Dit bestand betreft een complete en zeer uitgebreide samenvatting voor het vak Medische Kennisgebieden aan de Hanzehogeschool Groningen. Deze samenvatting is geschreven voor het tweede tentamen van het eerste studiejaar. Literatuur: Anatomie en fysiologie van de mens, Klinische pathologie & Farmaco...
Inhoudsopgave
Leerstof MK 1.2.................................................................................................................................1
Week 1...............................................................................................................................................3
Hoofdstuk 9 Ademhalingsstelsel........................................................................................................3
9.1 Luchtwegen..............................................................................................................................3
9.2 Gaswisseling.............................................................................................................................6
9.3 Ademhalingsbewegingen.........................................................................................................7
9.4 Longfunctie..............................................................................................................................9
Hoofdstuk 7 Respiratie (ademhaling)...............................................................................................11
7.1 Ademhaling............................................................................................................................11
7.2 Pneumonie.............................................................................................................................14
7.3 Pneumothorax.......................................................................................................................14
7.4 Pleuritis..................................................................................................................................14
7.5 Astma bronchiale...................................................................................................................14
7.6 COPD......................................................................................................................................15
Hoofdstuk 9 Het ademhalingsstelsel: stoornissen en geneesmiddelen.............................................16
9.3 Geneesmiddelen voor de behandeling van stoornissen van het ademhalingsstelsel.............16
Week 2.............................................................................................................................................18
Hoofdstuk 7 Spijsverteringsstelsel....................................................................................................18
7.1 Voedingsstoffen......................................................................................................................18
7.2 Spijsverteringskanaal..............................................................................................................20
7.3 Spijsverteringsklieren en galwegen........................................................................................29
7.4 Peritoneum............................................................................................................................32
Hoofdstuk 13 Spijsvertering/digestivus............................................................................................33
13.1 Spijsvertering/digestief........................................................................................................33
13.2 Peritonitis / Ileus..................................................................................................................33
13.3 Ulcus pepticum....................................................................................................................35
13.4 Ziekte van Crohn en colitus ulcerosa....................................................................................36
13.5 Obstipatie.............................................................................................................................37
Hoofdstuk 7 Het spijsverteringsstelsel..............................................................................................37
7.3 Middelen voor de behandeling van stoornissen van het spijsverteringsstelsel......................37
Week 3.............................................................................................................................................39
Hoofdstuk 8 Urinewegstelsel............................................................................................................39
8.1 Nieren....................................................................................................................................39
8.2 Urine......................................................................................................................................42
8.3 Transport, opslag en verwijdering van urine..........................................................................42
8.4 Mictie.....................................................................................................................................43
Hoofdstuk 14 Vochtbalans/uitscheiding...........................................................................................43
14.1 Vochtbalans/uitscheiding.....................................................................................................43
14.2 Afwijkende vocht- en elektrolytenbalans.............................................................................45
14.3 Acuut en chronisch nierfalen...............................................................................................46
14.4 Urineweginfecties................................................................................................................49
14.5 Nierstenen............................................................................................................................50
Week 4.............................................................................................................................................52
Hoofdstuk 11 Hormonale stelsel......................................................................................................52
1
, 11.1 Algemene werking van hormonen.......................................................................................52
11.2 Het hypothalamus-hypofysesysteem...................................................................................53
11.3 Hypofyse..............................................................................................................................53
11.4 Pijnappelklier.......................................................................................................................54
11.5 Schildklier.............................................................................................................................54
11.6 Bijschildklier.........................................................................................................................55
11.7 Eilandjes van Langerhans.....................................................................................................55
11.8 Bijnieren...............................................................................................................................55
11.9 Geslachtsklieren...................................................................................................................56
11.10 Weefselhormonen..............................................................................................................56
Hoofdstuk 10 Hormonale stelsel: stoornissen en geneesmiddelen...................................................57
10.1 Principes van hormonale regulering.....................................................................................57
Hoofdstuk 16....................................................................................................................................58
16.1 Endocrinologie / hormonen.................................................................................................58
16.3 Schildklierafwijkingen...........................................................................................................60
16.4 Bijnierafwijkingen.................................................................................................................62
Week 5.............................................................................................................................................64
Hoofdstuk 12 Zenuwstelsel..............................................................................................................64
12.1 Algemene functies...............................................................................................................64
12.2 Algemene werking...............................................................................................................64
12.3 Indelingen............................................................................................................................64
12.4 Zenuwweefsel......................................................................................................................66
12.11 Vegetatieve zenuwstelsel...................................................................................................66
Hoofdstuk 10 Zenuwstelsel/neurologie............................................................................................67
10.1 Zenuwstelsel........................................................................................................................67
Hoofdstuk 12 Huid, thermobalans en wonden.................................................................................68
12.1 Huid en thermobalans..........................................................................................................68
Week 6.............................................................................................................................................71
11.7 Eilandjes van Langerhans.....................................................................................................71
10.2 Stoornissen van de glucoseregulering en bijbehorende geneesmiddelen...........................71
16.2 Diabetes mellitus..................................................................................................................72
2
,Week 1
Hoofdstuk 9 Ademhalingsstelsel
Lichaamscellen halen energie uit anaerobe dissimilatie, ook wel celademhaling. Dit verlangt
een constante aanvoer van zuurstof. Voor ieder molecuul zuurstof dat tijdens de
celademhaling wordt verbruikt, ontstaat er een molecuul koolstofdioxide.
9.1 Luchtwegen
De luchtwegen vormen de verbindingsweg tussen de buitenwereld en het longweefsel. Via de
luchtwegen kan lucht met zuurstof naar het longweefsel getransporteerd worden en wordt
koolstofdioxide buiten het lichaam gebracht.
De inhoud van de luchtwegen behoort tot het uitwendige milieu. De luchtwegen zijn dan ook
bekleed met epitheel. Tot de luchtwegen behoren de neusholte, de mondholte, de keelholte,
het strottenhoofd, de luchtpijp, de bronchiën, de bronchiolen en de longblaasjes.
9.1.1 Neusholte
De meeste lucht die je bij normale ademhaling in- en uitademt gaat door je neus. Achter de
neus bevindt zich te neusholte, welke wordt begrensd door botten:
- aan de bovenkant de os sphenoidale (sfenoïd), het os ethmoidale (etmoiïd), het os
frontale (voorhoofdsbeen) en het os nasale (neusbeen).
- de laterale wanden bestaan uit delen van de maxilla (bovenkaak) en uitlopers van het
os ethmoidale. de laterale wanden hebben drie of vier uitstekende botranden,
conchae (neusschelpen), waardoor neusgangen ontstaan. Bij neusademhaling stroomt
het merendeel van de lucht hier langs.
De neusholte wordt in tweeën verdeeld door het medio-sagittaal verlopende septum nasi
(neustussenschot). Het voorste deel daarvan bestaat uit kraakbeen; het achterste deel uit bot.
De neusholte is bekleed met slijmvlies: eenlagig trilhaarepitheel met veel sereuze kliertjes en
slijmcellen. Hieronder bevindt zich een zeer dicht capillairnetwerk. Boven in de neusholte zit
het reukepitheel (epitheelcellen met daartussen sensoren die gevoelig zijn voor geurprikkels).
De sinus paranasales (neusbijholten) zijn holten in de aangrenzende schedelbeenderen die
eigenlijk geen deel uitmaken van de neusholte. De staan via kleine openingen wel in
verbinding met de neusholte. De verschillende bijholten liggen in de maxilla, het os
sphenoidale. Os ethmoidale en os frontale.
Functies van de neusholte
Inademen door de neus heeft vier functies die alle te maken hebben met de kwaliteit van de
ingeademde lucht:
- Zuivering van de lucht: neusharen kunnen de neusholte beschermen tegen grote
deeltjes als zand en stof. De trilharen van het neusepitheel, met daarop kleverig slijm,
vangen ook veel verontreinigingen op. In een stoffige omgeving wordt het
neusepitheel geprikkeld om extra slijm te produceren. De trilharen bewegen de
slijmlaag met de weggevangen stoffen vanuit de neusholte naar de neus-keelholte.
Ongeveer tweederde slik je door, waarna het maagzuur ziekten onschadelijk maakt.
De rest wordt richting de neus getransporteerd.
- Verwarming van de lucht: tegen teveel afkoeling van longweefsel. het oppervlakkig
gelegen capillairnetwerk in de neusholte draagt de warmte van het bloed over aan de
3
, ingeademde lucht. Dit werkt zeer effectief: ingeademde vrieslucht is na passage door
de neus al opgewarmd tot ongeveer 33 graden.
- Bevochtiging van de lucht: tegen uitdroging van het longweefsel. Longweefsel moet
vochtig zijn om een optimale gaswisseling mogelijk te maken (gaswisseling kan alleen
in een vochtig milieu). Neusslijmvlies staat vocht af aan inademinglucht. Ook
bevochtiging door verdamping van traanvocht dat via traanbuizen naar de onderste
neusgangen afgevoerd wordt.
- Keuring van de lucht: het reukepitheel geeft informatie over de kwaliteit van de
ingeademde lucht. De functie is bescherming, maar ook genieten.
9.1.2 Mondholte
Omdat de nauwe doorgangen van de neusholte de passage van grote hoeveelheden lucht in
korte tijd niet toelaten, ga je vanzelf over op mondademhaling. Inademing door de mondholte
heeft als nadeel dat de ‘bewerking’ van lucht nauwelijks plaatsvindt.
Een belangrijke functie van de mondholte is klankvorming: uitgeademde lucht stroomt langs
de stembanden, waardoor ze in trilling gebracht worden en geluid voortbrengen. Het geluid
krijgt een bepaalde klank door de vorm van de mondholte en de stand en bewegingen van
tong en lippen.
9.1.3 Keelholte
De pharynx ligt achter de neus- en mondholte, en behoort zowel tot het ademhalingsstelsel
als het spijsverteringsstelsel. Ter hoogte van de mond-keelholte vindt kruising van de
voedselweg en de luchtweg plaats. Lucht gaat het ventraal gelegen strottenhoofd binnen,
voedsel gaat naar de dorsaal gelegen slokdarm.
De luchtpijp staat altijd open, tenzij er voedsel doorgeslikt wordt. Op dat moment dekt het
strotklepje de toegang tot het strottenhoofd af. Ook de stemspleet is dan gesloten: ademen en
spreken zijn op dat moment niet mogelijk.
9.1.4 Strottenhoofd
De larynx ligt in de hals, ventraal van de slokdarm. Het is een stevige koker, opgebouwd uit
kraakbeenstukken, verbonden met ligamenten en omgeven door dwarsgestreepte spieren. De
binnenkant is grotendeels bedekt met trilhaarepitheel.
Aan de bovenkant is de larynx via een bindweefselplaat verbonden met het os hyoideum
(tongbeen). Het grootste kraakbeenstuk van het strottenhoofd is het cartilago thyroidea
(schildkraakbeen). De buitenkant maakt deel uit van de keelwand; de bovenrand is te zien als
de adamsappel. De zijwanden lopen naar boven toe uit in twee lange punten: de bovenste
hoorns. Naar beneden toe eindigt het schildkraakbeen aan beide zijden in (kleinere) onderste
hoorns).
De epiglottis (strotklepje) is een veerkrachtig kraakbeenplaatje. Tijdens het slikken duwt de
tongbasis de epiglottis over de larynxopening, om te verhinderen dat er voedsel in de luchtpijp
komt.
Het cartilago cricoidea (ringkraakbeen) heeft de vorm van een zegelring. De bredere
‘zegel’kant ligt dorsaal en steekt omhoog tussen de onderste hoorns. Het smalle gedeelte is
ventraal goed te palperen. Op de achterrand van het rigkraakbeen zit binnenin links en rechts
een cartilago arytenoidea (stelkraakbeentje).
Stembanden en stemvorming
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SamenvattingPlaza. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,48. Je zit daarna nergens aan vast.
