Deze samenvatting is gemaakt voor de landelijke kennisbasistoets van Nederlands. Deze is verplicht om te behalen op de PABO landelijk gezien.
Het gehele boek is samengevat om gemakkelijker te leren. Alle kennis en theorie is erin verwerkt.
Hst. 1: De kennisbasis van Nederlandse taal
1.1 De opzet van de kennisbasis
- Er zijn 9 domeinen waaronder de leerstof is verdeeld (vanaf groep 3):
1. Mondelinge taalvaardigheid. Spreken, luisteren en het voeren van mondelingen
gespreksvormen staat centraal. Kinderen moeten ervaring opdoen.
2. Woordenschat. Aanleren van de betekenis van nieuwe woorden, uitdrukkingen, zegswijzen
en spreekwoorden.
3. Beginnende geletterdheid. Het vermogen om schriftelijke taal te begrijpen en te gebruiken.
Ontduikende geletterdheid is de ontwikkeling van de geletterdheid in de voorschoolse
periode. De beginnende geletterdheid zit in de groepen 1 t/m 3 in de basisschool. Dit wordt
ook wel aanvankelijk lezen genoemd. En gevorderde geletterdheid beslaat de periode na
groep 3.
4. Voortgezet technisch lezen. Het leesonderwijs na groep 3. Hieronder valt het technisch lezen.
5. Begrijpend lezen. De tekst begrijpen en achterhalen wat de bedoeling is.
6. Stellen. Het schrijven van teksten. Kinderen moeten gedachten, ervaringen en waarnemingen
kunnen schrijven.
7. Jeugdliteratuur. Het gaat erom dat kinderen verschillende genres lezen en erachter komen
wat ze leuk vinden.
8. Taalbeschouwing. Het leren reflecteren op de taalvorm, de manier waarop iet verwoord is en
het gebruik van taal.
9. Spelling. De meest voorkomende woorden correct kunnen spellen.
- Per domein zijn er kenniselementen beschreven aan de hand van vier invalshoeken:
1. De leerinhoud. Wat is de leerinhoud? De leerinhoud is wat de basisschoolleerling moet weten
en kunnen in een bepaald domein. Dit si vastgelegd in kerndoelen en tussendoelen.
2. De domeindidactiek. Hoe wordt de leerinhoud onderwezen? De manier waarop je de
leerinhoud van een bepaald domein aan kinderen onderwijst. Welke vaardigheden heeft de
leerkracht nodig om goed onderwijs te geven?
3. Het fundament. Wat is het fundament onder de leerinhoud? De achtergrondkennis die nodig
is.
4. Taaldidactiek en taalbeleid. Wat zijn de algemene taaldidactische principes? Verschillende
manieren waarop je taalonderwijs kunt geven of hoe je als basisschool beleid kunt
ontwikkelen op het gebied van taal.
1.2 De inhoud van de kennisbasis
- De kennisbasis is een verzameling met begrippen die belangrijk zijn voor het geven van
taalonderwijs. Het gaat echt om de kennis die je vooraf nodig hebt om goed les te kunnen geven.
1
, D.P.
Nederlands Kennisbasis Samenvatting
Hst. 2: Taalonderwijs en taal
2.1 Taalonderwijs
2.1.1 Belang taalonderwijs
- Kinderen ontwikkelen hun taalvaardigheid overal. Vijf argumenten om apart
onderwijs te geven in taal:
1. Schriftelijke taalvaardigheid leren kinderen niet spontaan.
2. Niet alle kinderen kunnen zich zelfstandig een bepaald niveau van taalvaardigheid
eigen maken. Er zijn veel kinderen die vanuit huis geen Standaardnederlands
spreken maar bijvoorbeeld Fries, Brabants, Turks of Limburs.
3. Op school leer je een ander soort taalgebruik dan in het dagelijks leven. Op school
leer je goed te vormuleren en verzorgd spreken. Hierbij horen regels.
4. Bepaalde taalvormen leer je alleen met behulp van het taalonderwijs.
5. Als je kinderen plezier in het lezen van boeken wilt meebrengen, dan moet je daar
apart aandacht aan besteden.
2.1.2 Taalonderwijs op de basisschool
- Onder traditioneel taalonderwijs verstaan we het lesgeven met behulp van een
methode.
- Het taalonderwijs wordt verdeeld over mondeling onderwijs, schriftelijk onderwijs en
taalbeschouwing, waaronder strategieën.
2.2 Het taalsysteem
2.2.1 Functies van taal
De communicatieve of sociale taalfunctie. D.m.v. taal kunnen we contact maken met andere mensen. Taal
is een communicatiemiddel.
Sociale taalfuncties zijn:
1. Zelfhandhaving: Beschermen en verdedigen met woorden.
2. Zelfsturing: Met woorden haar handelen aan kondigen.
3. Sturing van anderen: Je eigen handelen sturen of het gedrag van anderen beïnvloeden.
4. Structurering van het gesprek: Gespreksverloop beïnvloeden.
De conceptualiserende of cognitieve functie. Je gebruikt taal als hulpmiddel om je gedachten te ordenen
en greep te krijgen op de werkelijkheid.
Cognitieve taalfuncties zijn:
1. Rapporteren: Iets meemaken en daarover vertellen. Beschrijven.
2. Redeneren: Extra denkstap bij het beschrijven. Dit kun je doen door de gebeurtenis
chronologisch te ordenen, een conclusie te trekken of een relatie te leggen tussen middel en
doel.
3. Projecteren: Je probeert te verplaatsen inde gedachten en gevoelens van iemand anders.
De expressieve taalfunctie. Taal wordt ook gebruikt om te experimenteren, gevoelens te uiten of iets te
zeggen dat anderen nog niet eerder zo gezegd hebben.
2
, D.P.
Nederlands Kennisbasis Samenvatting
2.2.2 De verschillende niveaus van taal
Niveau Regels voor
Fonologisch niveau Uitspraak
Morfologisch niveau Opbouw van woorden
Syntactisch niveau Volgorde van woorden
Semantisch niveau Betekenis
Pragmatisch niveau Gebruik
Orthografisch niveau Spelling
Taal is een recursief systeem. Dit houdt in dat een element van de taal weer eenzelfde element van de
taal kan bevatten.
Hst. 3: Mondelinge taalvaardigheid
3.1. Taalverwerving
3.1.1. Theorieën over taalverwerving
- Behaviorisme is een stroming binnen de psychologie die ervan uitgaat dat kinderen hun taal leren
door imitatie. De goedkeuring van ouders speelt hierbij een belangrijke rol.
- Bij creatieve constructietheorie gaat men ervan uit dat kinderen taal niet imiteren, maar zelf over
een aangeboren taalvermogen beschikken waarmee ze op een creatieve manier zinnen kunnen
bouwen.
- Interactionale benadering onderschrijft men het belang van het aangeboren taalleervermogen,
maar mens benadrukt dat het taalaanbod van de omgeving en de interactie tussen kind en
moedertaalsprekers belangrijk is bij het leren van een taal.
3.1.2. Eerstetaalverwerving
In het taalverwervingsproces van een kind onderscheiden we 2 perioden:
1. Prelinguale periode (0 tot 1 jaar)
De periode voordat een kind zijn eerste woordjes spreekt. Ze proberen te communiceren d.m.v.
geluidjes of huilen. Het brabbelen is het zeggen van klinkers of vocalen. Dit wordt ook wel
vocaliseren genoemd.
2. Linguale periode
- Vroeglinguale periode (1 tot 2,5 jaar)
Het brabbelen gaat langzaam over naar betekenisvol taalgebruik. Als het kind zover is, zit het in
de fase van de eenwoordzin. Hierna volgt de tweewoordzin. Hierbij worden woorden
gecombineerd. Hierna volgt de meerwoordzin. Het kan nu al zinnen van meer dan twee woorden
maken.
- Differentiatiefase (2,5 tot 5 jaar)
Kinderen beginnen te leren dat woorden van vorm veranderen en dat die ook iets betekenen. Een
kind krijgt ruimtelijk inzicht, tijdsbesef en leert op een gedetailleerdere manier dingen waar te
nemen.
- Voltooiingsfase (5 tot 9 jaar)
Hier leert een kind er niet zo veel nieuwe dingen bij. De vorige fasen worden verder uitgebouwd.
3.1.3. Tweedetaalverwerving
Het kind leert naast zijn moedertaal er nog een tweede taal bij. Als een kind 2 talen tegelijk leert voor hun
derde levensjaar, hebben we het over simultane taalverwerving. Als een kind een tweede taal leert nadat
de moedertaal is aangeleerd voor het derde levensjaar, noemen we dat successieve tweetaligheid.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper deniputs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
