BOEK: Patiëntenvoorlichting en mondgezondheid:
H: 5 Gespreksvaardigheden
* De MH streeft ernaar om een vertrouwens- en samenwerkingsrelatie met de pt op te bouwen. Zijn problemen te
verhelderen, (anamnestische) gegevens in te winnen, onfo te geven over mogelijke oplossingen, de pt bewust hulp te
bieden bij menings- en besluitvorming over bepaalde tandheelkundige kwesties.
* Actief luisteren: horen en proberen te begrijpen wat de ander zegt en wat de ander bedoelt te zeggen en dit duidelijk
waarneembaar voor de ander tot uiting laten komen in ons gedrag.
- Concentratie om de betekenis van wat gezegd wordt te begrijpen.
- Active participatie actief meedenken en meevoelen met de pt.
- Discipline die een persoon zichzelf moet opleggen, bv. om niet te oordelen wat de pt zegt. Luisteraar echt begrijpen.
* Belangrijk om goed te luisteren voor de MH:
- Juridisch oogpunt (wet WGBO).
- Handelingen v/d MH zijn voor een deel afhankelijk van datgene wat de pt hem meedeelt. Slecht luisteren zorgt
voor misverstanden en tot ongewenste behandelingen.
- Patiëntenvoorlichting – pt info, pt instructie en pt begeleiding.
- Goed en efficiënt luisteren naar de pt betekend vaak ook tijdbesparing.
* Luistervaardigheden worden onderscheiden in woordelijke niet niet-woordelijke vaardigheden.
* Niet-woordelijke vaardigheden:
- Oogcontact natuurlijke wijze van aankijken (niet aanstaren).
- Lichaamshouding
- Minimale aanmoediging hoofdknikjes, gezichtsuitdrukkingen, gebaren, tussenwerpsels als ‘hm-hm’ en ‘ja-ja’.
- Pauzes en stiltes kunnen als storend worden ervaren. Maar kunnen ook functioneel zijn (bv. bij het verwerken
van emoties, laten doordringen van verkregen info, zoeken naar woorden, uiten van wederzijds begrip, ordenen
van gedachten, etc.).
* Woordelijke vaardigheden:
Kan reageren op de letterlijke inhoud van de tekst of op de gevoelens die worden geuit.
- Verbaal volgen stilstaan bij en ingaan op de situatie van wat de spreker via zijn woordelijk en niet-woordelijk
gedrag wil mededelen, zonder daarbij nieuwe gegevens in te brengen. De Mh laat min of meer de richting van het
gesprek bepalen door de pt.
- Samenvatten essentie van de spreker wordt kort gezegd.
- Parafraseren herformuleren van de inhoud.
● Fresh words = bij parafraseren en samenvatten geeft je bij beide de essentie weer van de inhoud wat de pt mededeelt.
Dit doe je door zoveel mogelijk andere woorden te gebruiken.
* Samenvatten en parafraseren zijn ervoor bedoelt de pt dieper ergens op in te laten gaan. het kan ook averechts werken
als je gaat ‘papegaaien’.
* Samenvatten en parafraseren heeft als doel om de te kijken of de MH pt nog volg en dan zo nodig bijsturen (om
misverstanden te voorkomen).
- Reflectie reflecteren van gevoel. Een weergave van de beleving.
* Neutraal regeren:
- Geen info geven over de info die de pt verteld heeft.
- Draagt geen waarde oordeel in zich.
- Door neutraal te reageren geeft de MH de pt de kans om zijn eigen mening en gevoelens t.o.v. een bepaald onderwerp te
onderzoeken, te vormen en te uiten.
- E-in vragen.
● E-in vragen = inhaakvragen. Exploratie binnen het gedachtespoor van de spreker. De vraag moet wel betrekking hebben
op de rode draad in de gedachtegang van de pt. Is een vraag om verduidelijking, met de bedoeling de pt dieper in te gaan
op datgene waarover hij spreekt.
● E-ex vragen = een vraag (exploratie) die buiten het gedachtespoor v/d pt valt. Deze vraag komt voort uit de gedachtgang
van de MH. Het veranderd het gesprek van richting door toedoen van de niet-luisteraar.
● Gesloten vragen = vragen die alleen met ‘ja’ en ‘nee’ beantwoord kunnen worden.
1
, ● Suggestieve vragen = vragen waarin het antwoord eigenlijk al besloten is.
* Gesloten vragen zijn ongeschikt als de MH iemands mening wilt weten.
* De pt kan het gevoel krijgen ondervraagd te worden bij alleen gesloten vragen stellen.
● Vrije-attitude-interview = (VAI). Samenvatten, parafraseren en doorvragen als vormen van neutraal reageren zijn de
woordelijke vaardigheden en mogen in het VAI worden gebruikt.
- Het is een ongestructureerde wijze van info inwinnen.
- Het gaat erom bij VAI het verkrijgen van een mening. Niet om kennis te testen.
- Bv. je vraagt: ‘wat vindt je van …’ en niet ‘wat weet je van …’
* Structuur VAI:
1. Openingsvraag E-ex vraag; vraagt naar de mening (niet naar feiten), stelt een duidelijke eenduidige vraag, open
vraag; de mening van de interviewer komt niet in de vraag tot uiting.
2. Samenvatten en parafraseren.
3. Doorvragen over onduidelijkheden.
4. Terugbrengen bij het onderwerp als de pt afdwaalt.
5. Aandachtgevend niet-woordelijk gedrag (oogcontact, lichaamshouding, minimale aanmediging).
6. Afronden met een samenvatting van het geheel.
t/m 5.7
5.9
Hulpvraag en anamnese:
* Doel: mondeling inwinnen van info waarin de hulpvraag centraal staat en de pt gestimuleerd wordt zijn gevoelens en
verwachtingen uit te spreken.
- De reden v/d komst
- Indruk v/d pt over zijn gebitssituatie
- Verwachtingen en wensen v/d pt over de behandeling en het resultaat ervan
- Hulpvraag v/d pt
* Doel 1e gesprek: het opbouwen van een vertrouwen- en samenwerkingsrelatie met de pt.
- Zo persoonlijk gericht mogelijk te luisteren en veel aandacht schenken aan het non-verbale gedrag v/d pt.
- Pt de reden van zijn komst te laten vertellen.
- Zich in de gedachtewereld v/d pt verplaatsen.
- In te gaan op wat de pt zegt.
- Doorvragen bij onduidelijkheden.
- Belangrijke punten v/d pt samenvatten.
- De hulpvraag v/d pt in eigen woorden formuleren. Vragen of de pt het met deze formulering eens is.
- Einde van gesprek aankondigen en aangeven dat er nu vragen komen over de tandheelkundige en lichamelijke
gezondheid en duidelijk maken waarom dit gevraagd wordt.
* Bij de anamnese staat het inwinnen van feitelijke info centraal (WGBO).
Het mondonderzoek:
- Introduceren van wat er gaat gebeuren.
- Hetgeen wat je constateert niet goed of afkeuring tonen.
- Suggestieve vragen vermijden.
- Afsluiten met aankondiging van bespreking van bevindingen.
Bespreken van het mondonderzoek:
Neutrale beschrijving geven v/d mond.
- Veroordelende, afkeurende en bestraffende commentaren vermijden.
- Uitleggen wat de oorzaken en mogelijke gevolgen zijn van de aangetroffen situatie.
- M.b.v. handspiegel de situatie in de mond illustreren. Eventueel tekeningen gebruiken.
- Nagaan of de pt de uitleg begrepen heeft.
- Rekening houden met evt. emotionele reacties.
- Tenslotte samenvatting geven.
Probleemverheldering en diagnose:
- Met de pt de hoofd- en bijzaken in samenhang met de hulpvraag en mogelijke oplossingen bespreken.
- De (voorlopige) diagnose, mogelijkheden of onmogelijkheden van een behandeling (interventie) bespreken.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Leonora20. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.