 1) rouw, 2) interpersoonlijke
conflicten, 3) rolverandering en 4) interpersoonlijke tekorten. De therapeut kiest het thema
dat het meest gerelateerd is aan de actuele klacht en dat het best veranderd kan worden op
korte termijn. Bij ernstige interpersoonlijke tekorten kan beter voor een andere therapie
gekozen worden.
❖ De tweede fase (tien sessies) dient om problemen op te lossen die samen hangen met de
gekozen focus. Er vindt exploratie van het probleem plaats en de hiermee samenhangende
gevoelens en verwachtingen van de patiënt. Vervolgens gaan therapeut en patiënt na of er
andere wijzen van omgang met het probleem te bedenken zijn, om deze in de praktijk uit te
voeren.
❖ De derde fase is de afsluitingsfase (enkele sessies) en is gericht op de taak van de patiënt om
de relatie met de therapeut op te geven en de ingeslagen weg verder te gaan. Patiënt en
therapeut staan stil bij mogelijke problemen in de toekomst en de wijze waarop de patiënt
hiermee zou om kunnen gaan.
Bron: Blom & Jonker (2011)
IPT wordt vooral toegepast bij patiënten met unipolaire depressie (zowel volwassenen als ouderen
en adolescenten), maar kan ook worden gebruikt bij patiënten met bipolaire stoornis, post-
partumdepressie, dysthyme stoornis en boulimia nervosa. IPT heeft relatief weinig theoretische
achtergrond. Sullivan (1953) benadrukte dat psychiatrische stoornissen hun betekenis krijgen in
interactie met belangrijke anderen. Een andere belangrijke bron voor IPT is de hechtingstheorie van
Bowlby, waarin centraal staat dat het hebben van affectieve banden een intrinsieke behoefte is die
niet te herleiden is tot een andere drift.
Bowlby stelde dat mensen die in hun vroege jeugd geconfronteerd zijn met ingrijpend verlies een
verhoogde kwetsbaarheid hebben voor depressieve- en angstklachten. Brown (1986) toonde aan dat
er een relatie is tussen life events en depressie. Hammen (2003) concludeerde dat deze relatie
gecompliceerder is. Hij maakte onderscheid tussen life events die door toeval ontstaan (overlijden,
natuurramp) en life events waarin de persoon zelf een rol speelt (specifieke life events, zoals
scheiding of verlies van werk). Het verschil in life events tussen depressieve mensen en
controlegroepen blijkt volledig toe te schrijven aan deze specifieke life events. Deze life events
spelen dus een belangrijke rol, maar er is wel sprake van een reciproque relatie; depressie zelf speelt
ook een rol in het ontstaan van life events.
, Toepassen van interpersoonlijke psychotherapie
-IPT wordt vooral toegepast bij patiënten met ongecompliceerde depressie, met ernst van licht tot
matig. Bij ernstige vormen en psychotische symptomen dient antidepressieve medicatie
voorgeschreven te worden. Bij chronische vormen verdient een combinatiebehandeling van
psychotherapie en medicatie de voorkeur. Factoren als de ernst van depressie, de aanwezigheid van
melancholische (vitale) kenmerken en de duur van depressie zijn geen belangrijke redenen om IPT te
ontraden.
-Bij aanwezigheid van een depressie is het vermoeden van persoonlijkheidsstoornis geen contra-
indicatie om te behandelen met IPT. Persoonlijkheidsstoornis wordt echter wel vaak als contra-
indicatie gezien in de praktijk, omdat zeker patiënten met cluster B-stoornis moeite hebben met het
aangaan en onderhouden van een werkrelatie.
-Voor behandeling van patiënten met bipolaire stoornis is een aparte behandeling ontwikkeld
(interpersonal social-rhythm therapy), waarbij veel aandacht wordt besteed aan het reguleren van de
biologische klok.
-Wanneer suïcidaliteit in ernstige mate voorkomt is in eerste instantie een psychiatrische opname of
intensieve ambulante crisisinterventie geïndiceerd. Psychotherapie is in die gevallen gecontra-
indiceerd. Voor minder ernstige vormen van suïcidaliteit geeft IPT over het algemeen voldoende
veiligheid.
In IPT wordt geen uitspraak gedaan over de oorzaak van depressie. In IPT wordt de motor tot
verandering gevormd door het optimaliseren van het interpersoonlijk functioneren. Men kan drie
niveaus van interventie onderscheiden bij behandeling, namelijk symptoomniveau, niveau van
copingsmechanismen en niveau van persoonlijkheidspathologie. IPT richt zich op symptoomniveau
en niveau van copingsmechanismen. Verandering in de persoonlijkheid worden nadrukkelijk niet
nagestreefd.
Fase I: diagnostiek en uitleg
De beginfase richt zich op diagnostiek en uitleg van het ziektebeeld van depressie. In deze fase
komen de volgende doelen aan bod; 1) de diagnose depressie stellen, 2) een goede werkrelatie
creëren, 3) de interpersoonlijke leefwereld inventariseren m.b.v. een sociogram, 4) een eerste
verband leggen tussen interpersoonlijke problemen en de symptomen, ofwel de behandelrationale,
5) een focus voor behandeling kiezen en 6) een behandelcontract vaststellen.
Na de eerste sessie (diagnose en psycho-educatie)
informeert de therapeut bij het begin van elke sessie
naar gebeurtenissen daarmee gepaard gaande
emoties. Na deze sessie vindt een inventarisatie van
het sociale netwerk plaats. De therapeut informeert
naar de aard van de relatie, naar verwachtingen en
wensen en naar veranderingen in het contact. Vaak
worden de belangrijke anderen in een sociogram
geplaatst, maar de ‘beleefde’ afstand tot de anderen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vvanbeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
