Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 3 geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Een samenvatting van het derde hoofdstuk van het feniks geschiedenis boek.
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 3: Tijd van monniken en ridders [500-1000]Paragraaf 1: Leenheren en leenmannen
Kenmerkende aspecten
- Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur
Door interne strijd, economische problemen en volksverhuizingen verdwenen de eenheid en het
bestuur in het Romeinse Rijk. Rond 800 had de Frankische koning Karel de Grote in het huidige
Frankrijk en Duitsland zo’n groot rijk veroverd, dat hij tot keizer werd gekroond. Hij werd daarmee in
West-Europa de eerste keizer sinds de val van het West-Romeinse Rijk. Vorsten probeerden de
controle over hun gebieden te houden door mensen aan zich te binden met een eed van trouw in ruil
voor het geven van een leen, een feodum. Zo ontstond het feodalisme of leenstelsel, de kenmerkende
bestuursvorm van de middeleeuwen. Onder sterke vorsten, zoals Karel de Grote, was het een
uitstekende manier om een groot rijk te besturen. Maar onder zwakke koningen leidde het tot strijd
tussen de leemannen en de koning, waar vooral de rest van de bevolking onder te lijden had.
In de noordelijke streken van Gallië, het gebied dat rond 55 v. Chr. door Julius Caesar was
onderworpen, leefden verschillende Keltische en Germaanse stammen. Een deel van deze stammen
was vrijwillig in het Romeinse Rijk gaan wonen, vaak met als taak om de grens te verdedigen. Ze
werden door de Romeinen foederati genoemd, betaalden belastingen en leverden soldaten in ruil voor
de Romeinse bescherming en het delen in de welvaart. Door de oprukkende stammen uit Noord- en
Oost-Europa, in combinatie met een verzwakt centraal gezag, vielen in de vijfde eeuw de noordelijke
grenzen van het Romeinse Rijk weg. Germaanse stammen die niet waren geromaniseerd trokken in
zodanig grote aantallen de provincies binnen, dat we spreken van Volksverhuizingen.
Paragraaf 2: Hofstelsel en horigen
Kenmerkende aspecten
- De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een
zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Het wegvallen van het Romeinse Rijk had grote gevolgen voor de economie. Doordat het centrale
bestuur verdween en er veelal onvoldoende geld was, verslechterde het onderhoud van wegen en
bruggen. Steden verloren een groot deel van hun bevolking. De agrarische-urbane samenleving van de
Romeinen veranderde steeds meer in een agrarische samenleving. De geldeconomie verdween en
maakte plaats voor de ruilhandel. Landgoederen ontwikkelde zich tot autarkische systemen, die
weinig van de buitenwereld nodig hadden.
In het Romeinse Rijk hadden de steden een bestuursfunctie en waren centra van handel en nijverheid.
Grootgrondbezitters vormden, samen met de Romeinse bestuursambtenaren en de rijke handelaren,
de elite. Onder aan de sociale ladder stonden de slaven. Een samenleving die zo ingedeeld, heet een
agrarisch-urbane samenleving. Door de Germaanse invallen in de vijfde eeuw liepen de steden leeg en
werd de maatschappij agrarischer van karakter. De landbouwproductie daalde sterk en veel kleine
boeren konden zich niet handhaven. Ze plaatsten zich onder de bescherming van een naburige
grootgrondbezitter, maar moesten daarvoor wel hun eigen akkers en vrijheid prijsgeven.
Grootgrondbezitters organiseerden hun landgoederen in domeinen. Zon domein was grotendeels
zelfvoorzienend (autarkie). In plaats van een agrarisch-autarkische samenleving.
De nieuwe Frankische elite werd gevormd door de koning en zijn ridders, zijn gevolg van krijgslieden.
Deze werden steeds rijker. Hieruit ontwikkelde zich de in de Middeleeuwen zo machtige adel.
Daaronder had je een sociale laag van vrijen. Deze mensen werkten bijvoorbeeld als boer op eigen
grond of op een van de landheer gepachte boerderij, aan wie ze de pacht in natura betaalden. Een vrije
had echter ook plichten, waarvan de heervaart de zwaarste was. Dit was een soort dienstplicht, want
alle vrije mannen moesten hun heer op het slagveld bijstaan. Een heervaart betekende voor een vrije
dat hij zijn akkers lange tijd onbeheerd moest achterlaten. In de zevende en achtste eeuw gaven
steeds meer brijen hun status op om zich als horigen onder bescherming van een lokale heer te
stellen. In ruil hiervoor gaven zij hem een deel van de oogst, bewerkte ze zijn akkers en voerden ze
verschillende herendiensten uit. Horigen mochten het landgoed niet verlaten zonder toestemming van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jonnedaantje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 82956 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen