Geweld blok 2
Week 1:
ACE: adverse childhood experiences
Meest voorkomende ACE – emotioneel/fysiek geweld/scheiding ouders/geweld door mede
huisbewoner/
Hoofdstuk 7
Joke de Vries: Er is spraken van geweld als er iets met ons gebeurt dat onze integriteit als
mens of een deel daarvan of onze bestaanswijze op een of andere manier beschadigt of
dreigt te beschadigen.
Fight Flight Freeze Faint
Normaal reageert men op een (dreigende) beschadiging door snel een intern
verdedigingssysteem te activeren:
Het adrenalinegehalte in het bloed stijgt --> de concentratie neemt toe --> men krijgt een
geconcentreerd bewustzijn en daarmee ook een bewustzijnsvernauwing waardoor men
allerlei prikkels (pijn, honger, vermoeidheid) niet voelt. Je komt in een staat van verhoogde
paraatheid, in staat om zo adequaat mogelijk te reageren, met als doel om in leven te blijven.
Je bent je bewust van de werkelijkheid van het moment en maakt een keuze tussen fight or
flight/ vechten of vluchten, afhankelijk wat op dat moment het meest zinvol is. Als het
gewaar weg is laat je de toestand van verhoogde waakzaamheid los en voel je de pijn en
emoties.
Als je niet letterlijk kan vluchten, dan kun je op figuurlijke wijze vluchten, door lichamelijk te
verstijven, verlamd te raken (freeze), flauwvallen (faint), in een fantasiewereld te duiken of
uit het lichaam te treden. Je hebt je er innerlijk voor afgesloten waardoor het gevaar weg lijkt
te zijn. Wanneer je niet kan vechten of vluchten, raakt het verdedigingssysteem ontregeld
omdat het zijn taak niet kan verrichten, met als gevolg dat er dan allerlei traumatische
reacties optreden. Wanneer ne niet kan vechten of vluchten lijft je systeem in de
verdedigingsstand staan, terwijl het gevaar verdwenen is dit zorgt voor een traumatische
gebeurtenis en kan voor korte of lange tijd traumatische gevolgen hebben.
Eenmalig geweldincident= ongeluk, aanranding, verkrachting, korte gijzeling, inbraak,
beroving of overval.
Langer durende geweldsituatie= oorlog, huiselijk geweld, langdurige gijzeling of ontvoering,
gevangenschap of leven onder dictatoriaal regime.
De gevolgen van een eenmalig geweldsincident zijn over het algemeen minder groot dan bij
een langdurende geweldsituatie. Wel wordt geweld door mensen verschillend ervaren.
Het verwerkingsproces:
- Acuut trauma: Herstel binnen enkele maanden van een meegemaakt eenmalige
geweldervaring, gepaard met lichamelijke of emotionele reacties.
,- Chronisch trauma: de klachten verdwijnen nog niet na 3 tot 6 maanden of worden zelfs
erger.
Bij langdurig geweld of veelvuldig geweld is de kans op natuurlijk herstel binnen een aantal
maanden nihil. Dit omdat je meestal in die situaties niet op de gezonde manier hebt kunnen
reageren (geen fight of flight). Hierdoor treden er traumatische reacties op die voor klachten
zorgen.
PTSS: begint jaren na het meegemaakte geweld.
Volledig uitschrijven
Natuurlijk herstelproces:
- Het is een individueel proces, dat voor iedereen anders is.
- De persoon die het geweld heeft meegemaakt, maakt zelf duidelijk wat hij of zij
nodig heeft van anderen en wanneer.
(Hulpverleners kunnen dit proces bevorderen door goede informatie te geven en door
beschikbaar te zijn als de ander om hulp vraagt).
Getraumatiseerde mensen hebben de neiging om zich terug te trekken en bijvoorbeeld als
eigen ouder minder fysiek contact te maken met hun eigen kinderen, goedbedoelde
adviezen werken averechts (niet meer aan denken, afleiding, kalmerende pillen). Dit valt
onder vermijdingsgedrag en vermijdingsgedrag lijkt het natuurlijke herstelproces te remmen
en op langere termijn voor meer klachten gaat zorgen.
Het natuurlijke herstelproces bevorderen:
- Het herstelproces kan beginnen als de persoon uit de gevarenzone is en dus fysiek in
veiligheid is.
- Neem de tijd om bezig te zijn met wat er gebeurd.
- Omstanders moeten de ernst van wat er gebeurd is erkennen en niet bagatelliseren.
- De aanwezigheid van een ondersteunend netwerk van naasten en/of hulpverleners
die beschikbaar zijn is belangrijk. Ook moet de betrokkene zelf kiezen in hoeverre hij of zij
gebruik wil maken van dit netwerk. Praten met informele contacten zijn vaak nog
belangrijker dan praten met een hulpverlener.
- Gevoelens uiten, ook al begrijp je ze niet.
Geen natuurlijk herstel:
Het kan zijn dat er na 3 tot 6 maanden geen natuurlijk herstel heeft plaatsgevonden. Dit
gebeurt vaak als je overlevingsstrategieën hebt ontwikkeld. Op het moment dat deze mensen
geweld meemaken, reageren ze automatisch vanuit de eerdere ontwikkelde
overlevingsstrategie en beleven het gebeurde van nu als een vervolg op een gebeurtenis van
vroeger.
Klachten door geweld:
- PTSS
- Problemen met zichzelf: gebrek aan eigenwaarde, geen vertrouwen in zichtzelf, zich
waardeloos voelen, het idee hebben dat je zelf schuldig bent aan het geweld wat je hebt
meegemaakt of dat je gestraft bent omdat je slecht bent.
, - Psychische problemen: depressieve klachten, verslaving aan eten of alcohol of drugs,
fobieën, zelfbeschadiging of zelfmoordpogingen.
- Problemen op het gebied van persoonlijke contacten: (gezin, werk, vrienden, seksualiteit)
Moeite met het aangaan van nieuwe intieme relaties.
- Lichamelijke klachten: pijn in spieren en bindweefsel (fybromyalgie), slaapproblemen,
migraine, darmstoornissen, plasproblemen, burn-out
Bij fybromyalgie is het lichaam over-alert: klaar om te vluchten of vechten. De bedreiging is
voorbij, maar het lichaam weet dit niet.
PTSS:
Er moet sprake zijn van een trauma:
A) Betrokkene is blootgesteld aan een feitelijke of dreigende dood, ernstige
verwondingen en/of seksueel geweld
Er moet sprake zijn van onderstaande symptomen:
B) De traumatische ervaring wordt voortdurend herbeleefd
C) Aanhoudend vermijden van prikkels die gerelateerd zijn aan het trauma
D) Negatieve veranderingen in gedachten en stemming gerelateerd aan de traumatische
gebeurtenis
E) Aanhoudende symptomen van verhoogde prikkelbaarheid
Van alle bovenstaande symptomen geldt: deze zijn begonnen of verslechterd na de
traumatische gebeurtenis
F) De duur van de stoornis is langer dan een maand
G) De stoornis veroorzaakt lijdensdruk of beperkingen in het sociale/beroepsmatige
functioneren en/of op andere belangrijke terreinen
H) De stoornis kan niet worden toegeschreven aan de fysiologische effecten van een
middel (alcohol/drugs) of aan een somatische aandoening
Hoofdstuk 8
Wat Joke de Vries duidelijk is geworden, is dat het meegemaakte geweld niet voor
problemen gaat zorgen, maar de overlevingsstrategie die jaren later nog actief is.
Op het moment dat je als mens beschadigd wordt, raak je gewond. Soms is er sprake van een
mentale wond, soms van een lichamelijke wond en soms is er sprake van een emotionele
wond. Altijd is er een wond op zielsniveau (de ervaring dat je als individu er niet toe doet,
niet gezien wordt of niet gerespecteerd wordt). Waar de wond ook is, de basiservaring is
voor ieder mens hetzelfde, namelijk het gevoel van slachtoffer te zijn en je hulpeloos te
voelen.
De meeste overlevingsstrategieën ontstaan in de jeugdjaren, in de tijd dat we onze
persoonlijkheid vormen. Onze persoonlijkheid vormen we enerzijds in de dagelijkse
ontmoetingen met de wereld om ons heen en anderzijds vormen we onze persoonlijkheid
door hoe we dingen ervaren. Daarnaast is persoonlijkheid afhankelijk van onze innerlijke
kwaliteiten en vermogens. We leren vanaf jonge leeftijd om te gaan met wat we op onze weg
tegenkomen, vooral met minder leuke ervaringen. Hierin maken we (hoe jong ook) keuzes in
of we ons open stellen of dat we onszelf beschermen. Op die duur vormen we bepaalde