Samenvatting
Samenvatting Tijdvak 6; examenstof geschiedenis VWO
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting examenstof geschiedenis tijdvak 6 VWO
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 3 pagina's
Voorbeeld 1 van de 3 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
6.1: Over zeeën en oceanenRuim 70% van de Europese bevolking werkte in de zeventiende eeuw in de landbouw. In de
Republiek was dat maar een derde deel en zo’n 17% zat in de handel. Door de stijging van
de zeespiegel stapte veel boeren over van akkerbouw naar graanteelt en rundveehouderij.
Deze producten exporteerde ze naar het buitenland. Kleine boeren zochte bijverdiensten
terwijl grote boeren aan commerciële landbouw deden. Ze leverden producten aan de
nijverheid. In veel steden ontstond er gespecialiseerde nijverheid. Arme gespecialiseerde of
boeren kwamen in een manufactuur terecht. Dit is een nijverheidsbedrijf dat wordt
aangestuurd met kracht.
Omdat er een graantekort ontstond gingen we handelen met zuivelproducten op de
Oostzee. Hierdoor ontstond er handel van graan tussen het Oostzeegebied en de
Amsterdamse handelaren, dit heet moedernegotie. Later begonnen ze ook met handel over
de Middellandse Zee, Straatvaart. Handelaren werkten samen in handelscompagnieën om
investeringen op te brengen en tegenslagen op te vangen. Met Amsterdam als middelpunt.
Er ontstond een stapelmarkt en handelskapitalisme. Dat is handel drijven met als doel winst
maken.
VOC staat voor Verenigde Oost-Indische Compagnie. De Spanjaarden en Portugezen
vaarden al naar dit gebied maar de Republikeinen wilden dat zelf ook doen. Door de grote
concurrent werden alle compagnieen in 1602 samengevoegd tot de VOC. Van de Staten-
Generaal kregen ze de handelsmonopolie, recht om handelsovereenkomsten te sluiten,
forten te bouwen en oorlog te voeren. De VOC was niet zo lief. Een verhaal hiervan is dat
van Jan Pietersz. Coen. Hij heeft op de Banda eilanden veel mensen vermoord omdat ze
ook specerijen verkochten aan Engelsen en Portugezen.
WIC staat voor West-Indische Compagnie. Die is in 1621 opgericht. Deze ging over de
handel met West-Afrika en Amerika (slaven en grondstoffen). Ook hadden ze toestemming
van de Staten-Generaal om vloten te kapen. Hierdoor maakten ze veel winst. Doordat de
handel de verschillende werelddelen verbond, spraken we van een wereldeconomie. Er was
een driehoekshandel tussen Afrika, Amerika en Europa.
6.2 Om de macht
Na 1588 besloot de Staten-Generaal geen nieuwe vorst te zoeken. Dus werden ze een
Republiek. De Republiek werd bestuurd door regenten. De macht was verdeeld tussen de
Gewestelijke Staten en de Staten-Generaal. De Staten-Generaal bepaalden het
buitenlandse beleid en de verdediging van het land. In de Staten-Generaal zaten
afgevaardigden van de Gewestelijke Staten. In elke gewest mochten ze zelf de rechtspraak
bepalen, de regels schrijven en belasting innen. Ook in de godsdienst mochten ze zelf keuze
maken. Het particularisme overheerst.
In de Republiek hadden twee functionarissen veel macht:
- Stadhouder: legerleider. Zodra er minder oorlog was werd hij minder machtig
- Raadpensionaris: woordvoerder van Holland in de Staten-Generaal
Oranjegezinden waren mensen die achter de stadhouder staan en dus de Oranjes volgden.
De staatsgezinden waren vooral aanhangers van een sterke Staten-Generaal en
Gewestelijke Staten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IW20. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,29. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen