De samenvattingen bevatten alle informatie van de geziene leerstof zowel op ppt als visueel in de les.
Er is niks dat ontbreekt! Dit document bespaart je heel veel tijd als je niet goed van ppt's kan studeren.
Anatomie en perceptie
detectie van chemische stoffen in omgeving: zeer algemeen en wijdverspreid in dierenrijk:
belang geurherkenning: - herkenning familiegenoten en reproductieve partners (belang van feromonen)
- voeding Geurmoleculen in linkerneusgaat binnen,
- gevaar (bv. rot voedsel) vooral in linker hemisfeer verwerkt =
slechts 20% van alle odoranten hebben aangename geur (bij mens) ipsilateraal.
anatomie:
- corticaal systeem vanaf 1ste synaps Honden hebben grote epitheel en grotere
- projecties zijn vnl. ipsilateraal dichtheid, meer receptoren dus beter om
- corticale projecties niet noodzakelijk via thalamus rook te detecteren
- oud type cortex: slechts 2 cellagen itt neocortex (6 lagen)
▪ 1ste orde neuronen (=receptoren): mature neuronen worden voortdurend vervangen
▪ olfactie levensnoodzakelijk bij lagere mammalia (o.a. knaagdieren): sociale communicatie en
voortplanting
▪ afgezwakt bij mens: bv. epithelium sommige honden ~170 cm 2, bij mens ~ 10 cm2 , bij honden
eveneens 100 x meer receptoren/cm2
grotere gevoeligheid bij dieren: - bv. detecteren TNT (mijnen
bv. detecteren ziekten bij mensen (kankers, tuberculose, Covid-19)
bepaalde stoffen (bv. perillaldehyde en icosaan) in talg (huidsmeer) bij Parkinson patienten
vermoedelijk tgv veranderingen in neurotransmitter balans
vroege diagnose mogelijk via huid-testje?
▪ discriminatie van 10.000-100.000 (recente schatting: meer dan biljoen) odoranten, soms met zeer
hoge sensitiviteit (1 deel per 1012), bv. mercaptanen (thiol-verbindingen met zwavelatoom)
▪ draagt bij tot ruimere ‘smaak’perceptie (“flavor”)
▪ 2 route`s: orthonasale vs retronasale route
retronasaal: belangrijk bij geur perceptie voedsel
Tuberculose w veroorz door bacterie. Dieren op getraind om tuberculose of covid op te sporen.
Methanol: ruiken we slecht, super gevoelig voor zwavelverbindingen (mercaptaan).
Als we dingen poeven: geurmolecule w afgescheiden in mond.
Smaken en geur samen is flavor
Fysiologie: 1ste orde olfactieve receptor neuronen (ORNs)
▪ neus reuk: bevochtiging, filtering, verwarming van lucht
▪ olfactorisch epitheel 3 soorten cellen:
- olfactorische receptor neuronen (ORN)
- steuncellen (mucus (slijmlaag zorgen): bevat oa. antilichamen ter bescherming tegen infecties)
- basale cellen (basis voor nieuwe receptor cellen)
▪ reukmoleculen (odoranten) lossen op in mucuslaag
▪ transductie: 2de boodschapper systeem
▪ ORN: dendriet dat eindigt in knop met verschillende cilia, waarop receptoren gelegen zijn
▪ signaaltransductie ORN:
- odorant bindt aan receptor
- stimulatie G-proteïne
- activatie adenylylcyclase: vorming cAMP
- cAMP bindt aan kationkanalen
- influx Na+ en Ca 2+ (depolarisatie)
- Ca 2+ activeert Cl-kanaal
- Cl - vloeit naar buiten amplificatie van depolariserend signaal
▪ olfactorische respons stopt als:
- odoranten wegdiffunderen (afgebroken door enzymen in mucus)
- adaptatie aan de odorant (waarschijnlijk op niveau Cl- -kanaal) (kanalen stoppen met chloorionen nr
buiten te sturen)
Moleculen lossen op in slijmlaag en dan zet het reactie in gang, aanmaak cyclisch anp, kalium kanalen open, zo
depolaisatie. Anion chloor w naar buiten gestuurd, dus cel negatiever w.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lorejansens123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
