Samenvatting
Samenvatting orgaanfysiologie Prof. Parys
- Vak
- Instelling
Volledige uitgebreide samenvatting van orgaanfysiologie van het deel van professor Parys. Goede punten behaald.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 57 pagina's
Voorbeeld 4 van de 57 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
lieketh87
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Deel 1: De rode bloedcel/erythrocyt6-8% vh lichaamsgewicht = rond circulerend bloed
→ vrouw 3.6L en man 4.5L
functies:
- gasuitwisseling
- aanvoer nutriënten
- afvoer afvalstoffen
- homeostase vh lichaam
- temperatuurregeling
- communicatie
- bescherming
⇒ complexe samenstelling
bloed > bloedplasma met daarin bloedcellen
- rode bloedcellen / erythrocyten
- witte bloedcellen / leukocyten
- bloedplaatjes / thrombocyten
hematocriet = procentuele verhouding vh volume erythrocyten op het volume bloed
- gem 42-45%
- centrifugeren ve buisje gevuld met bloed (voorbehandeld met anticoagulans)
- hematocriet bepalen adhv de hoogte vd RBC tov het plasma
plasma
- 90% water
- 2% organische componenten en elektrolyten
- 8% plasma-proteïnen
→ aangemaakt in lever (y-globuline door lymfocyten)
belangrijkste plasma-proteïnen
- albumine: rol in colloïd osmotische druk en in transport hormonen, vetzuren, Ca
- a- en b-globulines: transportfunctie
- y-globulines: rol in verdediging lichaam
- stollingsfactoren: fibrinogeen
→ gestold plasma = serum (bevat geen stollingsfactoren)
De vorm en cytoskelet van erythrocyten
erythrocyt
- biconcave vorm
- geen kern/organellen
- Hb (98% vd cytosolische proteïnen) → binden van O2
- diameter 7-8 µm
- dikte 1 µm in centrum en 2,5 µm aan rand
biconcave vorm
1
, - gasuitwisseling
- vormveranderingen ondergaan
→ moeten door kleinste capillairen knn: dubbelvouwen
→ sterke vormverandering met beperkte uitrekking PM
unieke vorm in stand gehouden door cytoskelet (fibrillaire structuur)
- aan cytosolaire zijde vh PM
- netwerk van proteïnen (spectrine en ankyrine)
- geen lange filamenten/tubuli
- ATP nodig
voordeel biconcave vorm
- grote opp/volume ratio (voor bol omgekeerde)
→ grote diffusie-opp (goede O2 uitwisseling)
→ sterke vervorming mogelijk → nodig in de capillairen
nadeel biconcave vorm
- congenitale defecten → vormveranderingen
→ sferocytose: abnormale ankyrine/spectrine → bolvormig dus breken
makkelijk
→ codocyten of target cells wegens teveel PM of te weinig Hb
Karakteristieken van RBC
normaal #RBC = 4.5 miljoen/mm³ (vrouw) en 5 miljoen/mm³ (man)
normale hoeveelheid Hb = 12-18 g Hb/100ml bloed
sedimentatiesnelheidtest: snelheid vd spontane sedimentatie vd RBC meten
→ onstolbaar bloed in rechtopstaand buisje
→ controlewaarden 4-10 mm/u
→ wet v Stokes: sedimentatiesnelheid in viskeus milieu
2 Δ ρ x g xr ²
V=
9η
met Δ ρ = verschil in densiteit tssn RBC en plasma
r = straal RBC
η = viscositeit plasma (afh van conc proteïnen in plasma en hematocrietwaarde)
diameter vd sedimenterende partikels kan ook wijzigen
→ geen gevolg ve verandering in grootte van RBC maar van roleauvorming vd
RBC
→ rouleauvorming bij stijging vd verhouding globuline/albumine (infecties waar y-
globuline ↑)
→ diffusie-opp veel kleiner: slechte O2 uitwisseling
sedimentatiesnelheid rechtstreeks beïnvloed door conc erythrocyten
→ opwaartse beweging vh plasma moeilijker als RBC dichter bij elkaar liggen
→ teveel RBC (polycythemie): sedimentatiesnelheid vertraagt
→ anemie (tekort RBC): sedimentatiesnelheid stijgt
2
,Erythropoiëse: vorming van RBC
- prenataal: vorming RBC in lever, milt, lymfeknopen en beenmerg
- postnataal: vorming RBC in beenmerg
beenmerg:
- even groot als lever, 1600g
- rood merg = actief
→ vet (tot 50%) en ontwikkelende bloedcellen (gevangen in reticulaire
vezels)
- geel merg = inactief
- verandering rood → geel (vervetting vh rode merg) ifv beenderleeftijd
vanaf 4 jaar: beschikbare ruimte merg groter dan noodzakelijk
→ geleidelijke vervetting
→ eerst in diafysen vd distale beenderen en dan meer centripetaalwaarts
vanaf 18 jaar: bloedvormend merg blijft behouden thv wervels, ribben, sternum,
schedelbeenderen en proximale epifysen vd lange pijpbeenderen
soms (bv bij uitgesproken bloeding) kan gele merg terug omgezet w in rood merg
- 1e levensjaren: labiel evenwicht tssn beenmergvolume en aanmaak RBC
- stoornis (bv hemolyse): reactivering vd hematopoiëtische activiteit in milt en lever
- grote mergruimte op volwassen leeftijd: zelden extramedullaire hematopoiëse
totipotente stamcellen in beenmerg ve volwassene
→ door mitosis aanmaak aantal cellijnen = committed cellijnen
→ committed cellijnen voor rode en witte reeks en de bloedplaatjes
→ stamcellen moeilijk te identificeren
aanmaakt burst-forming unit-erytroïd (BFU-E)
→ differentieert in colony-forming unit-erytroïd (CFU-E)
→ hieruit ontstaat proërytroblast (morfologisch herkenbare voorloper RBC)
→ na 4-5 mitotische delingen omgezet tot mature, ongekernde RBC
→ overleeft (90-130 dagen)
→ worden als reticulocyten in bloed vrijgezet
→ rijpen 1-2 dagen in beenmerg en zijn dan 1 dag herkenbaar in bloed aanwezig
→ herkenbaar en aankleurbaar door polyribosomaal RNA in bloed
→ na rijping: verliezen ribosomen en vormen mature RBC
reticulocyten-telling: aantal reticulocyten op aantal RBC bepalen (normaal 1%)
erytropoïese duurt 5 dagen
→ bouwstoffen: Fe, vitB12, foliumzuur (DNA en RNA synthese)
Het erytropoïetine
Hb: 98% vd cytosolaire proteïnen vd RBC
→ Hb conc constant door feedbacksysteem via meting vd O2 voorziening
→ verminderde partiële O2-spanning → aanmaake RBC stijgt
3
, → vermogen van organisme om voldoende O2 naar weefsels te brengen =
constant
- modulerende factor = gemeten O2 thv nier
- nier = receptor en effector orgaan
→ daling O2
→ vrijzetting glycoproteïne erytropoïetine
→ stijging EPO tot Hb-conc normale O2 afgave kan garanderen
- EPO: geen invloed op differentiatierichting vd
stamcellen tot BFU-E conc
- gevoeligheid vd rode reeks voor EPO bereikt max O2
endotheelcellen neg.
thv CFU-E (meer CFU-E en sneller delen) daalt
- verkort tijd van maturatie tot reticulocyt van nier (lever) feedb
erytro ack
poëtin
- toename vd EPO secretie w RBC aanmaak meer CFU-E meer
e
gestimuleerd → verlies RBC na enkele dagen meer deling van O2
gecorrigeerd CFU-E
- belangrijke rol bij verblijf op grote hoogte (O2 meerrijping
snellere RBC tot verv
gehalte laag) (meer Hb)
reticulocyten oer
- prenataal: EPO geproduceerd door lever
- patiënten met niet-functionele nier kan EPO opnieuw door lever geproduceerd w
- doping bij sporters
andere prikkels voor aanmaak RBC
- interleukine 3 (IL-3)
- granulocyte-macrophage colony-stimulating factor (GM-CSF)
- zorgen voor toename BFU-E
- hormonen: corticosteroïden, androgenen, thyroxine
- beenmerg drijft productie op met factor van 6-8 x normale productie
Het metabolisme van erythrocyten
mature RBC: geen kern, mitochondriën, endoplasmatisch reticulum of ribosomen
geen proteïnesynthese of oxidatieve fosforylatie
- zware oxidatieve stress door hoge O2 spanning
- mechanische stress
- energie uit anaerobe glycolyse → levensduur 3-4 maanden
→ behoud ionengradiënten
→ behoud cytoskelet
→ oxidatie van proteïnen (incl Hb) tegengaan
noodzakelijke E-verbruikende processen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lieketh87. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,09. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77973 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen