Duidelijke jurisprudentie- en hoorcollege aantekeningen van het vak Internationaal Publiekrecht (Jaar 2, Semester 1, Blok 1). Het document bevat o.a. stappenplannen, belangrijke rechtsoverwegingen en schema's.
Internationaal publiekrecht hoorcolleges
Week 1 - hoorcollege, maandag 4 september
Crisis en kracht van het internationaal recht
De aard van het moderne internationaal recht (1648 Vrede van Westfalen)
gedecentraliseerd systeem
- Samenstelling van regels
- Vrede van Westfalen is symbolisch voor het moderne volkenrecht, want;
o Jarenlang godsdienstoorlog en bij de vredesonderhandeling werd zichtbaar
dat de staat naar voren was gekomen.
o Politieke entiteiten hadden hun eigen territoir gezag waaruit soevereiniteit is
geboren.
o Iedere staat werd juridisch gelijkwaardig
o Bij het bouwen van een volkenrechtelijk argument moet je altijd teruggaan
naar instemming (is er instemming van alle staten).
Instemming van staten (en tegenwoordig ook andere rechtssubjecten) als grondslag van
het internationaal recht voluntarisme
- International law governs the relations between independent states.
- The rules of law binding upon states therefore emanate from their own free will as
expressed in conventions (verdragen) or by usage (ongeschreven recht) accepted as
expressing principles of law…
- Dus je kan nooit aannemen dat er een rechtsregel bestaat als de staten er niet mee
hebben ingestemd.
o Het zoeken naar instemming gold al sinds de tijd van Westfalen. In die tijd
waren algemene regels van internationaal recht (bijv. territoriale gezag lijnen
van gebieden). Die regels werden toegeschreven aan ‘de natuurlijke orde der
dingen.’
o Echter vanaf de 19e eeuw heeft niemand meer iets met ‘de natuurlijke orde
der dingen’ en word er berust op afspraken. Hier is het rechtspositivisme mee
begonnen.
o Structureel gezien bestaat het volkenrecht uit dit Westfaalse volkenrecht
De rol van het internationaal recht voor Nederland
- Op veel terreinen is internationale samenwerking gevraagd; er wordt steeds méér
internationaal recht gecreëerd.
- Nederland is stevig ingebed in de internationale rechtsorde; het is lid van vele
internationale organisaties en partij bij talloze verdragen.
- De rechten en plichten die hieruit voortvloeien, werken door in de Nederlandse
rechtsorde; des te meer door het open, ‘monistische’ grondwettelijk systeem.
Bronnen van het internationaal publiekrecht
Er is geen centraal gezag of een internationale, wereldwijde grondwet etc.
- Artikel 38 (1) Statuut Internationaal Gerechtshof:
,Artikel 38 (1) is een advies aan de rechters van 1919 (het allereerste wereldhof) die rechters
hadden nog nooit zoiets meegemaakt (een wereldwijd hof). Op grond van volkenrechten
moesten ze een wereldwijde oorlog beslechten op grond van deze bronnen;
o Verdragen
Belangrijke kenmerken van het verdrag als bron:
Geschreven recht
o Registratie + publicatie
Kenbaarheid
Niet beperkt tot bepaalde onderwerpen
o = geen grens waar staten zich aan moeten houden
Codificatie van recht = neerle
o Secretaris-generaal van VN is depositaris van meer dan
600 verdragen
Belangrijke momenten van codificatie IPuR
o Rond 1920: Harvard Drafts en Volkenbond
o 1945-1970: International Law Commission en de VN
Bijv. Weens verdragenverdrag (1969)
o Laatste decennia:
Bijv. VN-zeerechtverdrag, Statuut van Rome,
Wapenhandelsverdrag
o Gewoonterecht (ongeschreven recht)
Niet alles wordt gedekt door verdragen
Functie in het systeem om stabiliteit te waarborgen;
Het gewoonterecht neemt als visnet alle staten mee in een
bepaalde richting.
Gewoonterecht is een belangrijke rechtsbron
Twee componenten:
Objectief: algemene praktijk
o Het feit dat staten dingen op een bepaalde manier doen
Vb: Diplomatieke missies, staatsbezoeken;
rituelen/protocollen
Verkeerde hand schudden is geen
schending van het recht
Subjectief: rechtsovertuiging (ofwel: opinio juris)
o Het feit dat staten iets doen vanuit de overtuiging dat ze
ergens juridisch aan gebonden zijn.
Resoluties VN Algemene Vergadering als factor:
Algemene vergadering VN kan aanbeveling doen aan de Leden
van de VN, of aan de veiligheidsraad of aan beide.
Stemgedrag Leden kan uiting zijn van rechtsovertuiging in de
vorming van gewoonterecht
Kritiek:
o = een positivistische kijk op Internationaal recht; je kan
wel elke week een niet-bindende resolutie aannemen,
maar daarmee wordt het nooit positief recht.
Wijziging van gewoonterecht:
, o is afwijkende praktijk schending van een regel og het
begin van een nieuwe regel?
Kijk naar de context van de handeling (bijv.
rechtvaardiging, framing van de feiten; zie ook
het IGH in de Nicaragua zaak)
o Algemene beginselen (inclusief billijkheid)
Artikel 38 lid 1 sub c de koloniale herkomst van het internationaal
recht, hieraan zie je dat het 1919 is.
o Subsidiair: gerechtelijke beslissingen (en juridische geschriften)
Subsidair = ondergeschikt, een hulpmiddel, niet direct bindend, niet
het eerste waar je naar gaat kijken, maar bedoeld om primaire
bronnen beter te begrijpen/te duiden
- Niet in het Statuut genoemd:
o Besluiten internationale organisaties
o Eenzijdige handelingen
o Gewoonterecht met de status van jus cogens (dwingend recht)
- In het statuut, maar buiten het recht artikel 38 lid 2
o ‘redelijkheid en billijkheid’
Een verdrag in strijd met jus cogens = automatisch nietig
Samenloop van bronnen- aanbrengen van hierarchie
- Lex specialis derogat lege generali
o Mensenrechten en humanitair recht in Wall Advisory Opinion (2004)
- Lex posterior derogat lege priori
o VN-zeerechtenverdrag van 1982 voorrang boven de Geneefse Zeerecht
Verdragen van 1958
- Conflictbepalingen: Artikel 103 VN-Handvest
o Verplichtingen voortvloeiend uit het VN-Handvest (zoals ook resoluties
veiligheidsraad) gaan voor verplichtingen uit andere verdragen.
Bijv: ‘Deze bepaling is ondergeschikt aan wat Staten later bespreken…’
- Speciale positie jus cogens (dwingend recht)
o HR Nada-zaak
Directe toepassing bepaling van Internationaal Recht indien door individu ingeroepen voor
de Nederlandse rechter
- Het internationale recht zegt niks over de manier waarop verplichtingen doorwerken
in de nationale rechtsordes.
- Artikel 93 grondwet
o Eenieder verbindend
o Rechtstreeks werkend
o Voldoende bepaald en beoogt belangen individuen te beschermen
Het karakter van het internationaal publiekrecht
- Internationaal
o Afspraken worden op internationaal niveau gemaakt
, - Publiek
o Reguleren van publiek gezag
o Beschermen van publieke belangen
- Recht (juridisch)
o Het vloeit voort uit rechtsbronnen, het gaat over normen (vastgelegd in
rechtsbronnen) die status hebben van recht.
o Breuk = sanctie, je bent aansprakelijk als Staat wanneer je je eraan houdt.
Jus cogens dwingend recht
- Artikel 53 – blz. 117 en 118
- Wanneer is een norm jus cogens?:
o 1. Geaccepteerd en erkend is door de hele gemeenschap van Staten
(Gewoonterecht)
Jus cogens normen zijn ook gewoonterecht normen
o 2. Je mag er onder geen enkele omstandigheid van afwijken
- Mag je niet vanaf wijken
- Gewoonterecht is een rechtsbron Dwingend recht is een speciale status binnen
het recht
Week 1- jurisprudentiecollege, dinsdag 5 september
Bronnen van Internationaal recht
North Sea Continental Shelf
- Essentie:
o par. 71-74, 77-78 (p. 372)
- Achtergrond
o Duitsland maakt bezwaar tegen gebruik van het ‘equidistantiebeginsel’
o E- beginsel was neergelegd in VN-verdrag uit 1958, door Duitsland
ondertekend, maar nooit geratificeerd
o Denemarken en Nederland claimen dat het tot het gewoonterecht was
geworden
o Extensive en virtually uniform
- Belangrijkste algemene vraagstukken
o Aan welke eisen moet statenpraktijk voldoen om relevant te zijn voor de
vorming van internationaal gewoonterecht?
R.o. 72: ‘It would in… rule of law’
R.o. 74: ‘Although the passage… obligation is involved’
o Extensive and virtually uniform
R.o. 77: ‘The essential point… law requiring it’
Nicaragua zaak (Military and paramilitary activities in and against Nicaragua)
- Essentie:
o par. 178, 183-190, 207, 208 (p. 425)
- Achtergrond
o De VS leveren steun aan ‘Contra Rebellen’ in Nicaragua
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper innew1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,98. Je zit daarna nergens aan vast.
