PGO
Week 1
Leerdoelen
- Het ziektebeeld van Alzheimer uitwerken volgens het gegeven schema inclusief vitale
functies.
Hoe bestudeer ik een ziektebeeld?
Wanneer je onderstaande punten uitwerkt, krijg je een redelijk compleet zicht op een
ziektebeeld.
De ziekte
Om welke ziekte gaat het?
Wat is de officiële benaming? En zijn er ook andere namen voor de ziekte?
(Denk hierbij aan een Nederlandse naam of aan namen zoals die in de volksmond gebruikt
worden.)
De ziekte van Alzheimer
Symptomatologie
Wat is de symptomatologie bij de patiënt?
(Denk hierbij aan de subjectieve belevingen of klachten [‘symptoms’] en aan de objectief
waarneembare verschijnselen [‘signs’]).
Moeite met:
- plannen maken
- beslissingen nemen
- problemen oplossen
- gesprek volgen
- nieuwe informatie onthouden
- informatie onthouden die langere tijd in het geheugen zat
- vergissingen met tijd en plaats
- taalproblemen
- voorwerpen en geluiden herkennen en weten waar ze voor zijn
- handelingen uitvoeren of in de juiste volgorde uitvoeren
- nadenken over situaties en deze beoordelen
- karakter verandert
Etiologie
Waardoor worden de klachten en verschijnselen veroorzaakt?
Bij de ziekte van Alzheimer gaan de zenuwcellen in de hersenen kapot. Dit komt doordat
bepaalde eiwitten zich ophopen in de zenuwcellen. Ook kunnen bepaalde vezels zich in de
cellen ophopen. Deze ophopingen verstoren de onderlinge communicatie.
,Wetenschappers denken dat vier veranderingen in de hersenen met de ziekte te maken
hebben:
- samenklontering van amyloid
- Tau eiwitkluwen
- Gliacellen
- Bloed-hersenbarrière
Pathologie en pathofysiologie
Welke afwijkingen in de (microscopische) anatomie zijn er? En welke functieverstoringen?
Welke complicaties voor het functioneren van de patiënt als geheel kun je verwachten?
(Ga uit van de normale anatomie en fysiologie van het aangedane deel van het
orgaansysteem en maak vanuit dit normale de overstap naar het afwijkende.)
- samenklontering van amyloid
Het schadelijke alzheimereiwit amyloid stapelt zich op tussen de zenuwcellen in de
hersenen. Zo vormt het zogenaamde plaques. Een neerslag van eiwitten die de
communicatie tussen de hersencellen moeizamer maakt. Deze neerslagen zien we vaak het
eerst in het gedeelte van de hersenen dat zorgt voor de aanmaak van herinneringen.
Daarom is vergeetachtigheid vaak een eerste symptoom van de ziekte van Alzheimer.
- Tau eiwitkluwen
In de hersencellen ontstaat een kluwen van een ander eiwit, de zogenaamde ‘tangles’. Deze
bestaan uit een ander schadelijk eiwit dat ‘tau’ wordt genoemd. Bij de ziekte van Alzheimer
is het tau-eiwit veranderd. Het is anders gevouwen. Alsof de letters van een zin niet achter
elkaar staan, maar naar boven en beneden, van links naar rechts en van voren naar achter
(een kluwen). Door hun afwijkende vorm zorgen deze eiwitten ervoor dat het transport van
voedingsstoffen door de cel niet goed verloopt. Uiteindelijk sterft de cel hierdoor.
- Gliacellen
De hersenen bestaan naast zenuwcellen ook uit gliacellen. Deze ondersteunende cellen
spelen onder andere een rol in de afbraak van amyloid eiwitten. Uit onderzoek blijkt dat
deze cellen hierbij soms overactief en agressief te werk gaan. Dit kan het ziekteproces
versnellen.
- Bloed-hersenbarrière
De cellen van de bloed-hersenbarrière zorgen ervoor dat er geen schadelijke stoffen in het
hersenweefsel terechtkomen. De barrière bevat ook speciale mechanismen om het amyloid
,eiwit vanuit de hersenen het bloed in te transporteren. Wanneer deze mechanismen falen,
ontstaan er ophopingen van amyloid eiwitten in het brein.
Bij de ziekte van Alzheimer is de hippocampus vaak één van de eerst aangedane gebieden in
de hersenen. Dit kleine hersengebiedje, in de vorm van een zeepaardje, zit in de slaapkwab
of ‘temporale kwab’. Deze hersenkwab zit aan de zijkant van het brein. Het gebiedje is in
beide hersenhelften aanwezig. Bij de ziekte van Alzheimer zie je dat dit één van de eerste
gebieden in het brein is waar het schadelijke eiwit ‘amyloid’ tussen de hersencellen
neerslaat in ‘plaques’. Dit eiwit is een belangrijke oorzaak van de ziekte van Alzheimer. Door
beschadiging van de hippocampus kan iemand moeilijker nieuwe dingen onthouden. De
ziekte van Alzheimer begint dan ook vaak met geheugenproblemen. De hippocampus speelt
een belangrijke rol bij de opslag van informatie in het geheugen, de ruimtelijke oriëntatie en
het controleren van gedrag dat van belang is voor de overleving.
De ziekte van Alzheimer begint vaak in het geheugengebied en verspreidt zich daarna. Hoe
meer hersendelen aangetast raken, hoe meer symptomen de persoon met dementie heeft.
Denk hierbij aan moeite om emoties te beheersen, moeite om mensen en dingen te
herkennen, en moeite met praten en taal.
Diagnostiek
Welke onderzoeken kan een arts laten verrichten om tot de diagnose te komen?
En welke uitslagen kun je bij deze onderzoeken verwachten?
- een test op geheugen door bijv. MMSE test (geeft geen diagnose), kloktest (snelle indruk),
MoCA test (geeft geen diagnose), Cross-Culturele Dementiescreening (CCD), Geheugentest:
hieruit zal blijken dat het geheugen niet goed meer werkt
- heteroanamnese: een partner wordt gevraagd of hij/zij de symptomen herkent: bij de
diagnose Alzheimer zal de partner aangeven dat hij/zij de symptomen herkent
- neuropsychologisch onderzoek: er zullen afwijkingen naar voren komen die duiden op een
vorm van dementie
- bloedonderzoek: de uitslagen zullen niet afwijkend zijn, omdat dit gebruikt wordt om
andere oorzaken uit te sluiten
- MRI-scan: hierop is te zien dat de zenuwcellen in de hersenen worden aangetast
- PET-scan: hierop zijn amyloid ophopingen in de hersenen te zien, wat duidt op Alzheimer
Therapie
Op welke manier kan de ziekte behandeld worden?
Is de behandeling curatief, palliatief of symptomatisch?
De ziekte van Alzheimer is nog niet te genezen. Met de juiste behandeling kunnen de
achteruitgang en symptomen wel worden geremd. Dit kan soms met medicatie.
De behandeling is palliatief. Een palliatieve behandeling is de zorg voor een zieke persoon
met een niet meer te genezen aandoening. De focus van deze zorgverlening ligt op het
verlichten of voorkomen van het lijden en het verbeteren van de levenskwaliteit.
- bewegen
- hersenen actief houden
- goed contact met mantelzorgers
- ergotherapie
Prognose
Hoe ziet de toekomstverwachting voor de patiënt eruit?
De levensverwachting bij alzheimer kan uiteenlopen van 3 tot 20 jaar. De gemiddelde
levensverwachting voor iemand met de ziekte van Alzheimer is 6,5 jaar.
Verpleegkundige relevantie
Tot welke verpleegkundige problemen, doelstellingen en interventies kom je op basis van de
medische informatie en op basis van de situatie van de patiënt?
De patiënt met Alzheimer kan veel gedragsproblemen veroorzaken het is daarom belangrijk
dat hier goed rekening mee wordt gehouden, onder andere ook in de communicatie naar de
patiënt toe. Een doel hierbij is om met zo weinig mogelijk stress de verpleegkundige
handelingen uit te kunnen voeren. Hierbij moet rekening worden gehouden met de
dagelijkse routine, fysiologische stress en vermoeidheid.
Overige
Preventie
Valt de ziekte te voorkomen? Zo ja, hoe?
(Denk hierbij aan bijvoorbeeld vaccinaties of leefstijlbeïnvloeding.)
Tips om de ziekte van Alzheimer te voorkomen:
- actieve hersenen
- voldoende bewegen
- stoppen met roken
Epidemiologie
Welke statistische cijfers zijn er bekend over het vóórkomen van de ziekte en over de
genezing?
196.000 patiënten met de ziekte van Alzheimer in Nederland.
- Uitleggen wat dementie inhoudt en verschillende vormen noemen (meest
voorkomend).
Voor de betekenis van dementie moeten we kijken naar het Latijnse woord dementia. Dat
betekent 'ontgeesting'. Dementie veroorzaakt schade aan de hersenen. Informatie wordt
niet goed meer verwerkt. Hierdoor kan je naaste simpele dagelijkse taken minder goed of
niet meer uitvoeren. In het begin zal ze bijvoorbeeld moeite hebben met het juist
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper latishamigchelsen2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.