Hierbij de uitgewerkte(!) toetsmatrijs voor het vak Participatie. Ik heb mijn best gedaan om deze zo goed mogelijk in te vullen. Uiteraard raad ik je aan om mijn andere samenvattingen erbij te gebruiken voor een optimale voorbereiding op het open vragen tentamen!!! Succes met leren!
Toetsmatrijs uitgewerkt
H1 Wat zijn psychische problemen en stoornissen, hoe en wanneer uiten deze zich?
De term psychische problemen wordt als overkoepelend begrip gebruikt. In het algemeen gaat het om
problemen in de ontwikkeling of de realisatie van psychische functies. Psychische functies kunnen we het beste
opvatten als processen die zich voordoen in ons hoofd (onze hersenen) en waarmee wij in staat zijn in het
dagelijks leven te functioneren. Psychische functies liggen ten grondslag aan ons gedrag. Het gaat om de
vorming van geheugen, het denken, het voelen, het willen en wat maar nodig is om doelen te kunnen bereiken.
Psychische functies kunnen ontwikkelen door ervaring op te doen en daardoor te leren. We beïnvloeden
psychische processen ook door ander gedrag te vertonen. Omdat psychische functies zo verbonden zijn met
leren en het dagelijks leven, is het ook mogelijk dat we merken dat het niet goed loopt.
Determinanten psychische stoornissen/problemen.
Biologische determinanten, sociale en psychologische determinanten, culturele determinanten en psychische en
sociale determinanten.
Determinanten hebben betrekking op de omstandigheden waarbinnen of waaronder een systeem functioneert.
Kennis van deze omstandigheden is essentieel om te kunnen voorspellen of een systeem naar behoren zal
functioneren of het risico loopt op falen en ontsporing. Determinanten zijn niet op te vatten als oorzaken
(oorzaken zijn processen, dus mechanismen) maar ze spelen wel een onmisbare rol in het vinden van een
oorzakelijke verklaring.
Wanneer het psychiatrisch onderzoek zich breed oriënteert op alle relevante biologische kenmerken van
mensen, zijn er geen redenen om biologisch onderzoek ter discussie te stellen. Door sommigen worden de
ingewanden wel aangeduid als een ‘second brain’ vanwege de grote invloed van de werking van de darmen en
daarmee de invloed van de darmflora op het functioneren van de hersenen.
Indelingsmodel DSM-5 en de kritische kanttekeningen op DSM.
Dit is een uitgebreid handboek dat is opgesteld door de vereniging van psychiaters in de VS en dat systematisch
alle psychische stoornissen beschrijft die nu bekend zijn en worden geaccepteerd. Het accent hierbij ligt op de
symptomen, de duur ervan en/of de frequentie waarin ze optreden. Een veelgehoord punt van kritiek op de
DSM-5 is dat categorieën ervan niet valide zijn (niet overeenkomt met de werkelijkheid) en dat de criteria die
worden vermeld onbetrouwbaar zijn, zodat niet elke psychiater of klinisch psycholoog tot eenzelfde diagnose
komt. Ook is er kritiek op het praktisch nut van de categorieën: wat kun je doen in termen van behandeling als
je iemand hebt onderzocht die voldoet aan de criteria? Verdere informatie staat er niet in, alleen de indicatie.
Een andere kritiek is dat de categorieën in de DSM-5 suggereren dat er echt sprake is van aparte ziekten. Dit is
echter een misverstand: er zijn weliswaar goede redenen om clusters van symptomen (syndroom) van elkaar te
onderscheiden, en deze te benoemen als een bepaalde stoornis. Een ander veelgenoemd probleem si dat de
DSM-5 mogelijk normaal en hoogstens opmerkelijk gedrag brandmerkt als ziek, als pathologisch.
Ontstaan van psychische problemen/stoornissen vanuit:
-Biologisch perspectief: Wetenschappers maken onderscheid tussen mechanismen en determinanten in het
onderzoek naar de werking en de ontwikkeling van systemen. Mechanismen hebben betrekking op de
processen in een systeem (bijvoorbeeld de hersenen) die ervoor zorgen dat het systeem werkt, dat het functies
kan realiseren die we van zo’n systeem verwachten, dat het zich kan ontwikkelen en – bij verstoringen –
veerkracht kan vertonen. Ook de processen die kunnen verklaren waarom een systeem afwijkt en niet doet wat
we ervan verwachten duiden we aan als (pathologische mechanismen.
-Psychologisch perspectief: Naast biologische kwetsbaarheden hebben onderzoekers talloze sociale en
psychologische kwetsbaarheden ontdekt en hebben ze verbanden gelegd tussen de sociale omstandigheden
waarin mensen leven en het ontstaan en/of het verergeren van een psychische stoornis. De belangrijkste
begrippen in dit verband zijn trauma en stress. Trauma betreft het opdoen van een verwonding in psychische
zin: de persoon heeft een negatieve of ongunstige ervaring opgedaan die zoveel indruk heeft gemaakt dat het
, zijn sporen nalaat in de wijze waarop de hersenen functioneren: het laat als het ware een wond achter. Naast
trauma is stress – in veel opzichten een vergelijkbaar fenomeen – een belangrijk aspect bij de vraag of een
psychische stoornis zich kan ontwikkelen en voor de wijze waarop deze zich verder ontwikkelt. Stress heeft van
doen met de psychische spanningen die ontstaan tussen de vereisten waar iemand aan moet of wil voldoen en
de mogelijkheden die daartoe ter beschikking staan. Het stresssysteem helpt bij het overleven; door het
vrijkomen van hormonen bereidt het organisme zich voor op een bijzondere, bedreigende situatie. Stress wordt
vaak benoemd als een belangrijke factor die het beloop van psychische problemen en stoornissen negatief kan
beïnvloeden. Chronische stress is een belangrijke factor bij de verklaring hoe het komt dat mensen in ongunstige
sociale omstandigheden een verhoogde kwetsbaarheid hebben voor het ontstaan en een ongunstig beloop van
een psychische stoornis. Het is heel belangrijk om breed te kijken en zowel de biologische, psychische en sociale
alsook culturele omstandigheden waarin iemand verkeert in ogenschouw te nemen. Verslaving is de lichamelijke
en psychische afhankelijkheid van de stof.
-Sociaal perspectief: Bij een psychische stoornis kunnen bepaalde hersenfuncties minder goed werken of juist
overactief zijn en daardoor klachten veroorzaken die manifest worden in het gedrag van de persoon. Omdat
psychische functies heel nauw met elkaar samenhangen en nauwelijks in aparte gebieden in ons brein zijn
onder te verdelen of te onderscheiden, ligt het voor de hand dat bepaalde disfuncties op termijn ook gevolgen
kunnen hebben voor psychische functies die eerst nog niet waren aangedaan of aangetast. Mensen met een
psychische stoornis voldoen ook heel vaak aan de criteria van een andere stoornis. Dit verschijnsel heet
comorbiditeit: het samen oplopen van twee of misschien wel meer stoornissen van psychiatrische aard (maar
het kunnen ook lichamelijke problemen zijn die meespelen). Het is belangrijk dat mensen die zich in een
kwetsbare positie bevinden waar mogelijk geholpen worden om de psychische functies – die essentieel zijn om
in het dagelijks leven doelen te kunnen bereiken en met andere mensen te kunnen samenwerken – te herstellen
en/of verder te ontwikkelen. Eenzaamheid is in zoverre op te vatten als een ziekte die een dodelijke afloop kan
hebben.
-Cultureel perspectief: Het is belangrijk stil te staan bij de culturele context waarin psychische problemen en
stoornissen zich ontwikkelen en manifesteren. Er zijn culturen waarin psychische aandoeningen vooral worden
getypeerd als somatische problemen, en in zo’n cultuur ontbreken dan ook de woorden en de concepten die
nodig zijn om over psychische stoornissen te praten. Er zijn ook culturen waarin slechts de zeer ernstige, niet te
missen psychische stoornissen worden erkend en herkend, maar waarin er geen oog is (niet uit onwil of
onbegrip maar men ziet het werkelijk niet) voor lichtere problemen waar in onze samenleving wel oog voor is,
en waar voorzieningen voor beschikbaar zijn plus de kennis en de hulpmiddelen om er wat aan te doen. Het is
dus belangrijk om de culturele context altijd in het vizier te houden. We moeten niet alleen maar naar de
culturen om ons heen kijken, maar juist naar onze cultuur. De Nederlandse samenleving is al lang te typeren als
een multiculturele of misschien wel ‘hyperculturele’ samenleving waarin mensen vanuit diverse culturele
herkomsten en omstandigheden naast elkaar samenleven. Taal en identiteit vormen de kaders waarmee en
waarin moeilijkheden worden geïdentificeerd en oplossingen worden aangedragen dan wel worden afgewezen.
Het is de kunst om in ontmoetingen in een hulpverleningscontact samen op zoek te gaan naar een nieuwe
werkelijkheid waarin beide personen, en dus beide culturele achtergronden, tot hun recht komen om zo een
bijdrage te leveren aan de oplossing van de problemen waar de betrokken patiënt of cliënt mee worstelt.
H3 Wat houdt de brede opvatting van herstelbenadering in?
Vaak wordt gedacht dat de herstelbenadering veel tijd kost, maar het geeft juist tijd. Wat je namelijk ziet is dat
een cliënt meer gaat geloven in en kennis krijgt van zijn/haar eigen kracht. Hierdoor kan de begeleiding minder
intensief gaan worden, omdat de cliënt steeds zelfstandiger keuzes gaat maken en beslissingen gaat nemen.
De kracht van de herstelbenadering zit hem o.a. in het feit dat de cliënt zelf het tempo bepaalt van de
behandeling.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisvanduinen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
