Het eerste document is een volledig overzicht van alle examenstof. Hierin worden alle historische contexten en ook de bijpassende hoofdstukken behandeld. In het andere document staan alle begrippen en jaartallen per historische context. Met deze samenvattingen haalde ik in 2023 een 8,9 op mijn eind...
Geschiedenis
HC Britse Rijk
Deelcontext 1: Amerikaanse koloniën
Eerste nederzetting in Noord-Amerika
Walter Raleigh sticht in 1585 op het eiland Roanoke de eerste Engelse kolonie
- Weinig aanvoer van voedsel vanuit Engeland
- Slechte contacten met de oorspronkelijke bewoners
- Bewoners vertrekken weer snel
Pas in 1607 wordt in Virginia een nieuwe kolonie gesticht: Jamestown, strategische plek aan
de oostkust voor kaapvaart
Aan het einde van de 16e eeuw verkenden de Engelsen Noord-Amerika als mogelijke
locatie om zich te vestigen. Sommige kolonisten trokken om religieuze redenen naar
Noord-Amerika.
Een groep protestanten in Engeland brak met de Engelse staatskerk omdat ze het op
sommige punten oneens waren. De groep riskeerde om vervolgd te worden en vluchtte naar
Nederland, maar de economische omstandigheden waren zwaar en ze besloten in 1620 met
hun schip de Mayflower naar Amerika te gaan, om daar een nieuw bestaan op te bouwen.
Deze groep wordt de Pilgrim Fathers genoemd. Zij stichtte Plymouth.
De Pilgrim Fathers namen ideeën zoals vrijheid van godsdienst en vrijheid van
meningsuiting mee naar Amerika. Uiteindelijk leidde hun vestiging in Amerika tot grote
sterfte bij de oorspronkelijke bevolking. Ten eerste namen de Engelsen ziekten mee waar de
bevolking geen weerstand tegen had. Ten tweede ontstonden er snel conflicten over wie
eigenaar was van bepaalde gebieden.
Ontwikkelingen van plantagekoloniën
De Britse kolonisten hebben 13 koloniën gesticht aan de oostkust van Amerika. De
noordelijke daarvan waren vestigingskoloniën: gericht op landbouw, visserij, handel en
nijverheid. De koloniën aan de zuidelijke kant waren plantagekoloniën: gericht op export van
vooral tabak, rijst en katoen.
Voor het werk op de plantages waren veel arbeiders nodig. Daarom werden mensen als
slaaf naar Amerika gehaald en op de plantages tewerkgesteld. De handel in slaven vormde
deel van de driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika.
Groot-Brittannië leverde wapens en munitie aan slavenhandelaren in West-Afrika. Slaven
werden vanuit West-Afrika naar Amerika gebracht. Vanuit Amerika gingen producten zoals
suiker, katoen of tabak naar Groot-Brittannië. De Royal African Company (grootste
vervoerder van slaven), een Engelse handelscompagnie gericht op handel met West-Afrika,
legde zich hier snel op toe.
Strijd voor onafhankelijkheid
De Europese kolonisten kwamen in aanraking met denkbeelden uit de verlichting. Drie
daarvan hadden grote invloed:
, - Trias politica: de overheid moet een strikte scheiding aanbrengen tussen het maken
van wetten, de uitvoering van wetten en de rechtspraak.
- Volkssoevereiniteit houdt in dat een persoon of groep alleen kon heersen met
goedkeuring van het volk.
- Natuurlijke rechten: mensen hebben van nature rechten die hun niet kunnen worden
afgenomen, zoals het recht op leven en vrijheid.
Geïnspireerd door deze verlichtingsideeën kwamen de kolonisten in 1886 in opstand. Zij
verklaarden zich onafhankelijk van Groot-Brittannië en vormden een federale staat, een
samenwerkingsverband van deelstaten met een eigen bestuur, onder een
gemeenschappelijke nationale overheid.
De kolonisten in Amerika zaten onder het bestuur van de Britse overheid. De kolonisten
moesten wel belasting betalen, maar hadden geen inspraak in het parlement van
Groot-Brittannië. Toen kwam de slogan 'no taxation without representation'. De kolonisten
waren boos en weigerden Engelse goederen te kopen.
In 1773 besloot de Britse regering dat thee alleen in Amerika mocht worden ingevoerd door
de Britse East India Company (EIC). Als reactie hierop gooiden de Amerikaanse kolonisten
in Bosten thee vanaf de Britse schepen in het water – Boston Tea Party. De spanningen
leidden uiteindelijk tot de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog van 1775-1783 tussen GB
en de 13 koloniën.
Afschaffing slavernij
Verlichte denkers vonden slavernij in strijd gaan met de natuurrechten vrijheid van de mens
en christenen vonden dat slavernij strijdig was met de naastenliefde die Christus had
gepredikt.
Er ontstond een beweging van mensen die vonden dat de slavernij moest worden
afgeschaft: het abolitionisme. In het Britse Rijk werd slavenhandel verboden. Uiteindelijk
werd in Groot-Brittannië slavernij in 1833 verboden.
Deelcontext 2: India en het Britse Rijk
Handel in Azië
Na de onafhankelijkheid van de VS verschoof het zwaartepunt van het Britse Rijk naar India.
Begin 17e eeuw hadden de Engelsen de East Indian Company opgericht. Die richtte zich op
de handel in producten zoals katoen en specerijen, met name uit India. Dit gebied maakte
onderdeel uit van het Mogolrijk, dat een groot deel van Zuid-Azië omvatte. Om met de
vorsten van dit rijk handel te drijven, vestigde de EIC factorijen. Dar waren versterkte
handelsposten waar Engelse en inlandse handelaren zakendeden met elkaar en waar de
compagnie haar handel opsloeg.
Deze factorijen brachten veel geld op voor GB, waardoor het interessant voor de Britten was
om macht over India te hebben. Het mogolrijk verzwakte vanaf de dood van de keizer en
verloor daarna langzaam het gezag. De Engelsen voelden zich bedreigd door de
aanwezigheid van andere Europese handelscompagnieën. Om hun eigen bezittingen te
beschermen, gaven de Engelsen militaire steun aan de lokale bevolkingsgroepen. In ruil
voor deze oorlogen en diensten kreeg de EIC meer grondgebied en werden steeds
machtiger.
De Britse politieke betrokkenheid in India werd definitief toen in 1765 de regerende
Mogolvorst en de EIC het Verdrag van Allahabad (1765) tekenden. De EIC mocht voortaan
, in een deel van India (de Bengalen) belasting innen, in de naam van de vorst. Zo kregen de
Britten voor het eerst een vorm van bestuur in India.
Brits bestuur
Om greep te houden op India en handelscontacten af te dwingen, maakten de Britten
gebruik van zowel militaire als politieke middelen:
- De Royal Navy: Britse koninklijke oorlogsvloot opgericht in 1546. Zij zorgden ervoor
dat de handel op de zee en de route tussen India en GB werd beschermd. Verder
beschermden zij politieke en economische belangen van het Britse Rijk.
- Het Brits-Indische leger. Gevormd in 1895. Dit leger bestond uit Indiase soldaten
onder leiding van Britse officieren en zorgde ervoor dat alles op het Indiase land in
goede banen werd geleid.
De Britten wezen veel religieuze en sociale gebruiken in India af. Ze hielden niet rekening
met hun hindoeïstische geloof. Uiteindelijk keerde een groot deel van noord-India zich tegen
de koloniale bezetters. Dit is de Indiase soldatenopstand van 1857. Dit kwam door:
- De Britten smeerden de patronen van de geweren in met rundvet en varkensvet.
Koeien zijn heilig voor hindoes en varkens voor moslims, dus dit was
aanstootgevend voor beide.
- Te veel Britse cultuur, ten koste van de Indiase religieuze en culturele gebruiken
- Indiase soldaten krijgen minder betaald en promotie
- Scholen verspreiden vooral Europese ideeën
- Hoge belastingen
De Britten sloegen deze opstand hard neer en gingen het bestuur in India reorganiseren. Dit
leidde uiteindelijk tot de opheffing van de EIC, de Britse regering nam de macht over,
waardoor de Britse koningin Victoria keizerin werd van India.
Economisch belangen
De Britten profiteerden economisch veel van India.
- Belastinggeld kwam vanuit India terecht bij het Britse Rijk.
- India was een grote afzetmarkt voor Britse producten.
Dankzij de industriële revolutie werd Zuid-Azië een belangrijk afzetgebied voor Britse
fabrieksproducten. Modern imperialisme: het streven naar koloniale overheersing om te
beschikken over goedkope grondstoffen en afzetgebieden voor industriële producten.
Infrastructuur en culturele maatregelen
De Britten wisten hun macht op 3 manieren over India verder te verstevigen:
1. Ze breidden hun koloniale macht uit door in India nieuwe wegen en spoorwegen aan
te leggen. Hierdoor konden ze het gebied op lokaal niveau beter beheersen.
2. De opkomst van stoomschepen zorgde voor een snellere verbinding met het
moederland. Daardoor kon de Britse regering in Londen ook sneller ingrijpen als dat
nodig was. De reistijd nam ook af dankzij het Suezkanaal bij Egypte, waardoor
schepen niet meer om Afrika heen moesten varen.
3. De Britten voerden in India de Engelse taal en hun eigen onderwijs- en
rechtssysteem in. Deze maatregelen laten zien dat de Britten zich op cultureel vlak
beter voelden dan de Indiërs.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rooskeizer8. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
