Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 4 geschiedenis + begrippen
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Een samenvatting van het vierde hoofdstuk van het feniks geschiedenis boek met bijbehorende begrippenlijst.
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 6 pagina's
Voorbeeld 1 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 4: Tijd van steden en staten [1000-1500]Paragraaf 1: Steden: handel en nijverheid
Kenmerkende aspecten
- De opkomst van handel en ambacht die de basis legden voor het herleven van een agrarisch-
urbane samenleving.
- De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
In de elfde en twaalfde eeuw waren er grote landbouwontginning. Daardoor steeg de voedselproductie
en nam de bevolking snel toe. Mensen gingen weer in de steden wonen en werken. Waar nog steeds
minder voedsel werd verbouwd, ontwikkelde de steden zich minder snel. In Noord-Italië en Vlaanderen
lagen veel steden, daarvan waren Brugge, Genua en Venetië de belangrijkste handelssteden, tussen
die twee gebieden ontstond handel. Het gebruik van geld als betaalmiddel nam weer toe.
In de vroege middeleeuwen waren de kleine dorpsgemeenschappen economisch vrijwel geheel
zelfvoorzienend. Op het domein deden de horigen het werk en kreeg de heer de pacht en de kerk 10%
van de oogst, de rest was voor eigen consumptie, de boeren maakten alles zelf. Er waren zeven dingen
die voor grote veranderingen zorgden in de landbouw:
1. Ontginning (het voor de landbouw gereed maken van wilde grond).
2. Inpoldering.
3. Bemesting.
4. Er was een nieuwe ploeg die de grond ook omkeerde in plaats van alleen de grond lossen te
maken, bovendien was deze ploeg gemaakt van ijzer in plaats van hout.
5. Ossen werden vervangen door paarden.
6. Het tweeslagstelsel veranderde naar het drieslagstelsel (⅓ van de grond ligt braak in plaats
van ½, dus 66% van het land werd gebruikt in plaats van 50%)
7. Juk (houten balk die op de schouders wordt gedragen om de last te verplaatsen)
De voedseloverschotten op het platteland maakten de ontwikkeling van steden mogelijk. Veel boeren
gingen van akkerteelt naar veeteelt. Mensen konden nu ook door handel en nijverheid in hun
levensonderhoud voorzien. Mensen in de steden maakten van hun ambacht hun beroep. Handelaren
van een stad organiseerden zich in koopmansgilden. Het organiseren van een Hanze – een aantal
steden waarvan de handelaren samenwerkten – was een volgende stap in de schaalvergroting van de
handel tussen regio’s.
In de twaalfde eeuw stimuleerden de koningen, hertogen en graven de ontwikkeling van steden door
het bevorderen van de handel en de nijverheid. Indirect vergrootten de steden de macht van de adel,
omdat de edellieden meer belastingen ontvingen en via de stad het omliggende platteland konden
besturen, controleren en verdedigen. Door een vloedgolf in Brugge veranderde de bereikbaarheid van
de stad. De bloei van Genua en Venetië was vooral te danken aan overzeese handel.
Het Oostzeegebied werd een belangrijke leverancier van graan en vis voor steden in onze drassige
kuststreken, waar door mislukte graanoogsten weleens hongersnood dreigde. In de Champagne, een
streek in Noordwest-Frankrijk, organiseerden in de twaalfde en dertiende eeuw verschillende steden
gedurende een aantal weken in het jaar een jaarmarkt. Daar werden de producten van de Hanze en van
Vlaanderen uitgewisseld tegen die van Noord-Italië of tegen de zeer kostbare specerijen en zijde uit
Azië en goederen uit de Arabische wereld. In plaats van handel in natura werd er weer meer geld
gebruikt. De toenemende geldeconomie stimuleerde de handel, maar had ook beperkingen. Vorsten en
steden sloegen elk hun eigen munt en het vervoer van geld was een gevaarlijke onderneming. Geld
lenen tegen rente om een investering te kunnen doen was in de christelijke wereld verboden.
Geldwisselaars boden hiervoor uitkomst. Deze mensen wisselden de vreemde valuta in tegen geld dat
in een stad gangbaar was, via die geldwissel werd het renteverbod omzeild, omdat ze voor een
wisseltransactie extra geld vroegen voor de gemaakte kosten. Handelaren betaalden vaak pas een
jaar later, op een afgesproken jaarmarkt, voor de geleverde waar. Daarom lieten ze voor het
verschuldigde bedrag een wissel (schriftelijke betalingsopdracht) opstellen en ondertekenen. Het
gevaarlijke geldtransport was nu niet meer nodig. In de viertiende eeuw nam het belang van deze
jaarmarkten af, omdat oorlog de Franse Champagne onveilig maakte. Door de kruistochten en de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jonnedaantje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 82956 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen