DE FISCALE JAARWINST EN DE BEHANDLEING VAN TRANSACTIEKOSTEN BIJ HET
AANTREKKEN VAN VREEMD VERMOGEN – S.F.M NIEKEL WFR 2011, NR. 6901.
Transactiekosten voor aantrekken vreemd vermogen
Moeten deze kosten fiscaal geactiveerd worden of direct ten laste van de winst worden
gebracht?
Transactiekosten toerekenen aan de lening = 1e graads matching
IFRS: transactiekosten in mindering brengen op de te passiveren schuld. Vervolgens deze
kosten meenemen in de berekening van de effectieve rentevoet > gedurende de looptijd ten
laste van de winst brengen. Dit komt dus neer op activeren.
Dutch GAAP: RJ is door IFRS beïnvloed en daarom zelfde regels
Fiscaal (jurisprudentie): voor kosten van aandelen emissies geldt: HR > volledig in aftrek
brengen in het jaar dat ze zijn verschuldigd (dit geldt niet één op één door voor leningen).
Goed koopmansgebruik staat toe om de kosten te activeren.
HR heeft over emissiekosten bij de uitgifte van een obligatie geoordeeld dat deze kosten in
eens ten laste van de winst mogen worden gebracht.
Niekel: het is duidelijk dat activering van transactiekosten is toegestaan, maar is dit ook
verplicht? Voor een correcte jaartoerekening van uitgaven (matching) kijkt de HR naar een
voldoende concreet aanwijsbaar verband met toekomstige opbrengsten. Het
matchingbeginsel eist een sterk sprekend verband tussen kosten en opbrengsten.
Volgens Niekel is het moeilijk te zeggen dat de transactiekosten verplicht moeten worden
geactiveerd, omdat een schuld naar zijn aard slechts tot kosten kan leiden (en niet tot
opbrengsten).
Lubbers: volgens Lubbers moet worden getoetst of de uitgaven in de toekomst profijt voor
de onderneming opleveren = profijtbeginsel. Niekel heeft zijn vraagtekens bij deze
benadering. Volgens Niekel moet in de lijn van de HR meer worden gekeken naar het begrip
opbrengst.
Transactiekosten verschuldigd aan de geldgever
Voor het afsluiten van een lening bij de bank ben je vaak een afsluitprovisie verschuldigd.
Hoe moet deze afsluitprovisie fiscaal worden behandeld? Is dit afhankelijk van de duiding in
de overeenkomst?
Je zou kunnen beargumenteren dat de werkzaamheden verbonden aan het tot stand komen
van een lening opgaan in de meeromvattende prestatie, het verstrekken van geld. Daarom
moeten de transactiekosten als rente worden beschouwd. Niekel vindt dat deze benadering
niet aanspreekt. Voor de behandeling van transactiekosten moet het niet uitmaken aan wie
deze zijn betaald. De HR heeft tweemaal (onder andere in het huurkooparrest) het volgende
geoordeeld voor de geldverstrekker: Een vergoeding voor het verlenen van krediet die
samenhangt met de looptijd van de lening wordt gedurende de looptijd genoten, dus
activeren en op afschrijven. Het ging hier om disagio. Rente en disagio staan in wederzijds
afhankelijk verband. Een groter bedrag aan disagio zorgt voor een lagere rente.
Transactiekosten toerekenen aan het activum (2e graads matching)
Conceptueel redenerend vanuit het matchingbeginsel is het denkbaar dat bij voldoende
aansprekend verband transactiekosten de kostprijs van het activum verhogen.
IFRS: financieringskosten die rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving bouw of
productie van een actief moeten worden geactiveerd bij de kostprijs van het activum. Ook
geldt de verplichte activering evenzeer voor transactiekosten ter zake van geldleningen
(door de verwijzing naar de effectieve rente methode).
Dutch GAAP: de rente kan in de vervaardigingsprijs van het actief worden opgenomen. Dit
mag slechts voor kwalificerende activa. De toekomstige voordelen van het actief moeten
, voldoende groot zijn om de boekwaarde van die post inclusief de rente te dekken en moeten
deze economische voordelen voldoende betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.
Fiscale jurisprudentie: voor de fiscale winstbepaling moet een onderscheid worden
gemaakt tussen aangekochte en zelf vervaardigde BM.
Aankoop BM: Tot de activeren aanschaffingskosten behoren alle kosten die de onderneming
ten behoeve van de aanschaffing heeft gemaakt. Echter, als een BM met vreemd vermogen
is aangekocht, behoren de financieringskosten niet tot de kostprijs.
Voor zelf vervaardigde BM geldt dat tijdens de bouwperiode verschuldigde rentekosten
onder de voortbrengingskosten behoren en dus worden geactiveerd. De rente en kosten na
ingebruikname behoren niet tot de kostprijs.
Ook de HR vindt dat financieringskosten ter zake van de bouw van een onroerende zaak
moeten worden geactiveerd.
Met betrekking tot onderhanden werk en voorraad hanteert de HR een voorzichtiger
standpunt. Het is toegestaan om de rente tijdens de periode van voorbrenging niet te
activeren. Vervolgens heeft de HR nog meer onrust gezaaid door te oordelen dat de
voortbrenging van nutseenheden niet afhankelijk is van de wijze van financiering van het
BM. Hierdoor is volgens Lubbers en Douma eerdere jurisprudentie op losse schroeven
komen te staan.
Activering van transactiekosten samen met financieringskosten
HR 8 mei 1946: bouw nieuw bedrijfspand met bouwkrediet. HR vond dat de bouwrente en
de afsluitprovisie moesten worden geactiveerd.
HR 3 maart 1966: belanghebbende wilde de transactiekosten in verband met hypotheek
voor financiering van de aankoop van een bestaand pand tot de kostprijs van het pand
rekenen. Volgens hof is het toegestaan de kosten direct in aftrek te brengen, en ging
daarom niet mee met belanghebbende. HR vond hetzelfde.
Hof 27 feb 1987: aflsuitprovisie mbt leningen ter zake van aanleg boorputten, zijn die
onderdeel van de kostprijs? Hof oordeelde dat deze kosten activeert mochten worden bij de
kostprijs.
Niekel: voor bouwrente moet ook die met de financiering samenhangende transactiekosten
verplicht worden geactiveerd. Maar er bestaat ook onduidelijkheid door meer recente
jurisprudentie. Niekel komt met een gedachte experiment. Eerst worden de geldmiddelen
aangewend en daarna wordt het BM pas aangeschaft. Daarom zou je dit dus los van elkaar
moeten zien.
Conclusie
Gkg staat toe om transactiekosten voor het aangaan van een lening te activeren en af te
schrijven over de looptijd. gkg dwingt niet deze kosten te activeren, tenzij de lening verband
houdt met een zelf ontwikkeld BM.
Fiscaal geldt dus in zijn algemeenheid een keuze vrijheid. IFRS niet, want transactiekosten
worden behandeld als rente.
TRANSACTIEKOSTEN BIJ AANGAAN SCHULD – 3 MAART 2014
Schuld aangegaan van € 100.000 met een looptijd van 5 jaar en rente 4%. Daarnaast zijn
voor het aangaan van de schuld kosten in rekening gebracht, € 4.000. Hoe worden deze
kosten verwerkt?
De schuld wordt gewaardeerd tegen reële waarde (RJ), dus 100.000 (ervan uitgaande dat
het rentepercentage marktconform is). De transactiekosten zijn direct toerekenbaar aan de
schuld en daarom moeten deze worden afgeboekt van de schuld. De boekwaarde van de
lening is € 96.000.
Na deze eerste waardering dienen de transactiekosten via een effectieve rentemethode te
worden verwerkt. Deze methode houdt in dat de toekomstige betalingen van rente en
aflossing contant worden gemaakt. Hierdoor wordt het effectieve rente percentage hoger,
doordat ook de kosten worden geactiveerd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentefiscaal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.