Hoofdstuk 4: Nederland 1948-2008
Sommige bevolkingsgroepen voelen zich achtergesteld.
In de loop van de negentiende eeuw gingen groepen emanciperen (een gelijke positie
verwerven in de maatschappij):
- Katholieken: gelijk sinds de Franse Revolutie, maar nog niet in de praktijk.
- Protestanten: onderwijs (samenleving) ingericht met ‘de bijbel’.
- Socialisten: arme arbeiders in de fabrieken.
- Liberalen of ‘neutralen’: gingen zich ook organiseren om niet achter te blijven.
Ontstaan Verzuiling: verdeling van de samenleving op grond van verschillen op levens- en
wereldbeschouwelijk gebied.
Een verschil tussen de confessionele (protestantse en katholieke) zuilen en de twee andere
zuilen is dat confessionelen denken op basis van geloof. De socialisten en liberale zuilen zijn
meer open.
De WO2 bracht een gedeeltelijke onderbreking van de Verzuiling. Maar na de oorlog
herstelden de verzuilde verhoudingen zich al snel weer. → jaren ‘60 begon Ontzuiling.
, 1 De welvaart neemt toe: 1948 - 1978
Continuïteit en verandering na de Tweede Wereldoorlog.
Herstel van de verzuilde verhoudingen.
Kort na de Tweede Wereldoorlog werden pogingen gedaan de samenleving te vernieuwen.
Daarvan kwam weinig terecht, de verzuilde verhoudingen van voor de oorlog werden
hersteld (kranten, omroepen).
Tijdens de oorlog had de Duitse bezetter in het kader van de nazificatie een einde gemaakt
aan veel verzuilde instellingen.
Internationale samenwerking in plaats van neutraliteitspolitiek.
De neutraliteitspolitiek van vóór de oorlog keerde niet meer terug. Nederland trad toe tot
bondgenootschappen van westerse staten:
● Westerse staten richtten de NAVO op,
● Stichting EGKS: Europese Gemeenschap Kolen en Staal
○ Voorkwam bewapening van één van de leden, nieuwe oorlog voorkomen
○ Samen sterk tegenover de SU.
Babyboom.
Direct na de oorlog was er sprake van een babyboom. De vreugde over de bevrijding leidde
tot een geboortegolf: veel meer mensen stichtten een gezin dan in voorgaande en ook latere
jaren. De mensen die geboren werden tussen 1945 en 1955 worden vaak aangeduid als
babyboomers. → Veel mensen gingen gezinnen stichten omdat ze zekerheid hadden
(oorlog voorbij).
, Deze generatie had de oorlog niet meegemaakt en groeide op toen de welvaart begon te
groeien → zij botsten vaak met hun ouders of grootouders, die een andere historische
achtergrond hebben.
Oorzaken van snelle economische groei en industrialisatie.
Na de moeilijke eerste jaren na de oorlog werd een snelle wederopbouw mogelijk. Dit kwam
door:
● Marshallhulp
Een plan voor economisch herstel in Europa. De VS zouden dit
Marshallplan door Marshallhulp financieren. Het plan werd door de SU
afgewezen, maar werd in West-Europa uitgevoerd. De Marshallhulp zou
vanaf 1948 sterk bijdragen aan de eenwording van West-Europa en de
economische opbloei ervan.
● Van geleide naar vrije loonpolitiek
In 1950 werd de Sociaal-Economische Raad (SER) opgericht. Deze
raad werd het adviesorgaan van de regering op sociaal-economisch gebied.
De overheid ging zich geadviseerd door de SER bemoeien met de loonvorming. Dit werd de
geleide loonpolitiek genoemd. De regering hield de lonen laag, waardoor Nederlandse
producten op de wereldmarkt relatief goedkoop waren. Dit beleid had eerst succes, maar
mislukte.
Begin jaren ‘60 werd de geleide loonpolitiek vervangen door de vrije loonpolitiek, waarin
per bedrijfstak over de stijging van lonen werd onderhandeld. Daarna
begonnen de lonen in de jaren ‘60 zo sterk stijgen, dat de inkomens
werden verdubbeld.
● Economisch herstel van Duitsland
Nederland profiteerde ook van het Duitse Wirtschaftswunder, omdat
Nederland een van de grootste handelspartners van Duitsland is.
● Winning aardgas in Groningen
Overheidsinkomsten werden vergroot door de ontdekking van gasvelden.
Door de verkoop van aardgas nam de inkomsten van de overheid toe.
Inmiddels zijn de gevolgen van de aardgaswinning in
Nederland een groot probleem. In Groningen is er nu sprake
van aardbevingen en grondverzakkingen.
● Rooms-rode samenwerking
Vóór de Tweede Wereldoorlog waren de socialisten en de
confessionelen elkaar zeer vijandig gezind. Na de oorlog was
samenwerking nodig voor de wederopbouw van Nederland.
Tot 1958 werkten de PvdA en de KVP samen in rooms-rode regeringen, waaraan in
sommige regeringen ook de CHU en de AR deelnamen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PJR. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.