Dit is een samenvatting van psychologie. Dit vak wordt gegeven in het 3e jaar farmaceutische wetenschappen. De samenvatting is volledig en omvat alle hoofdstukken en notities van de lessen.
Hoofdstuk 1: psychologie als
wetenschap
Wat is psychologie () en wat is het niet?
Psychologie = breed veld, met vele specialismen, maar in wezen is psychologie de
wetenschap van gedrag en mentale processen
NIET: speculatie over de menselijke natuur of een verzameling van volkswijsheden over
gedrag waarvan iedereen ‘weet’ dat ze juist zijn
Pseudowetenschap: elke poging om fenomenen uit de natuurlijke wereld te verklaren die
niet gebaseerd is op empirische observatie of op de wetenschappelijke methode
Groepering in 2 groepen
- Fundamentele psychologie
o Voeren onderzoek over het brede domein van basisprocessen
o Werken soms voor bedrijven of voor overheid
o Geven soms les aan universiteit of in hoge scholen
- Toegepaste = het gebruiken van kennis uit fundamentele om ‘probleem’ op te
lossen
o Organisatie, ergonomie, arbeid, sport
o School
o Klinisch, gezondheid, forensisch
KLINISCH PSYCHOLOOG PSYCHIATER
- Diploma master of doctor in - Diploma arts of doctor in de
- Klemtoon op onderzoeksmethoden medische wetenschappen of
en psychologische therapieën van specialisatie
mentale en gedragsproblemen - Klemtoom op medicamenteuze
- Geen medicatie vs behandeling van mentale en
- Behandelingen in beste geval deels gedragsproblemen
terugbetaald door RIZIV - Mag medicatie vs
- Terugbetaald door RIZIV
groot verschil dus
Methoden van onderzoek in psychologie
Psychologen gebruiken wetenschappelijke methoden om nieuwe ideeën empirisch te testen
- Empirisch onderzoek = onderzoeksbenadering die steunt op directe of indirecte
waarnemingen (observaties) als onderzoeksgegevens
o Meten, speculatie
o Niet gezagsargument
, - Wetenschappelijke methode = vijfstapsproces voor empirisch onderzoek van een
hypothese in omstandigheden, ontwikkeld om vertekening en vooroordelen uit te
sluiten
- Doel: ontwikkelen/evalueren van omvattende verklaringen voor gedrag en mentale
processen = wetenschappelijke theorieën
5-stapsproces
1) Hypothese ontwikkelen: uitspraak die bepaalde wetmatigheid over gedrag beschijft
2) Specifieke voorspelling:
a. Operationalisering: vertaling van hypothese in specifieke voorspelling; met
bepaling van exacte procedures om experimentele condities en metingen van
resultaten vast te leggen
b. Onafh variabele: variabele die door de onderzoeker gemanipuleerd wordt
c. Controle en randomisatie
i. Andere factoren constant houden
ii. Toevallige toewijzing
3) Objectieve data verzamelen
a. Gegevens: info verzameld door onderzoeker voor testen van hypothese
b. Afhankelijke variabele: gemeten resultaat van studie = responsen
4) Analyseren van resultaten = gebaseerd op statistische analyse van resultaten:
aanhouden of verwerpen van hypothese
5) Publiceren, bekritiseren en repliceren van resultaten
a. Toets door collega onderzoekers (peer)
b. Repliceren, verfijnen, weerleggen
Types van verklarend psychologisch onderzoek
- Gevalstudies
o Gedetailleerde studie van 1 enkel individu
o Methode typisch gebruikt door freud
o - Geen vergelijking want maar 1 persoon geen causaliteitsuitspraak
mogelijk
- Correlationele studies
o Geen causaliteitsuitspraak
o Wel verbadsuitspraak
o Verband
tussen score op X en score op Y
Tussen aan/afwezigheid van X en Y
o Correlatiecoëfficiënt: r
- Experimentele methode: in een experiment manipuleert de onderzoeker de
werkelijkheid, met als doel causaliteit te achterhalen
o Cruciale begrippen
Onafhankelijke variabele: gemanipuleerd
Experimentele conditie
Controleconditie
Afhankelijke variabele: gedragseffect
Controle over ‘storende’ factoren
Alles gelijk, behalve gemanipuleerde factor
, Randomisering
Voorkomen van ‘vertekeningen’ van resultaten
Vertekeningen
- Door observator
- Op basis van verwachting
- Effect op het ontwerpen van een studie, op data-verzameling, of op interpretatie van
resultaten
- Moeten alles in het werk stellen om storende variabelen te controleren
Controleren van vertekening
o Blinde controle
Deelnemer kent hypothese niet
Deelnemer weet niet in welke onderzoeksconditie hij zit (placebo)
o Dubbel-blinde controle:
Ook degene die onderzoek uitvoert kent hypothese niet
Ook onderzoeker weet niet in welke conditie deelnmer zit
Validiteit van onderzoek
Interne validiteit
- Kan effect worden toegeschreven aan onafhankelijke variabele
- Verkrijgt andere onderzoeker dezelfde resultaten ‘verwachtingen’ die de
onderzoeker heeft verandert het resultaat
Externe validiteit
- Gelden conclusies ook bij andere personen, andere manipulatie, andere afhankelijke
meting, andere context, …
- Mogen we steekproef veralgemenen?
Ethische aspecten in psychologisch onderzoek
- Misleiding: onderzoek naar effect op onbewuste beïnvloeding van gedrag: kan je niet
op voorhand zeggen dus mensen misleiden mag niet tenzij goede reden + geen
schadelijke effecten + na afloop duidelijke uitleg aan deelnemers
- Debriefing
- Dierenonderzoek (meer controle over dieren en omgeving dan bij mensen + meer
standaardisatie)
o Effect erfelijkheid / omgeving
o Snellere ontwikkelingsprocessen
o Gelijkenis met mens = dan pas is onderzoek interessant
o Zuiver wetenschappelijk onderzoek
niet problemen van externe validiteit!
Belangrijke perspectieven of benaderingen in de
De moderne ontwikkelde vanuit verschillende tegengestelde tradities, waaronder
structuralisme, functionalisme, Gestalt-, behaviorisme en psychoanalyse
, Structuralisme
- Ontdekken van basisstructuren van de geest en het denken de geest
onderverdelen in verschillende elementen
- Methode = introspectie (necker kubus) trainen om zo goed mogelijk te
omschrijven wat er in omgeving gebeurt zo achterhalen hoe mensen denken
- Kritiek = simplistisch en subjectief
- Wundt en titchener
Functionalisme
- Geloof dat mentale processen best te begrijpen zijn in termen van adaptief doel en
functie
- Hoe hebben mensen zich aangepast aan omgeving? toegepaste vragen op
adaptieve waarden
- W. James
Gestalt psychologie
- Geïnteresseerd in hoe we ‘perceptuele gehelen’ construeren
- Het idee dat geheel meer is dan de som van de delen (niet zomaar elementaire
deeltjes)
- Iets is zeer anders als gevolg van hoe de context beïnvloed wat je ziet
- Kohler en Koffka
o Studie met apen: interesse in aha-erlebenis plotse ingave bij apen wanneer
ze opeens tot een idee komen, een plots idee van inzicht
o Meer dan optelsom van voorafgaande processen
Behaviorisme
- Bestudeerde psychologie enkel en alleen vanuit direct oberveerbare gebeurtenissen
- Meer objectieve grondslagen vastleggen
- Objectief is niet het menselijk mentaal functioneren bestuderen maar de studie van
het menselijk gedrag het mentale kan je niet rechtstreeks interpreteren maar het
gedrag kan je wel meten en observeren = wetmatigheden vastleggen tussen stimuli
en gedrag
Psychoanalyse
- Stelde dat mentale (en het gedrag) het gevolg zijn van (conflicten in) het onbewuste
- Vandaag grotendeels verlaten
- Wel belangrijke verdienste gedrag begrijpen? Onbewuste gedachten bekijken
stelde het onbewuste centraal: grote rol in mentale functioneren
- Het idee is aanvaard dat vele processen onbewust zijn maar het gevolg van
onbewuste processen is verworpen
Belangrijkste invalshoeken die moderne karakteriseren
- Biologisch: biologische grondslagen die aan basis liggen of beïnvloed worden
evolutionaire en gedragsneuronen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marie9876. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
