Medische kennis cardiologie en VFK
Samenvatting hart- en vaatziekten
Jaar 2 HBO-V
Cardiologie 1: Vaataandoeningen
Arteriën:
Voeren bloed altijd van hart weg naar de organen (bijna altijd O2 rijk) behalve aa.pulmonalis
Venen:
Voeren bloed altijd terug naar het hart toe (bijna altijd O2 arm) behalve vv.pulmonalis
Capillairen:
Deze kunnen opnemen en afgeven van stoffen uit bloed zoals voedingstoffen onder invloed van druk. Afvalstoffen
worden terug opgenomen.
Anatomie: bouw bloedvatwand bestaat uit 3 lagen:
Lumen: interne diameter
Tunica interna/intima = (binnenste laag):
• Bestaat uit endotheel met basaalmembraan en onderliggend bindweefsellaag met elastische vezels. Is
in contact met je bloed.
Tunica media = (middelste laag):
• Spierlaag (gladde spiervezels met los bindweefsel). Kan vernauwen (vasoconstrictie)→ bloeddruk
hoger of verwijden (vasodilatatie)→ bloeddruk lager. Sympathische gedeelte van autonome
zenuwstelsel regelt dit. Ze sturen dingen automatisch aan.
Tunica externa/adventitia= (buitenste laag):
• Bindweefsel voor bescherming
Arterie:
• Heeft 3 lagen. Dikkere wand → Tunica media is dikker → Dit is omdat de arterie onder meer druk staat.
• Aorta is de grootste arterie (aorta ascendens, aorta boog, aorta descendens)
Vene:
• Heeft 3 lagen → Ze verzamelen alles maar gaat niet met pompkracht dus staat onder minder druk.
Capillairen:
• Bestaat uit endotheel binnen basaalmembraan. Enige bloedvaten waarbij uitwisseling tussen bloed en
omringde interstitiële vloeistof door de wanden mogelijk is.
• De wanden zijn dun en de diffusieafstand is klein en uitwisseling kan dus snel plaatsvinden.
• Stroming van bloed wordt verlaagd door kleine diameter, voldoende tijd voor diffusie.
Slagaderverkalking/artherosclerose (arterieel probleem):
Verkalking van de wand van je slagader. Arteriën waar een vernauwing optreedt door vetafzetting aan
binnenzijde. Tegelijkertijd worden arteriewanden hard en onbuigzaam. Het leidt tot ischemische hart- en
vaatziekten.
Oorzaken:
• Erfelijke en niet erfelijke factoren die invloed hebben op processen die rol spelen bij ontstaan van
atherosclerose
o Zoals ontsteking, stolling, vetmetabolisme, beschadiging van vaatwand en deling gladde
spiercellen.
Pathofysiologie:
• Het is een proces van jaren en is geleidelijk en komt vaak voor in arteriën door hoge druk. Tunica intima
(gladde endotheel) staat in contact met bloed. Door beschadiging zoals door roken kunnen
ontstekingscellen en cholesterol binnen dringen en ophopen. De vetafzettingen stimuleren een
ontstekingsproces in de vaatwand, waardoor deze verdikt en stugger wordt. Ze kunnen niet meer goed
vernauwen of verwijden. Er ontstaat een plaque (bestaat uit ontstekingscellen, vetten, dunne
bindweefselkapsel). Dit is vervelend omdat er kan minder bloed doorheen stromen door vernauwing.
Kapsel kan dunner worden en scheuren.
,Symptomen/ complicaties:
Meestal pijn op de plak waar de plaque zit.
• Meestal symptoomvrij. Na jaren vaak wel. Plaats van vernauwing bepaalt de aard van symptomen
• Atherosclerose hersen arteriën:
o Hierdoor vaak herseninfarct/CVA/beroerte/tia/vasculaire dementie
o Verlamming, gevoelsstoornissen, cognitieve stoornissen
• Atherosclerose in coronaire arteriën(kransslagaders):
o Hierdoor hartinfarct/ myocardinfarct.
o Angina pectoris (Pijn op de borst), kortademigheid
• Artherosclerose been arteriën:
o Je krijgt pijn in de benen bij inspanning. Bij lopen moeten spieren harder werken en moet er meer
bloed doorheen. (Etalagebenen/claudicatio intermittens/perifere arterieel vaatlijden).
• Vernauwing in nierslagaders:
o Nierinsufficiëntie
o Hoge bloeddruk
• Vernauwing darmslagaders:
o Ischemie van de dunne darm
o Buikpijn
Aneurysma (lokale verwijding, meestal in buik), omdat de wand zwak en broos is
Risicofactoren artherosclerose en (ook ischemische hart- en vaatziekten):
• Beinvloedbare risicofactoren
o Roken
o Stress
o Ongezond eten
o Hypertensie
o Verhoogd cholesterol (Hypercholesterolemie met hoog LDL-cholesterolgehalte)
o Chronische ziekten zoals diabetes, reumatoïde artritis, chronische niersufficiëntie,
slaapapneusyndroom
o Obesitas
o Lichamelijke inactiviteit
o Drugs gebruik
o Chemotherapie
o Hoog glucosewaardes
• Niet-beïnvloedbare risicofactoren
o Hogere leeftijd
o Erfelijke factoren (familiair voorkomen hart- en vaatziekten op jonge leeftijd)
o Mannen/ voor vrouwen de postmenopauze
Diagnostiek:
• Je begint bij algemeen risicoprofiel op te stellen tabel 6.2 blz 85
• Aanvullend onderzoek is van toepassing bij verdenking van specifieke arteriële vaataandoening
Behandeling:
• Bestrijden van risicofactoren dus leefstijlverrandering (stoppen met roken, beter eten) in combinatie met
o Psychosociale ondersteuning,
o Medicamenteuze behandeling hoge bloeddruk, cholesterol spiegel en bloedsuikerspiegel,
o Behandeling specifieke arteriële aandoening
Cholesterol:
• Belangrijke stof die je lichaam nodig heeft. Lever maakt cholesterol. Het is bouwsteen voor gal, cellen,
hormonen. Dit zijn eiwitten die cholesterol door je bloed kunnen vervoeren vanaf je lever ergens naartoe:
o LDL – low density lipoproteïne
o Stimuleert afzetting van cholesterol in de vaatwand
o Slechte cholesterol. Hij draagt bij aan slagaderverkalking. Meer risico op infarcten.
o HDL – high densitity lipoproteïne
o Verwijdert/ neemt mee het cholesterol uit de vaatwand mee.
o Goede cholesterol. Vervoert cholesterol door bloed.
o Cholesterol ratio
o Hoe lager hoe beter. Verzadigde vetten zijn cholesterol verhogend.
o Medicatie statines zijn cholesterolverlagend.
o Verzadigde vetten zijn cholesterol verhogend. Onverzadigde vetten zijn beter en verlagen LDL
en verhogen HDL
,Vaataandoeningen:
Arteriële vaataandoeningen:
Vaak te maken met slagaderverkalking
• Acute arteriële trombose
• Perifeer arterieel vaatlijden (claudicatio intermittens) artherosclerose alleen dan in benen
• Aneurysma (aneurysma aorta abdominale)
• Dissectie
Veneuze vaataandoeningen:
Niks te maken met slagaderverkalking
• Diepe veneuze trombose (in been)
• Varices en veneuze insufficiëntie
Acute arteriële trombose:
Acute arteriële trombose is een klontervorming die ontstaat in een arterie. Dit veroorzaakt afsluiting van een
arterie en dus wordt er een stuk orgaan of weefsel zonder bloedtoevoer gezet.
Oorzaken acute arteriële trombose
• Arterie is beschadigd Verschijnselen acute arteriële trombose
geraakt door een operatie • Kortademigheid
• Te lang stilzitten • Zwaar ledemaat
• Zwangerschap • Stekende kramp/pijn in been of arm
• Ziekte
Behandeling acute arteriële trombose
• Conservatief: Complicaties acute arteriële trombose
o Leefstijl • Acute ischemie (5 P’s)
o Looptraining 1. Pain
o Medicatie 2. Pulseless
• Operatief: 3. Pallor
o Intraluminale dilatatie 4. Paresthesie
‘dotteren’ 5. Paralyse
o Bypass • Hart- of herseninfarct
Perifere arterieel vaatlijden (claudicatio intermittens)
Chronisch
Sprake van vernauwing van arteriën (meestal onderbenen) waardoor ischemie ontstaat.
Oorzaken
• Vernauwing door artherosclerose
Symptomen
• Pijn of kramp aan bil-of beenspieren
o Als deze pijn ontstaat tijdens lopen en weer afneemt in rust noemen we het etalagebenen
(claudicatio intermittens)
• Andere: Koude voeten, zwakke arteriële pulsaties, huid is bleek bij heffen en rood bij afhangen van voet.
• Stadiums (fontaine):
1. Eerst merk je nog niks
2. Je krijgt pijn in benen bij lopen en gaat weer weg bij rusten (claudicatio intermittens)
3. Je krijgt pijn in rust bijvoorbeeld bij in bed. Been moet nooit omhoog gelegd worden.
4. Je krijgt wondjes, want je krijgt onvoldoende zuurstof.
Diagnostiek:
• Je kan een enkel arm index uitvoeren (EAI): lager dan 0,9 = perifeer arterieel vaatlijden
o Je meet de bloeddruk van enkel en arm. Bloeddruk van enkel en arm zijn meestal gelijk. Als je
deze door elkaar deelt krijg je 1 dus dat is normaal. Als je veel slagaderverkalking hebt
bloeddruk lager in enkel want kan minder goed bloed naartoe stromen, omdat het nauwer is.
• Bij ischemie wordt duplexonderzoek gedaan
• CT- of MRI-angiografie wordt voorafgaand gedaan aan operatie
Behandeling:
• Conservatief:
o Leefstijl (stoppen met roken, voedingsadviezen)
o Looptraining (verbeterd de circulatie rond vernauwing)
o Medicatie: (Antistollingsmiddel, cholesterolverlagende medicijnen of antihypertensiva)
o Voetverzorging bij moeizaam genezen wondjes
• Operatief
o Intraluminale diletatie “dotteren” (bij ernstige vernauwing)
o Bypass (De vaatchirurg maakt met een stuk van een eigen ader of een bloedvat van kunststof een
omleiding)
Voet niet hoog leggen, hij moet juist naar beneden dan stimuleer je dat er bloed in je benen komt. Je
helpt.
, Complicaties:
Atherosclerotische plak kan openscheuren, en heb je wondje aan binnenkant bloedvat, dat stimuleert stolling → je
kan ergens bloedprop (arteriële trombus) krijgen en kan een acute afsluiting geven in arterie
(levensbedreigend).Er kan geen bloed meer komen omdat het een arterie is dus geen zuurstof dus je krijgt:
Komt niet vaak voor maar kan in beenarterie kan het voorkomen dit kan je zien aan:
• Acute ischemie
o Pain (pijn)
o Pulseless (geen pulsaties voelen)
o Pallor (bleek)
o Paresthesie (neurologische klachten)
o Paralyse (uitval)
Als je niks doet sterft het been af
Aneurysma
Een abnormale verwijding van meer dan 50% van normale diameter van arterie. Meest voorkomend is in aorta.
Oorzaak:
• Het ontstaat uit een zwakke plek in de vaatwand.
• Als gevolg van Genetica, ontstekingsmediatoren, chronische stress, infectie, trauma.
o Artherosclerose kan de wand zwakker maken en je kan een uitstulping krijgen in wand. De
verdikking kan zorgen dat de wand niet meer de stevigheid heeft omdat het broos wordt.
• Risicofactoren: hoge leeftijd, roken, hypertensie, atherosclerose, man, syndroom Marfan
Symptomen:
• Meestal geen klachten (asymptomatisch)
• Grotere AAA’s: pijnklachten in buik rug en flanken of kan betekenen dat het gebarsten is.
• Soms: pulserende massa voelbaar in buik, ruis bij luisteren aorta.
Diagnostiek:
• Vaak bij toeval ontdekt tijdens onderzoek van buikorganen
• Wordt bevestigd met beeldvorming:
o Echografie, CT-abdomen en soms MRI
Behandeling van AAA:
Afhankelijk van de grote. Operatie is ingrijpend dus wil je niet doen waarbij de kans op scheuren niet groot is.
• Asymptomatisch en diameter kleiner dan 5,5 cm:
o (Expectatief/afwachtend): Jaarlijkse controle, verminderen risicofactoren
• Symptomatisch en diameter groter dan 5,5 cm
Prothese in aneurysma hechten, om te voorkomen dat het aneurysma openscheurt.
o Open buikoperatie (gevaarlijk)
o EVAR (endovascular aortic repair)
- Via liesarterie een stent/prothese aan binnenkant van aneurysma geplaatst (minder
gevaarlijk).
o Chirurgisch herstel
Aneurysmatische deel van aorta wordt vervangen door kunststof vaatprothese.
Complicaties AAA (abdominale):
• Het gevaar is dat een zwakke plek in arterie kan scheuren en bloedingen op kan leveren in buikholte,
thorax en hersenen.
• Ruptuur en thrombusvorming met embolieën naar benen en voeten.
o Acute ruptuur:
• Direct fatale bloeding in buik. Degene die ziekenhuis halen daarbij een hemorragische shock,
hypotensie, tachycardie, pijn in buik, flank en rug en verminderde pulsaties been arteriën.
Aneurysma soorten:
• Aneurysma aorta abdominalis/buikaneurysma (AAA):
o Je hebt bloedvat die lokaal ergens verwijd is of uitstulping heeft.
o Komt het meest vaak voor
• Thoracaal aneurysma aorta (TAA):
o Meest voorkomende klacht is meestal asymptomatisch en dus niet buikpijn.
• Acuut aneurysma aorta abdominalis (AAAA):
o Grootste gevaar is dat hij gaat scheuren. De wand is zwakker. Als je aorta openscheurt
heb je heel veel bloedverlies. Kans is groot om te overlijden.
Aortadissectie
Met een dissectie wordt een scheur (splijting) in de binnenwand van de arterie bedoeld. Waardoor er bloed tussen
je tunica media en tunica intima/interna opgehoopt.
