H3 Duitsland in Europa 1918 - 1991
Eerste wereldoorlog dingen te weten:
1. Centralen: Duitsland, Oostenrijk en Hongarije
Geallieerden: Frankrijk, Engeland en Rusland
2. Oorlog in Noord-Frankrijk.
3. Duitsland krijgt de schuld van de oorlog (niet helemaal terecht). Want een schuldige
aanwijzen is lastig.
4. Heel Europa is eigenlijk schuldig.
5. Duitsland is niet tevreden met einde oorlog, want zij krijgen dus de schuld.
1 Zwakke plekken van de Republiek van Weimar
De laatste dagen van de Eerste Wereldoorlog werd er in het Duitse keizerrijk de Republiek van
Weimar uitgeroepen door een sociaaldemocratische regering.
De democratie in de Republiek van Weimar was vanaf het begin wankel:
- Nederlaag Eerste Wereldoorlog.
- Een groot deel van de bevolking had weinig vertrouwen in de leiders van de Republiek.
- De economie van Duitsland stond er slecht voor door de oorlog en kreeg te maken met
zware herstelbetalingen en verlies van grondstoffelijk gebied → Verdrag van Versaille.
De regering van de Republiek van Weimar krijgt te maken met veel tegenstand.
De sociaal democraten kregen in 1918 de macht in Duitsland, het eerste wat ze deden is het
accepteren van het einde van de oorlog.
Er waren ook mensen die het niet eens waren met het einde van de oorlog:
- Communisten (KPD) → zelf alle macht (anti-democratisch).
- Nationalisten en conservatieven → keizerrijk terug: minder macht voor politieke partijen
en meer voor zichzelf.
- Teleurgestelde ex-soldaten kiezen voor communistische, conservatieve of fascistische
groepen.
Veel ex-soldaten na verlies van WO1 keerden terug naar huis en kregen geen baan. Zij
hadden hun leven geofferd voor vechten maar krijgen er niks voor in ruil. Zij gaven de
democraten de schuld. Ze sloten zich aan bij communistische partijen.
De regering krijgt de schuld van alles: de nederlaag, de Vrede van Versaille en de slechte
economische toestand.
Gevoed door de Dolkstootlegende hielden de tegenstanders de sociaal-democratische
regering verantwoordelijk voor:
- De nederlaag in de Eerste Wereldoorlog
, - Het opgelegde Verdrag van Versaille
- En de slechte economie
Dolkstootlegende: generaals zeiden tegen de regering “Stop de oorlog, we gaan dit nooit
winnen.” Vervolgens zeggen die generaals tegen het volk: "We hadden kunnen winnen als we
niet waren gestopt, we zijn verraden door de regering.” Ze houden het volk voor de gek om hun
eigen verlies niet te laten zien.
De leiders van de heersende partijen in de Republiek van Weimar probeerden een vreedzame
politiek te krijgen maar het Verdrag van Versailles maakte dit lastig.
Verdrag van Versailles:
Duitsland mocht na het verlies niet meer onderhandelen. Het kreeg een nadelige vrede
opgelegd:
- Duitsland kreeg de schuld van de oorlog en kreeg enorme herstelbetalingen door de
geallieerden,
- Duitsland grondgebied afstaan,
- Duitsland kreeg een kleine beroepsleger.
Achterstand in herstelbetalingen leidt tot bezetting van het Ruhrgebied en grote economische
problemen.
De herstelbetalingen waren zwaar voor de Duitse economie, er kwamen achterstanden. Franse
en Belgische troepen bezetten het Ruhrgebied (economisch hart DU), hierdoor gingen de
arbeiders staken, maar de regering betaalt het loon door (geld bijdrukken) hierdoor wordt het
geld minder waard (hyperinflatie).
Halverwege de jaren 20 bloeide de Duitse economie weer enigszins op als gevolg van:
- Een appeasement politiek: bewaren van vrede, geen oorlog.
- Het Dawes Plan.
De VS leent geld aan DL.
DL betaalt schade aan FR
FR betaald hulp terug aan VS
Door Dawes Plan → DL weer
herstellen en tussen 1924
, en 1929 stabiele regering
2 De nazi’s profiteren van de economische crisis van 1929
De crisis van het wereldkapitalisme treft in Europa vooral Duitsland.
In oktober 1929 daalde de waarde van de aandelen op de beurs van New York (Wall Street)
plotseling sterk, de Amerikaanse Beurskrach. Een economische crisis was het gevolg:
faillissementen van banken en bedrijven. De economische crisis sloeg over naar Europa die
handel had met Amerika. In Europa werd vooral Duitsland getroffen.
Als gevolg van de economische crisis gingen de VS de Amerikaanse leningen aan Europa
terugvragen. Veel Duitse bedrijven konden zich door Dawesplan uitbreiden. Door het
beëindigen van deze Amerikaanse leningen, gingen veel bedrijven failliet en ging het weer
slechter met de economie.
De crisis is gunstig voor de nazi’s.
- De economische crisis wordt ook een politieke crisis.
Door de economische crisis en werkloosheid in Duitsland werd er getwijfeld over de democratie.
Toen het de Rijkspresident en de Rijkskanselier niet lukte in de Rijksdag een meerderheid te
vormen voor een nieuwe partij, namen ze een wet aan: de noodverordeningen. Regeren met
noodverordeningen hield in dat de macht in handen lag van de Rijkskanselier en president
samen → eigenlijk had alleen de president de macht.
- Vooral de NSDAP profiteert van de crisis.
De economische en politieke crisis bleek vooral een gunstige werking te hebben voor de
fascistische nationaalsocialistische arbeiderspartij (NSDAP) en hun Führer Adolf Hitler. De
aanhangers van de partij werden nazi’s genoemd. Hitler beloofde dat hij alleen het land zou
leiden naar welvaart en nationale eenheid en het Verdrag van Versaille ongedaan zou maken,
hier was het volk erg blij mee.
De NSDAP, werd opgericht in 1920 en was een kleine Beierse partij die in 1923 bekend werd
door een staatsgreep, dit mislukte. Hitler kreeg gevangenisstraf en zijn partij werd van de kaart
geveegd. In 1925 begon Hitler opnieuw. Het lukte de NSDAP uit te groeien tot een
massaorganisatie met propaganda en paramilitair vertoon (uniform, wapens en leger).
Het fascisme van de nazi’s: nationaal-socialisme.
Kenmerken fascisme (Italië)
- Totalitaire ideologie
- Belang van eigen groep eerst → America First
- Ultra-nationalistisch
- Één coöperatieve staat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PJR. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.