Thema 1 Regeling
Basisstof 1 Regeling en Homeostase
Normwaarde: een bepaalde waarde die je lichaam handhaaft.
Je lichaamstemperatuur, glucosegehalte, zuurstofconcentratie etc. schommelt rond een bepaalde
waarde (normwaarde).
Regelkring: een systeem dat de waarde van een factor rond een normwaarde handhaaft.
Homeostase: het in stand houden van een dynamisch evenwicht in het inwendige milieu van
organismen (zelfregulatie op het organisatieniveau organisme).
Negatieve terugkoppeling: een toename van het resultaat veroorzaakt een remming van het proces.
Positieve terugkoppeling: een toename van het resultaat veroorzaakt een versterking van het
proces.
Bloed, weefselvloeistof en cellen (die niet in contact staan met het uitwendige milieu) horen bij het
inwendig milieu van een organisme.
Regelkring bestaat uit:
- Receptor (zintuigen)
- Conductor (zenuwen)
- Controle centrum (centrale zenuwstelsel)
- Effector (spieren en klieren)
Basisstof 2 Hormonale regulatie
Hormonen: signaalmoleculen die door het bloed worden vervoerd en ze hebben een specifieke
werking op bepaalde doelwitcellen.
Doelwitcellen: cellen die een receptor hebben waar een bepaald hormoon aan kan binden.
Hormoonklieren (endocriene klieren) geven hormonen direct af aan het bloed (inwendige milieu),
dus zonder afvoerbuis (secretie).
Exocriene klieren (speekselklieren, zweetklieren) geven hun product af aan de omgeving (uitwendige
milieu) via een afvoerbuis (excretie).
Communicatie tussen cellen d.m.v. signaalmoleculen (zoals hormonen en neurotransmitters).
Hormonen zijn alleen werkzaam in organen waarvan de cellen receptoren bezitten waaraan het
hormoon kan binden (doelwitorganen).
Functie: regeling van (geleidelijke) processen en het in stand houden van een dynamisch evenwicht
(homeostase).
- De mate van de reactie van een doelwitorgaan wordt bepaald door de hormoonconcentratie
(hormoonspiegel) in het bloed.
- Het aantal hormoonreceptoren voor een bepaald hormoon op de cellen van het
doelwitorgaan.
Werking van hormonen:
- Steroïde hormonen (oplosbaar in vet/klein) komen het celmembraan binnen en binden zich
aan het receptoreiwit: hormoon-receptorcomplex.
, - Peptide hormonen binden zich aan een receptoreiwit op het celmembraan van een
doelwitorgaan.
Aan de binnenzijde wordt de Second Messenger (speciaal signaalmolecuul) geactiveerd, die
het signaal doorgeeft in de cel.
Signaalcascade: wanneer een signaal via meerdere schakels wordt doorgegeven.
Hypofyse en hypothalamus:
De hypofyse produceert verschillende hormonen, waarvan sommigen de werking van andere
hormoonklieren beïnvloeden (vb: TSH, LH, FSH).
In de hypothalamus worden neurohormonen door zenuwcellen (neuronen) gevormd: neurosecretie.
- Antidiuretisch hormoon (ADH) en oxytocine, die worden via de uitlopers van neuronen naar
de hypofyseachterkwab getransporteerd en daaruit afgegeven aan het bloed.
- Releasing en inhibiting hormonen, die worden via haarvaten naar de hypofysevoorkwab
getransporteerd en beïnvloeden de productie van de hypofysevoorkwab hormonen.
De meeste spijsverteringsklieren zijn exocriene klieren. De alvleesklier bezit naast exocriene ook
endocriene cellen: eilandjes van Langerhans.
Eilandjes van Langerhans: cellen in de alvleesklier met een endocriene functie.
De eilandjes van Langerhans produceren 2 hormonen:
- Insuline (β-cellen)
Opname van glucose uit het bloed en omzetten in glycogeen.
Bloedsuikerspiegel daalt (glucoseconcentratie)
- Glucagon (α-cellen)
Omzetting glycogeen in glucose en geeft het af aan het bloed.
Bloedsuikerspiegel stijgt (glucoseconcentratie)
Onder invloed van insuline worden meer glucosetransporteiwitten opgenomen in het
celmembraan. Hierdoor wordt het glucose transport versneld en is de doorlaatbaarheid van
celmembranen voor glucose verhoogd. Bovendien worden in de cellen glucose omgezet in
glycogeen (ook vetten/eiwitten etc.), dat wordt opgeslagen in de cellen.
Onder invloed van glucagon wordt de afgifte van glucose aan het bloed bevorderd en stimuleert
de cellen de omzetting van glycogeen in glucose.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zainabal-ankoushi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,19. Je zit daarna nergens aan vast.