Bronnenboek Strafrecht
Hoofdstuk 1 - Inleiding strafrecht
Kernbegrippen:
Strafrecht – Strafbepaling – Rechtsorde – Legaliteitsbeginsel – Materieel strafrecht – Formeel
strafrecht – Strafprocesrecht – Algemene maatregel van bestuur – Verordening
Leerdoelen:
Voor een situatie kunnen uitleggen of er sprake is van materieel of formeel strafrecht
(1.2)
De belangrijkste rechtsbronnen van het strafrecht en strafprocesrecht kunnen
beschrijven (1.3)
1. Omschrijf de inhoud en het doel van het strafrecht.
Doel van het strafrecht is: bescherming van de veiligheid en de rust in de samenleving
(= rechtsorde) door op bepaalde verboden gedragingen straf te stellen.
Het strafrecht beschrijft:
de verboden gedragingen (zoals diefstal, doodslag, moord, verkrachting, aanranding,
vernieling, belediging, mishandeling etc.) Wie zich schuldig maakt aan dit verboden
gedrag, is strafbaar.
de bevoegdheden van politie en justitie (om deze verboden gedragingen op te
sporen)
de gang van zaken tijdens de rechtszaak
de straffen en maatregelen die kunnen worden opgelegd.
2. Leg uit wat het bijzondere is aan het strafrecht.
Bijzonder aan het strafrecht is dat het strafbepalingen bevat. Overtreders worden zo
nodig opgespoord door de politie, zodat de rechter ze kan berechten.
Sommige gedragingen (zoals diefstal) worden gezien als bedreigingen voor de
rechtsorde. Daarom zijn ze als strafbepaling in het strafrecht terechtgekomen.
Art. 310 Sr (diefstal) is zo’n strafbepaling want in dit wetsartikel staat op
overtreding een gevangenisstraf van maximaal vier jaar.
3. Leg de betekenis uit van artikel 1 Wetboek van Strafrecht
Vanwege de inbreuk die het strafrecht op de vrijheid van burgers kan maken, biedt het
strafrecht ook bescherming aan de burgers. Een van de belangrijkste vormen van
bescherming staat in art. 16 van de Grondwet (GW) en in art. 1 Sr.
Art. 1 Sr biedt op twee manieren bescherming aan de burgers:
1. Het verbiedt strafbaarstelling met terugwerkende kracht
2. Het bepaalt dat strafbaarstelling alleen mogelijk is bij wet.
(= legaliteitsbeginsel)
Cursus 2.4 & 3.1 Strafrecht
Pagina 1 van 33
, Bronnenboek Strafrecht
Legaliteitsbeginsel:
de bepaling van art. 1 Sr en art. 16 GW dat geen feit strafbaar is dan uit kracht van een
daaraan voorafgegane strafbepaling
Met het begrip ‘wet’ bedoelt art. 1 Sr niet alleen het Wetboek van Strafrecht en het
Wetboek van Strafvordering, maar ook bijzondere wetten, algemene maatregelen van
bestuur en verordeningen van ‘lagere’ overheden (zoals gemeenten en provincies). Zie
paragraaf 1.5 in het boek.
4. Leg het verschil uit tussen materieel en formeel strafrecht. (1.2)
Het materiële strafrecht beschrijft de strafbepalingen en de straffen en maatregelen.
Het regelt de strafbare feiten en de strafbaarheid. Dit materiële deel staat vooral in
het Wetboek van Strafrecht.
Het formele strafrecht (ook wel strafprocesrecht genoemd) beschrijft de
bevoegdheden van politie en justitie, de rechten van de verdachte, het verloop van
de terechtzitting en de rechtsmiddelen.
Dit formele deel staat vooral in het Wetboek van Strafvordering.
5. Noem de bronnen van het strafrecht (1.3)
Wetgeving (zoals het Wetboek van Strafrecht, het Wetboek van Strafvordering,
bijzondere wetten, algemene maatregelen van bestuur en verordeningen)
Jurisprudentie
Internationale verdragen
Hoofdstuk 2 - Wetboek van strafrecht
Kernbegrippen:
Algemene bepalingen – Misdrijf - Overtreding – Territorialiteitsbeginsel
Leerdoelen:
De kenmerken van een misdrijf en een overtreding kunnen beschrijven (bevoegdheid van de
rechter, poging, voorbereiding, medeplichtigheid, straf, schuld, wederrechtelijkheid, opzet
en strafblad) (1.6)
De reikwijdte van het strafrecht kunnen beschrijven (strafrechtelijk legaliteitsbeginsel,
territorialiteitsbeginsel, universaliteitsbeginsel en personaliteitsbeginsel) (1.9)
1. Beschrijf uit welke 3 boeken het Wetboek van Strafrecht bestaat.
De drie boeken van het Wetboek van Strafrecht zijn:
Boek 1 Algemene bepalingen Boek 2 Misdrijven Boek 3 Overtredingen
Cursus 2.4 & 3.1 Strafrecht
Pagina 2 van 33
