Ademhaling
De anatomie en fysiologie van de tractus respiratoirius
De klinische beelden van ademhaling
Hoge luchtwegen: begint in de mond > eindigt in het strottenhoofd. Voor:
inlaat lucht, verwarmen en bevochtigen, spraak- en slikfunctie. Problemen:
bewusteloosheid, inspiratoire stridor, tumor
Lage luchtwegen: vanaf de splitsing van de bronchiën. Problemen: COPD,
sputumvorming, atelectase (inklappen van de long
Guillain Barré syndroom = opstijgende verlamming, begint met spierzwakte in de
benen. Kan lijden tot verlammingen aan de benen. Als het opstijgt kunnen ook de
ademhalingsspieren verlamd raken.
Kenmerken:
Aantasting perifere zenuwen (ruggenmerg)
Aantasting myelineschede
Vertraagde geleiding axonen
Auto-immuun reactie > waarbij iets gebeurd in het lichaam waardoor je
verkeerd reageert op antistoffen tegen dat virus. Je eigen lichaam valt je
aan.
Meestal na virale infectie. Wordt meestal in verband gebracht met infecties
en bacteriën.
Meestal tijdelijk met goed herstel. Een enkele keer kan het zijn dat je ietsje
spierzwakte overhoudt in je benen > spieatrofie, als je bedlegerig bent
geweest. Daarna revalideren om weer goed te gaan lopen.
Symptomen:
Tintelingen, gevoelsverlies, slikproblemen als het bovenaan begint, toenemende
spierzwakte, verlies van reflexen, ademhalingsproblemen, ventilatiestoornis >
spierkracht en AMV nemen af
Verminderd AMV > minder goed CO2 kwijtraken > hogere PCO2 (hypercapnie)
Verminderd AMV > hypoventilatie > lagere PO2 > hypoxemie
1
,De ademhalingsfrequentie en diepte worden gereguleerd door het ademcentrum
in de hersenstam.
> bijv: PCO2 stijgt, ademcentrum stuurt aan om sneller te ademhalen en CO2
kwijt te raken
Prikkelgeleiding: nervus frenicus (vanaf diafragma). Problemen:
medicatie/drugs, O2 toediening, metabole acidose, hoge dwarslaesie
Ademarbeid problemen: uitputting door hyperventilatie, ruime compliantie,
dwarslaesie, medicatie, pijn bij ademhalen, pneumothorax (vacuüm valt
weg)
Ventilerend volume: lucht verversing. Inhalatie van lucht via de
luchtwegen; gemiddeld 6-8 ml/kg. Inspanning en stress vergroten AF >
meer ventilerend volume
Ruime compliantie: longen verliezen elasticiteit, kunnen onvoldoende CO2
uitblazen
Krappe compliantie: long kan moeilijk uitzetten dus ademarbeid zal
toenemen > hyperventilatie
Medicatie; stijfheid > oppervlakkige AH
Uithoudingsvermogen: gebruik ademhalingsspieren. Uitputting gevaar!
Diffusie: gaswisseling in de alveoli en capillairen. Problemen: ontsteking
(teveel vocht > lange diffusieweg), cardiaal longoedeem (hartfalen links,
vocht treed uit), minder diffusieoppervlak (tumor, emfyseem),
ARDS: avleoli is doorlaatbaar voor eiwitten, deze trekken vocht weg uit de
circulatie (sepsis, shock, verdrinking)
Hoge luchtwegen
Stridor: geluid tijdens ademhalen (snurken, gorchelen). Wat kan duiden op
een belemmering van de luchtweg
Inspiratoire stridor: gedeeltelijke obstructie van de hoge
luchtweg/strottenhoofd. Door bijvoorbeeld zwelling, oedeem of tumor
Corpus alineum: lichaamsvreemd voorwerp die de luchtweg afsluit
Coma/bewusteloosheid: EMV 8 of lager > lichaam kan niet meer
zelfstandig adem halen of wordt hierin bedreigd
Lage luchtwegen
COPD, astma, exacerbatie (longaanval). Bronchiën worden ernstig
vernauwd
Sputumvorming kan door pneumonie verstopt komen te zitten omdat
tachypneu is uitgedroogd
Aspiratie: er is iets anders ingeademd dan O2 (bijvoorbeeld water)
2
, Atelectase: deel van de longen krijgt geen lucht, avleoli zullen samenvallen
Corpus alineum: er is een klein, lichaamsvreemd voorwerp ingeademd
De verschijnselen van hypoxie, hypoxemie en hypercapnie
Hypoxie: Tekort O2 in de WEEFSELS > benauwd gevoel
Hypoxemie: tekort O2 in het BLOED
Tachycardie ter compensatie, vasoconstrictie, HCO3- stijging
Gevolg van obstructie aan de luchtwegen (sputum, vocht, emfyseem,
inspiratoire stridor, corpus alineum), ademdepressie (anasthatica),
diffusiestoornis (pneumonie, longoedeem, ARDS, atelectase)
Symptomen: hoofdpijn/duizelig, verward, slaperig, zweten,
coördinatiestoornis, spraakstoornis, bewusteloosheid
Hypercapnie:
Teveel PCO2, leidt tot respiratoire acidose
Gevolg van: hypoventilatie > lichaam kan onvoldoende CO2 uitademen
Ventilatie perfusiestoornis
Let op! Hypoxic drive als gevolg
Symptomen: snelle, oppervlakkige AH, tachycardie, duizelig, benauwd,
droge mond, misselijk
Bij patiënten met chronische hypercapnie oppassen met de hoeveelheid zuurstof
toediening. Er is spraken van hypoxic drive de ademprikkel reageert niet op een
verhoging van het CO2 maar op een verlaging van het O2 gehalte in het bloed.
Zij kunnen een ademdepressie als gevolg krijgen.
Definitie respiratoire insufficiëntie:
Onvoldoende gaswisseling in de longen. Respiratoire insufficiëntie is een klinisch
beeld van onvoldoende weefselademhaling, wat uiteindelijk leidt tot
weefselschade. Als de longen niet meer in staat is om het lichaam van voldoende
zuurstof te voorzien of het geproduceerde koolstofdioxide af te voeren spreek je
van respiratoire insufficiëntie.
Je spreekt van respiratoire insufficiëntie als je ondanks het
compensatiemechanisme niet meer in staat bent om je co2 binnen bepaalde
grenzen te houden en/of je zuurstof binnen bepaalde grenzen te houden.
Acute respiratoire insufficiëntie: ARDS (sepsis, verdrinking, aspiratie
maaginhoud, inhalatie giftige stoffen, pneumonie), pneumothorax
Chronische respiratoire insufficiëntie: COPD, decompensatie hart links,
pulmonale hypertensie, chronische ventilatiestoornissen
Symptomen
3
, Toegenomen ademarbeid > tachypneu, hulpademhalingsspieren
Afwijkende ademgeluiden > Hoesten, in- en expiratoire stridor, piepen,
gorchelen
Cyanose
Cardio-vasculaire verschijnselen > tachy/bradycardie, hypertensie,
zweten
Neurologische verschijnselen > verwardheid, sufheid, minder
reactievermogen
Bloedgaswaarden beoordelen
PH: 7,35 – 7,45
PCO2: 4,5 – 6 pka
PO2: 10 – 13,5 pka
HCO3- : 22- 26 mmHg
CO2 = zuur HCO3- = basisch
Respiratoire alkalose: PCO2 is lager dan 4,5 (hyperventilatie) > metabole
compensatie > HCO3- uitscheiden
Metabole alkalose: teveel HCO3 (braken = maagzuurverlies) > respiratoire
compensatie > PCO2 moet stijgen > langzamer ademhalen
Respiratoire acidose: teveel CO2 > hypercapnie > metabole compensatie >
HCO3- vasthouden
Metabole acidose: tekort HCO3- (diarree) > respiratoire compensatie > CO2
verliezen > sneller ademhalen
Oorzaak en verloop van ARDS
ARDS (acute respiratory distress syndrome): een aandoening waarbij de longen
om verschillende redenen niet effectief werken. ARDS ontstaat doordat de
oorspronkelijke ziekte op nog onbekende manier een heftige ontstekingsreactie in
de longen veroorzaakt. Door deze ontstekingsreactie komen vocht, eiwitten en
ontstekingscellen vanuit de longbloedvaten in het longweefsel. Dit bemoeilijkt de
overdracht van zuurstof vanuit de longen naar het bloed. Hierdoor ontstaat een
tekort aan zuurstof in het bloed (hypoxemie).
Symptomen
Mensen met het acute respiratory distress syndrome hebben last van
kortademigheid en ernstige ademhalingsmoeilijkheden. De ademhaling gaat vaak
snel en oppervlakkig. Ook hapt de patiënt met tussenpozen letterlijk naar lucht.
De patiënt kan ook een piepende ademhaling hebben en opengesperde
neusgaten.
Een slechte longfunctie leidt tot een daling van het zuurstofgehalte in het bloed.
Hierdoor kunnen de lippen en nagels blauwachtig verkleuren.
Oorzaken:
Ernstige (virale) pneumonie
4
