Het aangeven van grenzen tijdens flirten bij het uitgaanspubliek in Nederland:
De verwachtingen en evaluaties ten aanzien van de intentie om grenzen aan te geven bij
grensoverschrijdend gedrag
Tom Hoen
Open Universiteit
Onderzoekspracticum cross-sectioneel onderzoek
Cursusrun: PB0812212244
Examinator: Mira Duif
Inleverdatum: 2023-11-05
Studentnummer: 852174634
Email-adres student: tom.hoen@student.ou.nl
Originele bestandsnaam dataset: PB0812212244---party-panel-18.1--sibe.sav
Dit document mag wel worden gekopieerd en gewijzigd, maar niet worden verkocht.
Op afgeleide documenten moet dezelfde licentie worden toegepast:
ook afgeleide documenten mogen niet worden verkocht.
Zie voor meer informatie https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.nl
Deze tekst en het logo erboven mogen niet worden verwijderd of gewijzigd.
, Abstract
In het uitgaansleven komt seksueel grensoverschrijdend gedrag vaak voor (Seidler et al.,
2018, p.38). Het ervaren van seksueel grensoverschrijdend gedrag kan ernstige gevolgen hebben,
zoals bijvoorbeeld psychische klachten of gevoelens van onveiligheid (De Graaf & Wijsen, 2017, p.4).
Het aangeven van grenzen kan bijdragen aan het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend
gedrag (Bennet & Banyard, 2016; Fileborn, 2017; Katz & Johnson Nguyen, 2016).
In deze cross-sectionele studie werd onderzocht of ‘verwachtingen’ of ‘evaluaties’ meer
variantie voorspellen als het gaat om de intentie voor het aangeven van grenzen tijdens
grensoverschrijdend gedrag. In totaal namen 784 mensen uit het Nederlands uitgaansleven deel aan
het onderzoek. De deelnemers zijn geworden via onder andere een mailinglijst, de website en social-
mediakanalen en vulden hiertoe een online vragenlijst in met vragen over 5 gerelateerde
risicogedragingen.
Tijdens dit onderzoek zijn de volgende onderzoeksvragen gebruikt: “Hoeveel variantie verklaren
‘verwachtingen’ en ‘evaluaties’ gezamenlijk van de intentie tot het aangeven van grenzen tijdens
grensoverschrijdend gedrag?” en “Welke variabele is de belangrijkste voorspeller van de intentie tot
aangeven van grenzen tijdens grensoverschrijdend gedrag?” Als onderliggende theorie voor deze
studie werd het Reasoned Action Approach model gebruikt.
Uit de resultaten van de multipele regressieanalyse blijkt dat 10% van de variantie in de
intentie tot het aangeven van grenzen, is te verklaren door de ‘verwachtingen’ en ‘evaluaties’
gezamenlijk. ‘Verwachtingen’ bleek de belangrijkste voorspeller te zijn als het gaat om het aangeven
van grenzen bij grensoverschrijdend gedrag.
De belangrijkste conclusie van deze studie is dat ‘verwachtingen’ het onderdeel is waarop
preventiestrategieën zich het best kunnen richten bij het vergroten van de intentie tot het aangeven
van grenzen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Keywords: grensoverschrijdend gedrag, attitude, verwachtingen, evaluaties, grenzen
, 3
Het aangeven van grenzen tijdens flirten bij het uitgaanspubliek in Nederland:
De verwachtingen en evaluaties ten aanzien van de intentie om grenzen aan te geven bij
grensoverschrijdend gedrag
Onderbouwing relevantie
In het uitgaansleven komt seksueel grensoverschrijdend gedrag vaak voor (Seidler et al.,
2018, p.38). Eén op de zeven romantische relaties komt tot stand uit contacten die zijn gemaakt in
het uitgaansleven (Knai et al., 2015). Niet altijd wordt het contact als prettig ervaren of leidt het tot
een romantische relatie. Het komt regelmatig voor dat uitgaanspubliek contact met andere mensen
niet als prettig ervaart. Recent onderzoek van kenniscentrum seksualiteit Trimbos (2016) toont aan
dat 74% van de personen die uitgaan ooit te maken heeft gehad met grensoverschrijdend gedrag.
42% van deze doelgroep geeft aan dat ze moeite hebben met het bewaken van hun eigen grenzen.
Uit recent onderzoek van Graaf (2017) blijkt dat grensoverschrijding bij zowel mannen als vrouwen
veel voorkomt. Zo heeft de helft van de vrouwen en bijna een vijfde deel van de mannen wel eens te
maken gekregen met ongewenste aanrakingen. Uit recent onderzoek van Wijkman (2014) blijkt
bovendien dat 43 procent van de jongvolwassen vrouwen (tussen een leeftijd van 18 en 40 jaar)
regelmatig grensoverschrijdend gedrag in het uitgaansleven ervaart. Ook anders onderzoeken
bevestigen dit. Meer specifiek is in het Verenigd Koninkrijk een onderzoek naar grensoverschrijdend
gedrag in het uitgaansleven gedaan. Dit onderzoek ging over seksueel grensoverschrijdend gedrag
onder een kleine 2500 jongeren in de leeftijd tussen de 17 en 25 jaar (Carmody, 2009). De resultaten
tonen aan dat 70% van de vrouwelijke respondenten en 25% van de mannelijke respondenten,
weleens seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft ervaren in bars of clubs. Grensoverschrijdende
gedragingen is een probleem waar mensen in het uitgaansleven structureel mee te maken krijgen
(Grubb & Turner, 2012).
Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat het om toenaderingen waarbij, onder dwang en
zonder toestemming van het slachtoffer, grenzen worden overschreden (Bourke, 2007).
, 4
Toestemming wil zeggen dat er sprake is van instemming met het volle bewustzijn, zonder
verwarring en met besef van de consequenties van de gedragingen en de maatschappelijke norm. Bij
dwang gaat het om alle situaties waarin een slachtoffer niet kan weigeren of situaties waarin geen
sprake is van vrijwilligheid. De Haas (2012) geeft de volgende definitie van wat seksueel
grensoverschrijdend gedrag is: “Grensoverschrijdend gedrag is elke vorm van seksueel gedrag van of
ten aanzien van een ander persoon in verbale of fysieke zin; of waarbij het niet duidelijk is of het
gedrag aan deze criteria voldoet” (p. 137). Met criteria wordt gedoeld op de volgende zes
voorwaarden: ontwikkeling, wederzijdse toestemming, gelijkwaardigheid, context, vrijwilligheid en
zelfrespect.
Het ervaren van seksueel grensoverschrijdend gedrag kan op de langer termijn ernstige
gevolgen hebben, zoals bijvoorbeeld psychische klachten of gevoelens van onveiligheid. Dit geldt
voor ongeveer de helft van de mannelijke respondenten en voor driekwart van de vrouwelijke
respondenten (De Graaf & Wijsen, 2017, p.4). Wanneer mensen seksueel grensoverschrijdend
gedrag ervaren roept dit met name gevoelens van boosheid of een ongemakkelijk gevoel op (Seidler
et al. 2018, p.9).
Het bestraffen van grensoverschrijdend gedag is niet altijd mogelijk (Ministerie van
Algemene Zaken, 2021). Hiervoor is het belangrijk om mogelijkheden tot preventie te onderzoeken.
In een uitgevoerde cross-sectionele studie wordt gesuggereerd dat het stellen van grenzen van het
individu dat te maken krijgt met seksueel grensoverschrijdend gedrag een belangrijk component is in
de preventie van grensoverschrijdend gedrag (Carmody, 2009). In een kwantitatieve online survey
over seksueel grensoverschrijdend gedrag in het uitgaansleven in de UK, afgenomen onder jonge
mensen tussen de 18 en 24 jaar, blijkt dat het verhogen van empowerment (het proces waarbij
iemand gestimuleerd wordt om voor zichzelf op te komen kunnen en het stellen van grenzen) een
effectieve methode is om grensoverschrijdend gedrag te verminderen. Empowerment is een
belangrijke voorwaarde wat betreft het voorspellen van het aangeven van grenzen (Bakker, 2009).
Of een individu zijn grenzen aangeeft als er sprake is van grensoverschrijdend gedrag, wordt
