SAMENVATTING OUDERENZORG
1. Veroudering van de bevolking
1.1Ontgroening en toename van de levensverwachting
Ontgroening: aandeel jongeren in bevolking ↓ jaar per jaar
Na WO2: tijdelijke stop geboortedaling → babyboom (’45-’65)
Midden jaren ’60: geboortecijfer ↓
o Onder andere door anticonceptiepil
Toename levensverwachting: verbeterde levensomstandigheden, betere gezondheidszorg, strijd tegen
besmettelijke ziekten, preventiecampagnes…
Kloof levensverwachting ♀ en ♂ verkleint door meer buitenshuis werken ♀
Vergrijzing: aandeel ouderen (+65) in bevolking ↑ jaar na jaar
Verzilvering: ↑ aandeel oudste ouderen (+80) binnen segment oudere bevolking
= ouder worden babyboom generatie → vergrijzing versnelt
Vanaf 2030 eerste boomers 85 jaar
Piek in 2040 → daarna vergrijzing stabieler
1.1.1 Ontgroening en vergrijzing visueel
Leeftijdspiramide: grafische weergave van de verdeling v/d bevolking naar geslacht en leeftijd
Vorm: belangrijke aanwijzingen over verleden en toekomst v/d bevolking
1881: veel jongeren
2025: typisch profiel verouderde bevolking
1.1.2 Nuances volgens regio
Brussels Hoofdstedelijk Gewest: groter % jongeren
➔ Multicultureel karakter: meer jonge mensen vanuit buitenland naar Brussel + meer kinderen in niet-
Belgische gezinnen
➔ Vergrijzing ↓, verzilvering ↑
o Meest ‘gekleurde’ vergrijzing (Frankrijk, Italië, Marokko, Spanje en Turkije)
➔ Hoogste aandeel 80-plussers België
Gevolg VPK: ↑ handelen in multiculturele zorgcontext
Waals Gewest: dichter bij nationaal gemiddelde
,Vlaams Gewest: meer uitgesproken vergrijzing
- Kust: sterke vergrijzing → pensioenmigranten (ouderen die na pensionering oorspronkelijke woonplaats
verlaten voor Belgische kust)
o Uitdagingen zorg, welzijn en leeftijdsvriendelijke omgeving kustgemeenten:
▪ Minimaal sociaal netwerk pensioenmigranten
▪ Nood leeftijdsvriendelijke woonomgevingen
▪ Hoge druk thuisverpleging en WZC
▪ Hoge vraag werknemers maar ↓ beroepsactieve bevolking W-Vlaanderen
1.2 Uitdagingen voor de VPK praktijk
1. Noodzaak tot herziening van de zorg aan ouderen: de oudere van de toekomst
Babyboomers: meer geïnformeerd, mondiger en dus kritischer
- Wensen aangesproken te worden op wat ze nog kunnen
- Willen duidelijke info en controle over hun zorgverlening
- Willen actief blijven in samenleving
Als VPK:
➔ Vraaggerichte zorg i.p.v. aanbodgestuurd
2. Focus op gezond en actief ouder worden
Betere gezondheid en gezondheidsverlies beperken
Preventie: belangrijk bij voorkomen van ziekte, complicaties en vroegtijdige sterfte
Behoud kwaliteit leven: zelfredzaamheid en eigen regie ouderen ondersteunen
Als VPK:
➔ Ouderen informeren en sensibiliseren over meerwaarde gezonde levensstijl
3. Toename chronische aandoeningen
Vnl. dementie, hart- en vaatziekten en kanker
Chronische aandoeningen: langdurige ziekten met meestal langzame progressie, vaak blijvende impact op leven
Prevalentie multimorbiditeit ↑: 2 of meer chronische ziekten tegelijk
➔ Complexe zorgsituaties: bijzondere aandacht en verpleegkundig management
4. Toename zorgvraag
Door snellere diagnoses en langer leven
Chronische aandoeningen en acute aandoeningen impact op dagelijkse leven:
- Beperkingen bij (instrumentele) activiteiten dagelijks leven
o ADL: zelfredzaamheid in eigen leefomgeving
o IADL: complexere activiteiten waar ook planning voor nodig zijn
Als VPK:
➔ Kennis en inlevingsvermogen → symptomen v ziekten en potentiële complicatie tijdig signaleren,
beoordelen en behandelen
5. Toename aantal personen met dementie
= verzamelnaam voor aandoeningen waarbij meerdere stoornissen in het cognitieve functioneren samen optreden
➔ Geheugen, leervermogen, taalgebruik en kunnen begrijpen en uitvoeren van complexe en dagelijkse
handelingen
➔ Chronisch en progressief
Risicofactoren:
- Leeftijd en geslacht
- Preventie en gezonde leefstijl kunnen + invloed hebben
Als VPK:
➔ Inzicht in aandoening en hanteren belevingsgerichte benadering in ≠ stadia
➔ Evidence-based VPK management van gedrags- en psychologische symptomen
, 6. Druk op informele zorgverleners
Informele HV vaak middenleeftijd, zorg aan (schoon-)ouder tijdens vol- of deeltijdswerken
Informele zorg = alle zorg en ondersteuning waar je niet voor betaalt en niet door een professional verricht
➔ Zelfzorg, mantelzorg, occasionele burenhulp, georganiseerd vrijwilligerswerk
Familiale zorgindex = hoeveel 80-plussers staan t.o.v. bevolkingsgroep 50-59 jaar die geacht kunnen worden in te
staan voor informele zorgverlening
➔ Zal vanaf 2025 sterk ↑
➔ = naar verhouding meer zorgbehoevende ouderen dan potentieel zorgverlenende vijftigers
Mantelzorgers: 4/10 gevallen door iemand die inwoont
➔ ≠ boodschappen, gezelschap houden, hulp verplaatsingen, financiën…
➔ Nemen meer taken op naarmate ze ouder worden → persoon voor wie ze zorgen meer en meer
zorgbehoevend
➔ Meeste: ondersteund door thuiszorg
➔ ↑ risico op overbelasting en uitputting
➔ Partners zorgbehoevende ouderen: fysieke capaciteit ↓ en risico eigen gezondheidsproblemen ↑
➔ Kans op sociaal isolement en vereenzaming
Factoren die beschikbaarheid mantelzorg negatief beïnvloeden:
- Lage geboortecijfers
- Grotere participatie arbeidsmarkt + verhoging pensioenleeftijd
- Toegenomen mobiliteit → fysieke afstanden tussen familieleden groter
Als VPK:
➔ Partnerschap aangaan met mantelzorgers
➔ Hebben essentiële info over functioneren, persoonlijk voorkeuren… van ZO
7. Druk op professionele zorgverleners
Grote uitstroom ouder wordende VPK en vervroegde uittreders/deeltijdsen → personeelsschaarste
Professionele zorg = hulpverleners die vanuit opleiding of vorming bezighouden met specifieke hulpvragen en
daarvoor vergoed worden
Dreigende arbeidskrapte opvangen
➔ Jongeren warm maken voor keuze zorgberoep
➔ Alternatieve zorgconcepten:
o Taakherschikking
o Beperken administratieve belasting
o Focus op preventie
o Technologie ter ondersteuning van de zorg
o Innovatieve organisatie- en beheermodellen (Tubbe)
o Vlaamse overheid project: innovatieve arbeidsorganisatie in de woonzorgcentra als hefboom voor
betere zorg en zinvol en werkbaar werk
1.3 Profiel van de oudere zorgontvangers
1.3.1 In de thuisomgeving
Ageing in place = ouder worden in vertrouwde omgeving (woning, buurt)
➔ Meeste woningen en omgevingen niet aangepast
➔ Nood levensloopbestendige woningen en buurten
Levenloopbestendige woningen: kunnen vlot aangepast w aan veranderende noden ouder wordende bewoner
➔ Rekening houdend met gekende en onbekende toekomstige noden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kajavandenbergh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,59. Je zit daarna nergens aan vast.