Media & Maatschappij
WEEK 1 – Inleiding kritische mediatheorie
How to Read Iron Man by Tanner Mirrlees
"How to Read Iron Man: The Economics, Geopolitics and Ideology of an Imperial Film
Commodity" is een artikel geschreven door Tanner Mirrlees dat kritisch kijkt naar de
economische, geopolitieke en ideologische aspecten van de film Iron Man. Het artikel
betoogt dat Iron Man, ondanks zijn schijnbaar apolitieke verhaallijn, wel degelijk politieke en
ideologische boodschappen uitdraagt.
Ten eerste bespreekt het artikel de economische aspecten van de film. Iron Man wordt
geproduceerd door Marvel Studios, een dochteronderneming van Disney, en heeft een
belangrijke plaats in de productieketen van de Marvel Cinematic Universe (MCU). De film
wordt gemaakt met een duidelijk winstoogmerk en moet aantrekkelijk zijn voor het publiek
om te kunnen concurreren met andere blockbusterfilms. Het artikel bespreekt de manier
waarop Iron Man wordt gepositioneerd als een "imperial film commodity" die niet alleen het
Amerikaanse publiek, maar ook de wereldwijde markt moet aanspreken. Dit heeft gevolgen
voor de inhoud van de film en de manier waarop het verhaal wordt verteld.
Ten tweede gaat het artikel in op de geopolitieke aspecten van Iron Man. De film speelt zich
af in een wereld die wordt bedreigd door terrorisme en waarin de Verenigde Staten een
belangrijke rol spelen als wereldmacht. Het artikel betoogt dat Iron Man een imperialistische
ideologie uitdraagt, waarin de Verenigde Staten worden gepresenteerd als de beschermer
van de wereldorde en waarin militaire macht wordt verheerlijkt. Hierbij wordt ook gekeken
naar de manier waarop de film omgaat met de relatie tussen de Verenigde Staten en het
Midden-Oosten.
Tot slot gaat het artikel in op de ideologische aspecten van Iron Man. Het betoogt dat de film
een neoliberale ideologie uitdraagt, waarin de vrije markt en de individualistische belangen
van de rijken en machtigen centraal staan. Het personage Tony Stark, gespeeld door Robert
Downey Jr., wordt gepresenteerd als een libertaire held die zichzelf heeft verrijkt door zijn
technologische innovaties. Dit staat in contrast met de manier waarop de film de
arbeidersklasse presenteert, die wordt afgeschilderd als minder belangrijk en minder
waardevol dan de "grote denkers" zoals Stark.
Het artikel concludeert dat Iron Man, ondanks zijn vermeende apolitieke karakter, een
politieke en ideologische film is die belangrijke boodschappen uitdraagt over economie,
geopolitiek en ideologie. Het benadrukt het belang van kritisch kijken naar populaire cultuur
en het bespreken van de boodschappen die het uitdraagt.
WEEK 2 – Betekenis, Representatie en Macht
Hoofdstuk 1: Betekenis, Representatie en Macht
Media heeft twee fundamentele kwaliteiten:
1. Technisch: De technologieën die gebruikt worden om informatie te verzamelen en op
te slaan
2. Cultureel: Het gebruik van symbolen en geluiden om de wereld om ons heen te
begrijpen
, Media wordt gedefinieerd als de menselijke capaciteit om door middel van materiële
structuren, gereedschap en instituties informatie te verkrijgen, op te slaan en te delen om zo
ons leven te structuren. Er zijn vier historische periodes van media:
1. Symbolische technologie Men gebruikte hun eigen lichaam om de wereld te
vertalen naar een tekening of verhaal (muurtekeningen)
2. Technische media Machines werden uitgevonden om symbolen te reproduceren
3. Institutionele en geïndustrialiseerde media (20e eeuw) Massamedia kwam op
gang, waardoor de radio, tv en print met eenrichtingsverkeer content naar het
publiek konden brengen
4. Interactieve media (21e eeuw) Het publiek kan actief participeren bij het creëren
van betekenis
De cultuurindustrie verandert van een beperkende naar een stimulerende rol in
publieksparticipatie in betekenisgeving
Betekenis en macht zijn twee belangrijke concepten die onlosmakelijk met elkaar verbonden
zijn
Betekenissen (meanings) zijn bronnen die we gebruiken om onze identiteiten te
genereren, te onderhandelen met anderen en onszelf te positioneren binnen een
sociaal milieu Betekenis wordt gecreëerd in een institutionele en sociale context,
overgedragen met technische middelen en ontvangen in een andere context
Macht (power) verwijst naar het vermogen om te krijgen wat je wilt tijdens het
communiceren met anderen. Dit kan te maken hebben met de toegang tot materiele
en culturele middelen, een sociale positie en het gebruik en controleren van
betekenis om een sociale positie te krijgen (= discours)
- Voorbeeld (#MeToo): Er was toegang tot sociale media, waardoor er een bottom-
up beweging tot stand kwam (middelen); bekende mensen met een groot publiek
maakte gebruik van hun machtige posities (sociale posities); de #MeToo was een
korte en krachtige uitspraak die nu onderdeel is van ons taalgebruik (discours)
Er zijn drie modellen over machtsverdeling in de samenleving:
1. Dahl’s pluralistische model: Er is geen verenigde elite, maar de macht is verdeeld
over meerdere belangengroepen zonder één dominante groep
2. Mills’ power elite model: De macht ligt uiteindelijk bij een kleine groep die de rest
van de samenleving leidt, dit is de power elite (Rusland, Noord-Korea)
3. Hegemonic dominance model: Een afgebakende groep heeft de macht, die wordt
gevormd uit allianties van belangengroepen en is niet statisch Dit lijkt op het
pluralistische model, maar er is hierbij een klein groepje die toch meer te zeggen
heeft (Nederland)
Er zijn drie belangrijke concepten in de relatie tussen betekenis en macht
1. Ideologie = Een systeem van ideeën en waarden op basis waarvan mensen
beslissingen nemen en handelen
2. Hegemonie = Een culturele toestand waarin een bepaalde manier van leven en de
hiermee geassocieerde ideeën, identiteiten en betekenissen geaccepteerd worden
als “gezond verstand” door de bevolking
3. Discours = De manier waarop we betekenis geven aan de wereld om ons heen door
gebruik te maken van symbolen, woorden en afbeeldingen