Samenvatting van Deeltoets 3 van het vak Biologie van Dieren (Universiteit Utrecht) aan de hand van de leerdoelen. In deze samenvatting is alle toetsstof verwerkt.
De verschillende typen circulatiesystemen qua bouw en eigenschappen kunnen beschrijven.
Eencelligen kunnen nutriënten op de juiste plek krijgen en afvalstoffen verwijderen door middel van
diffusie, dit is efficiënt omdat het snel en op korte afstand is. Meercelligen kunnen dit niet op korte
afstand dus is er een bloedsomloop nodig.
Een circulatiesysteem bestaat uit drie componenten: een circulerende vloeistof, een aantal
verbindende vaten en een spierpomp, het hart. Het hart stuurt de circulatie aan door metabolische
energie te gebruiken en daarmee de hydrostatische druk van de vloeistof te verhogen. De
hydrostatische druk is de druk die de vloeistof uitoefent op de omgevende vaten.
Insecten hebben een open circulatie. Er is een hart dat vloeistof genaamd hemolymfe rondpompt
door een open bloedsomloop. Het hemolymfe is ook de interstitiële vloeistof. Contractie van het hart
pompt de hemolymfe door de vaten naar interconnected sinuses, dit zijn ruimtes die om de organen
heen zitten. In de sinuses wisselen het hemolymfe en de lichaamscellen gassen en andere
chemicaliën uit. Het ontspannen van het hart zorgt ervoor dat de hemolymfe terug gaat via de
poriën, die kleppen bevatten die dichtgaan als het hart samentrekt.
Ringwormen hebben een gesloten circulatie. Er is een hart dat bloed rondpompt door alle systemen
binnen het lichaam van de worm. Het systeem bevat ook capillairsystemen waar uitwisseling van
stoffen mogelijk is. Het bloed is gescheiden van de interstitiële vloeistof. De uitwisseling vindt plaats
tussen het bloed en de interstitiële vloeistof en tussen interstitiële vloeistof en lichaamscellen.
,Gewervelden hebben een gesloten bloedsomloop, er zijn veel variaties die allemaal gebaseerd zijn op
de bloedsomloop bij vissen.
• Vissen: enkelvoudige bloedsomloop, simpel hartsysteem in enkele buis, het hart is
onderverdeeld in één atrium (boezem) en één ventrikel (kamer). Bloed wordt naar de
kieuwen getransporteerd en grote lichaam slagaders brengen het naar organen, daarna gaat
het terug naar het hart.
• Reptielen & amfibieën: dubbele bloedsomloop, bloed uit het lichaam komt terug in het hart,
het hart heeft twee atria, maar één ventrikel dat gedeeld wordt voor de longbloedsomloop
en de lichaamsbloedsomloop. De bloedsomlopen worden nog redelijk gescheiden door o.a.
spieren.
• Zoogdieren: dubbele bloedsomloop, dubbel hartsysteem, hart heeft twee atria en twee
ventrikels. Vogels hebben een soortgelijk systeem.
De globale structuur van de enkelvoudige bloedsomloop van de (kieuwademende) vissen en de
dubbele bloedsomloop van de andere (longademende) vertebraten kunnen beschrijven.
De enkelvoudige bloedsomloop (haaien/roggen/beenvissen).
Bij een enkelvoudige bloedsomloop gaat het bloed door het lichaam en komt het terug bij het
startpunt in één circuit/loop. Het hart bestaat uit twee kamers; één atrium en één ventrikel. Bloed
dat het hart binnenkomt verzamelt in het atrium en het stroomt vervolgens naar de ventrikel. De
ventrikel pompt het bloed naar een capillairen netwerk in de kieuwen, waar zuurstof wordt
opgenomen (en koolstofdioxide uit het bloed wordt verwijderd). Na de kieuwen komen de capillairen
samen in een bloedvat dat zuurstofrijk bloed door het lichaam transporteert. Hier vindt uitwisseling
van gassen plaats. Daarna gaat het bloed via aders terug naar het hart. Het bloed gaat dus door twee
capillairen netwerken voor het terug komt bij het hart. De lagere bloeddruk in capillairen netwerken
limiteert de rest van de bloedstroom in de rest van het lichaam; zwemmen zorgt voor contractie en
ontspanning van spieren voor extra circulatie.
Bij de dubbele bloedsomloop zijn er twee circuits van bloedstroom; de pulmonaire circuit en de
systemische circuit. De pompen voor twee circuits zitten in één orgaan, het hart. Hierdoor worden de
twee circuits goed gecoördineerd.
Het pulmonaire circuit pompt zuurstofarm bloed vanuit de rechterkant van het hart naar capillairen
netwerken in de plek waar gasuitwisseling plaatsvindt (longen), waar zuurstof in het bloed wordt
opgenomen en koolstofdioxide het bloed verlaat. Het bloed stroomt terug naar de linkerboezem.
Het systemische circuit begint in de linkerkant van het hart. De linkerventrikel pompt zuurstofrijk
bloed naar capillairen netwerken in organen en weefsels in het lichaam, waar uitwisseling van
gassen, nutriënten en afvalstoffen plaatsvindt. Het bloed wordt hier zuurstofarm en gaat terug naar
het hart (rechterboezem).
Een dubbele bloedsomloop zorgt voor een krachtige bloedstroom naar de hersenen, naar spieren en
naar andere organen omdat het hart het bloed weer nieuwe druk geeft nadat het bloed bij de longen
is geweest. De bloeddruk is vaak veel hoger in het systemische circuit dan in het pulmonaire circuit.
De linkerkamer van het hart is daarom ook groter en gespierder.
, Evolutionaire variatie in de dubbele bloedsomloop.
• Kikkers en andere amfibieën hebben een hart met drie kamers; twee boezems en één
ventrikel. Een kleine scheiding in de ventrikel verspreid het zuurstofrijke bloed van de
linkerboezem in de systemische circuit en de pulmocutaneous circuit (gaat naar de longen en
naar de huid). Als de kikker onder water gaat kan het de bloedstroom naar de longen
afsluiten zodat het bloed naar de huid stroomt, waar gasuitwisseling plaats kan vinden.
• Schildpadden, slangen en hagedissen hebben ook een hart met drie kamers. In de ventrikel
zit een incompleet septum en deze verdeelt de ventrikel deels in een rechter en linker
kamer. De twee grote slagaderen, de aortas, leiden naar het systemische circuit.
• In krokodillen zijn de ventrikels compleet gescheiden door een septum, maar het pulmonaire
circuit en het systemische circuit verbinden waar de slagaders het hart verlaten. Hierdoor
kunnen slagaderlijke kleppen de bloedstroom naar de longen tijdelijk sluiten als het dier
onder water is.
• Vogels en zoogdieren kunnen de bloedstroom naar de longen niet variëren.
Kunnen verklaren waarom het bloed in grote delen van de vissenbloedsomloop steeds langzamer
stroomt dan in de bloedsomloop van de andere vertebraten.
De lagere bloeddruk in capillairen netwerken bij vissen limiteert de rest van de bloedstroom in de
rest van het lichaam; zwemmen zorgt voor contractie en ontspanning van spieren voor extra
circulatie.
Een dubbele bloedsomloop zorgt voor een krachtige bloedstroom naar de hersenen, naar spieren en
naar andere organen omdat het hart het bloed weer nieuwe druk geeft nadat het bloed bij de longen
is geweest. De bloeddruk is vaak veel hoger in het systemische circuit dan in het pulmonaire circuit.
De linkerkamer van het hart is daarom ook groter en gespierder.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maudmiddendorp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
