Deze samenvatting gaat over hoofdstuk 6: waarneming, regeling en gedrag. In de samenvatting komen verschillende onderwerpen voor als: zintuigen, de huid, de oren, de neus, de tong, de ogen, het zenuwstelsel, de hersenen, reflex en bewuste reacties, gezichtsbedrog en diepte zien. Het is een goede sa...
Als je reageert op je omgeving, werken je zintuigen samen met je zenuwstelsel en je spierstelsel. Als
je een bepaalde geur ruikt en iets ziet, gebruik je de zintuigen in je ogen en je neus. Deze zintuigen
geven seintjes af, die via zenuwen naar je hersenen gaan. Je hersenen verwerken deze seintjes en
reageren door het afgeven van andere seintjes. Deze seintjes gaan via zenuwen naar je armspieren.
Doordat je armspieren zich samentrekken, kun je hetgeen pakken wat je rook en zag en naar je mond
brengen.
Zintuigen:
Al je zintuigen samen vormen het zintuigenstelsel. In je oren heb zijn 2 typen zintuigen die
voorkomen: de gehoorzintuigen en evenwichtszintuigen. Met je evenwichtszintuigen kun je
veranderingen in de zwaartekracht voelen, waardoor je je evenwicht kunt bewaren. In je huid liggen
de zintuigen waarmee je kunt voelen. In de huid liggen verschillende soorten zintuigen:
- warmtezintuigen: Warmtezintuigen reageren wanneer je huid in aanraking komt met iets dat
warmer is dan je huid.
- koudezintuigen: . Koudezintuigen reageren wanneer je huid in aanraking komt met iets dat kouder
is.
- drukzintuigen: deze liggen dieper in de huid. Drukzintuigen reageren wanneer er op je huid wordt
gedrukt (liggen diep in je huid).
- tastzintuigen: tastzintuigen
reageren op lichte aanrakingen
van je huid. Met je tastzintuigen
kun je waarnemen hoe
voorwerpen aanvoelen. De
tastzintuigen liggen in
tastknopjes, die vlak onder de
kiemlaag liggen.
Een zintuig is een orgaan dat reageert op bepaalde invloeden uit de omgeving. Zo’n invloed uit de
omgeving op een organisme, heet een prikkel. Doordat onze zintuigen prikkels opvangen, kunnen we
allerlei dingen waarnemen. In de zintuigen liggen zintuigcellen. Zintuigcellen zijn aangesloten op
zenuwen. Als zintuigcellen prikkels opvangen, ontstaan in de zintuigcellen impulsen. Impulsen zijn
een soort elektrische signalen. Impulsen worden door zenuwen naar de hersenen geleid.
,Het ontstaan van impulsen:
In zintuigcellen ontstaan alleen impulsen als een prikkel sterk genoeg is. De kleinste prikkelsterkte die
een impuls veroorzaakt, heet de drempelwaarde (prikkeldrempel). Als een prikkel zwakker is dan de
drempelwaarde, ontstaan er geen impulsen in de zintuigcellen. Een prikkel moet eerst de
drempelwaarde bereiken. Wordt de prikkel nog sterker, dan neemt de impulsfrequentie toe: er
worden per seconde meer impulsen doorgegeven. De sterkte van het elektrische signaal is bij een
impuls altijd hetzelfde.
Elke type zintuigcel heeft voor elk soort prikkel een bepaalde drempelwaarde. De drempelwaarde van
de zintuigcellen in je ogen is voor lichtprikkels erg laag. De zintuigcellen in je ogen zijn daardoor
speciaal gevoelig voor lichtprikkels. Licht noemen we daarom de adequate prikkel voor de
zintuigcellen in je ogen. Een adequate prikkel is het type prikkel waar een zintuigcel speciaal gevoelig
voor is.
Elk type zintuigcel heeft een eigen specifieke adequate prikkel. Toch kunnen zintuigcellen ook andere,
niet-adequate prikkels waarnemen. De drempelwaarde voor deze niet-adequate prikkels is echter
veel hoger.
De drempelwaarde voor een prikkel is niet altijd even hoog. Na een voorafgaande prikkel wordt de
drempelwaarde hoger. Wanneer een prikkel enige tijd aanhoudt, ontstaan er in de zintuigcellen soms
minder impulsen. Dit verschijnsel heet gewenning. Ook is dan de drempelwaarde hoger geworden.
Ook de motivatie speelt een rol. (bijvoorbeeld als je heel aandachtig luistert, hebben de zintuigcellen
in je oren een lage drempelwaarde voor geluiden). Ten slotte kunnen ook de grote hersenen je
waarnemingen beïnvloeden.
Het zenuwstelsel:
Het zenuwstelsel bestaat uit:
- Het centrale zenuwstelsel: dit bestaat uit de hersenen en het
ruggenmerg.
- De zenuwen: deze verbinden het centrale zenuwstelsel met alle
lichaamsdelen.
Je hersenen verwerken de impulsen die van al je zintuigen afkomen. Daardoor
word je je bewust van de dingen die je waarneemt. je kunt dan ook bewust
reageren op de ontvangen prikkels. Als je bewust reageert, ontstaan er impulsen
in je hersenen.
Een zintuig reageert op prikkels door impulsen af te geven. Het zenuwstelsel
verwerkt de impulsen die van de zintuigen afkomen. Ook regelt het zenuwstelsel
de werking van spieren en klieren.
, Behalve prikkels die door je zintuigen zijn opgevangen, kun je ook pijn waarnemen. Pijn neem je waar
met pijnpunten. Dat zijn de uiteinden van bepaalde zenuwen. Deze punten komen op allerlei
plaatsen in je lichaam voor, ook in dieper gelegen organen. Er zijn 3 soorten prikkels die pijn
veroorzaken:
- Mechanische pijnprikkel: wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door een snee of gestoten teen.
- Thermische pijnprikkel: wordt veroorzaakt door een hoge of lage temperatuur.
- Chemische pijnprikkel: wordt veroorzaakt door een chemische stof. Als je bent gestoken door
een bij, doet dat pijn vanwege de stoffen die zijn ingespoten.
Pijn en jeuk hebben met elkaar te maken. Door te krabben gaat de jeuk even weg, maar krijg je een
beetje pijn. Als je pijnstillers gebruikt, kun je jeuk krijgen. De huid bevat waarschijnlijk verschillende
typen zenuwuiteinden. Sommige zenuwuiteinden reageren alleen op jeuk en de andere alleen op pijn
en andere reageren op beide.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lillymulder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
