EUROPEES STRAFRECHT 2023-2024
Europees strafrecht samenvatting literatuur
Niet vergeten om aanbevolen literatuur ook even te bekijken tijdens het leren!
Inhoud
Europees strafrecht samenvatting literatuur.................................................................1
Hoorcollege 1: Internationalisering en Europeanisering van de strafrechtspleging. .3
Hoofdstuk 1: algemene inleiding............................................................................3
Hoofdstuk 2: Uniestrafrecht....................................................................................5
Hoorcollege 2: Rechtsmacht en Jurisdictie.............................................................13
Hoofdstuk 3: Rechtsmacht (uitgezonderd randnummer 2.3, 3, 11,12)................13
Jurisprudentie.......................................................................................................21
Hoorcollege 3: Overlevering en uitlevering..............................................................23
Hoofdstuk 4: uitlevering (randnummer 3.4-3.9 enkel grote lijnen en 4.5, 4.6, 4.10
niet).......................................................................................................................23
Hoofdstuk 5: overlevering....................................................................................31
Jurisprudentie.......................................................................................................48
Hoorcollege 4: primaire rechtshulp | overdracht strafvervolging en overdracht van
de strafexecutie........................................................................................................52
Hoofdstuk 7: overdracht en overname van strafvervolging.................................52
Hoofdstuk 8: overdracht en overname van de tenuitvoerlegging van buitenlandse
strafrechtelijke beslissingen, met een focus op de vrijheidsbenemende sancties
..............................................................................................................................57
Jurisprudentie.......................................................................................................76
Hoorcollege 5: secundaire rechtshulp | bewijs in grensoverschrijdende context....76
Hoofdstuk 6: Opsporingshulp en kleine rechtshulp, uitgezonderd randnummer
2.5 en 2.6.............................................................................................................77
E. van Sliedregt: noot bij HvJ EU 23 november 2021..........................................89
Jurisprudentie.......................................................................................................89
Hoorcollege 6: procedurele rechten in grensoverschrijdende context – positie van
de verdachten en slachtoffers..................................................................................91
C. Contissa: effective protection of the rights of the accused in de EU Directives
..............................................................................................................................91
J.W. Ouwerkerk & P.A.M. Verrest, De struisvogel voorbij....................................91
Ouwerkerk, EU Competence in the Area of Procedural Criminal Law................92
J. Verbaan & L. Hollander, De rechtspositie van de raadsman tijdens het
politieverhoor........................................................................................................92
Jurisprudentie.......................................................................................................93
1
, EUROPEES STRAFRECHT 2023-2024
Hoorcollege 7: Harmonisatie, Eurocrimes en georganiseerde misdaad – Rol van
EPPO.......................................................................................................................95
Hoofdstuk 2: Uniestrafrecht..................................................................................95
J.W. Ouwerkerk, Europeanisering van het Nederlandse strafrecht.....................95
Hoorcollege 8: Mensenhandel.................................................................................96
L. Esser, Mensenhandel, Uitbuiting en de Hoge Raad: een overzicht en
waardering............................................................................................................96
S. Lestrade & C. Rijken, Mensenhandel en uitbuiting nader bepaald (korte
samenvatting).......................................................................................................98
J Allain, ‘No Effective Trafficking Definition Exists: Domestic Implementation of
the Palermo Protocol (kort samengevat).............................................................98
S. Mennim, The Non-punishment Principle and the Obligations of the State
Under Article 4 of the European Convention of Human Rights (geen toegang)..98
B. Huberts & W. ten Kate, De hedendaagse betekenis van het non-
punishmentbeginsel (kort samengevat)...............................................................98
Jurisprudentie.......................................................................................................98
Hoorcollege 9: terrorisme......................................................................................101
mr. R. ter Haar en mr. S.E. van den Brink, Leerstukken Strafrecht 2018,
hoofdstuk 1.17 (geen toegang)..........................................................................101
Dr. E. Bakker, prof. mr. dr. E.R. Muller, prof. dr. U. Rosenthal en prof. dr. R. de
Wijk, Studies over terrorisme en terrorismebestrijding (geen toegang)............101
Jurisprudentie.....................................................................................................101
Hoorcollege 10: internationale kernmisdaden: genocide, misdaden tegen de
menselijkheid, oorlogsmisdaden en agressie........................................................104
Hoofdstuk 9, paragraaf 4....................................................................................104
Hoorcollege 11: vervolging internationale misdrijven in NL...................................104
Hoofdstuk 9........................................................................................................104
Jurisprudentie.....................................................................................................114
2
, EUROPEES STRAFRECHT 2023-2024
Hoorcollege 1: Internationalisering en Europeanisering van de
strafrechtspleging
Hoofdstuk 1: algemene inleiding
Inleiding
Internationaal strafrecht behandelt diverse juridische kwesties over
internationale misdrijven en de vervolging ervan.. Het behandelt vragen over
de aard van internationale misdrijven, jurisdictie en vervolging door nationale
of internationale strafrechtbanken. Er is geen eenduidige definitie van
internationaal strafrecht, maar het omvat complexe juridische kwesties die
verder gaan dan de som van internationaal recht en strafrecht.
Onderdelen van internationaal strafrecht
Internationaal strafrecht omvat de juridische aspecten van
grensoverschrijdende strafzaken, inclusief strafbaarstelling, opsporing,
vervolging, berechting en strafoplegging. Dit kan onder andere betrekking
hebben op samenwerking tussen staten in dergelijke zaken.
Bronnen van internationaal strafrecht
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen Nederlandse bronnen, internationale
bronnen en de rechtspraak als bron
Het Nederlandse perspectief op internationaal strafrecht wordt gekenmerkt
door een versnippering van wetten en regelingen. In tegenstelling tot landen
zoals Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk, waar internationaal strafrecht is
geregeld in een overkoepelend wetboek, heeft Nederland geen dergelijke
alomvattende regelgeving. In plaats daarvan heeft Nederland talloze
afzonderlijke wetten en regelingen die betrekking hebben op internationale
samenwerking in strafzaken, en deze zijn verspreid over verschillende
rechtsgebieden.
Deze situatie wordt nog gecompliceerder door de introductie van nieuwe
wetten gebaseerd op wederzijdse erkenning, zoals de Overleveringswet.
De complexiteit wordt verder verergerd doordat niet alle internationale
verplichtingen zijn omgezet in wetgeving. Sommige regelingen zijn vastgelegd
in aanwijzingen en besluiten. De wetgever heeft ook de neiging om
internationale verplichtingen in bestaande nationale wetgeving in te passen,
wat leidt tot complexe interpretaties.
De Nederlandse internationale strafwetgeving is zeer complex en bestaat uit
talloze verdragen, protocollen, overeenkomsten, kaderbesluiten, richtlijnen,
verordeningen en besluiten. Deze 'instrumenten' regelen verschillende
aspecten van internationale samenwerking in strafzaken en strafbare
gedragingen die in nationale strafwetten moeten worden opgenomen.
Het is vrijwel onmogelijk om een eenvoudig overzicht te geven van alle
verdragen en overeenkomsten waarbij Nederland partij is, omdat dit per
onderwerp kan variëren. Zelfs voor specifieke onderwerpen zoals
grensoverschrijdende achtervolging kan het ingewikkeld zijn, aangezien
Nederland met meerdere landen, zoals België, Duitsland, Luxemburg en
Frankrijk, verschillende verdragen heeft gesloten.
3
, EUROPEES STRAFRECHT 2023-2024
Verschillende internationale en nationale rechtspraak spelen een rol in het
internationale strafrecht:
o Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), zoals
geïnterpreteerd door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens
in Straatsburg, kan invloed hebben op Nederlandse zaken. Het EVRM
kan bijvoorbeeld vereisen dat Nederland geen rechtshulp verleent als
dit zou leiden tot een schending van het recht op een eerlijk proces in
het land dat om uitlevering heeft verzocht. Aan de andere kant kan
rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie
(Luxemburg) leiden tot verplichtingen voor Nederland om te voldoen
aan verzoeken van andere EU-lidstaten, zoals het Europees
aanhoudingsbevel.
o Het Internationaal Gerechtshof kan ook een bron van internationaal
strafrecht zijn. In een zaak tussen de Democratische Republiek Congo
en België oordeelde het Hof dat buitenlandse staatshoofden,
regeringsleiders en ministers van Buitenlandse Zaken volledige
immuniteit genieten van strafrechtelijke vervolging voor nationale
rechtbanken.
o Nederlandse civiele- en bestuursrechters kunnen ook een rol spelen in
internationaal strafrecht. Bijvoorbeeld, in kort geding zaken kan worden
opgekomen tegen beslissingen om rechtshulpverzoeken uit te voeren.
In uitleveringszaken kan de voorzieningenrechter de uitlevering
verbieden na goedkeuring door de uitleveringsrechter. De
toetsingsstandaard verschilt afhankelijk van het argument, waarbij in
sommige gevallen een volledige toetsing plaatsvindt (bijvoorbeeld bij
schending van art. 3 EVRM) en in andere gevallen een marginale
toetsing (bijvoorbeeld bij redelijkheid van de beslissing van de minister).
Kwalificaties van onderdelen van internationaal strafrecht
Het onderscheid tussen "droit pénal international" en "droit international pénal" draait
om het perspectief dat wordt gehanteerd in het internationale strafrecht:
"Droit pénal international" heeft een nationaal perspectief en richt zich op
nationaal strafrecht met regelingen met betrekking tot internationaal strafrecht,
zoals jurisdictie van nationale rechtbanken en de toepassing van nationale
strafwetten op internationale zaken.
"Droit international pénal" heeft daarentegen een internationaal perspectief en
behandelt internationale regels die bepaalde categorieën gedrag (zoals
oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid, genocide, marteling,
agressie, terrorisme) voorschrijven en personen die zich schuldig maken aan
dergelijk gedrag strafrechtelijk aansprakelijk stellen.
Dit onderscheid is belangrijk voor de praktijk omdat het de inhoud van internationaal
strafrecht bepaalt. Als er wordt gesproken over "internationaal strafrecht," kan dit
verschillende onderwerpen omvatten, afhankelijk van het perspectief. De benadering
van internationaal strafrecht kan variëren van nationaal tot internationaal perspectief.
Het onderscheid tussen "primaire rechtshulp" en "secundaire rechtshulp" in
internationaal strafrecht is gebaseerd op de mate waarin een essentieel onderdeel
van het strafproces wordt overgedragen aan een andere jurisdictie:
Primaire rechtshulp omvat situaties waarin een essentieel onderdeel van het
strafproces wordt overgenomen, zoals strafvervolging of de tenuitvoerlegging
van een strafvonnis.
4