Dit is een document waarin de hoorcolleges zijn uitgewerkt wat betreft het vak 'Neuropsychologie'. De uitwerking bevat de volledige leerstof voor dit vak: alle PowerPoints met een complete uitwerking. Dit vak wordt gegeven op HBO Academy (voorheen HBO Drechtsteden) in het 3e jaar.
Neuropsychologie Hoorcolleges
Als er een link ergens bijstaat, hoeft dat niet geleerd te worden voor de toets, maar dit is
verdiepend. ‘Gewoon weer de slides leren, dan komt het goed.’
Werkcolleges hoef je niet te kennen voor het tentamen, dit is verwerkende stof.
Hoorcollege 1 op 18-09-2023
Aan het begin van de les moesten we zwaaien naar de docent als we haar goed konden
verstaan. Daar hadden we verschillende dingen voor nodig:
- Visie: je moet de docent kunnen zien.
- Horen/luisteren: je moet het de dochten kunnen horen zeggen.
- Taal: de taal die gebruikt werd moet je begrijpen.
- Begrip: je moet snappen wat er gezegd werd.
- Beweging: je moet met je hand kunnen zwaaien.
- Geheugen: die beweging (het zwaaien) heb je al een keer gedaan en je hebt
onthouden hoe dat moet.
- Zelfcontrole: je bent na enig moment ook gestopt met zwaaien dus je hebt een vorm
van zelfcontrole.
- Oordeelveiling: je hebt ook het vermogen om een oordeel te vellen over wanneer je
moet stoppen met zwaaien. Niemand gaat in deze situatie een minuut lang zwaaien.
Zwaaien is een complexe taak waarbij er veel informatie geïntegreerd moet worden. →
Neuropsychologie is een tak van de psychologie dat de relatie weergeeft tussen het brein en
het gedrag. Er wordt gekeken naar waar gedrag vandaan komt, en als iets in je gedrag niet
meer ‘normaal’ is, waar dat dan in je brein aan kan liggen. Denk aan patiënt HM.
Waar we naar kijken in dit vak: welk onderdeel van het brein is verantwoordelijk voor het
uitvoeren of falen van bepaald gedrag? Dit kunnen ook meerdere onderdelen van het brein
zijn. Het is niet zo dat er altijd 1 specifiek stukje van het brein verantwoordelijk is voor 1
specifieke gedraging. Maar het kan wel zo zijn dat als 1 stukje van het brein niet meer werkt,
de gedraging niet meer uitgevoerd kan worden.
→ Neuropsychologen willen deze relatie tussen gedrag en het brein beschrijven en
uitleggen. Als dit lukt willen we dat zelfs gaan optimaliseren. Bijv.: hoe kan je mensen helpen
die last hebben van hersenletsel (aangeboren of niet aangeboren), denk bijvoorbeeld ook
aan dementie, ADHD, psychopathie en trauma.
Planning van vandaag
Wat is neuropsychologie?
- Een stukje geschiedenis
- Recap biologische psychologie
- Neuropsychologisch onderzoek
- Neuroimaging (beeldende technieken)
1
,Een stukje geschiedenis
Sinds wanneer zijn we hiermee bezig?
Aristoteles was heel erg geïnteresseerd in het vinden van een centraal punt in ons waar alle
sensorische informatie naartoe gaat. Hij had nog niet de link gelegd dat dat het brein zou
kunnen zijn; hij dacht dat dat het hart was. Alle sensorische informatie ging allemaal naar het
hart, volgens hem. Het hart was dan ook de zetel van het rationele denken.
Nog voor Aristoteles waren hier al mensen mee bezig en zij hadden al correctere informatie
dan Aristoteles zelf. Dit gaat over het stukje trepanatie. Dit is iets wat gebeurde in 8000 tot
3000 v.Chr. in Europa, nog voor de oude Grieken. Er zijn schedels gevonden met gaten erin.
Die gaten zaten voornamelijk frontaal en pariëtaal.
Er werd zich toen afgevraagd of dit een soort witch craft (hekserij) of neuropsychologie was.
Wat ze denken te kunnen herleiden uit deze vondsten van trepanatie is dat het (vrijwillig)
boren van die gaten dienden als een medische behandeling voor de mensen die last hadden
van iets in hun hoofd. Dit kan epilepsie zijn, maar bijvoorbeeld ook een verwonding of een
ontsteking. Het was dus eigenlijk een stuk bot uit het schedel halen om een deel van de
hersenen bloot te leggen.
Wat je hiervan kan aannemen is dat ze toen dachten dat er iets belangrijks in het schedel
gaande was, dat zich uitten in problemen in het gedrag.
(De oudste getrepaneerde schedel (schedels zijn gevonden op een begraafplaats in Frankrijk
Deze dateren uit ongeveer 6500 v.Chr.)
19e eeuw: Frenologie
Frenologie: Franz Joseph Gall zei dat verschillende delen van het brein verantwoordelijk
waren voor verschillende functies (dit denken we nog steeds). Maar hij dacht tevens ook dat
het brein werkte als een soort spier. Als je dus heel intelligent bent, dan groeit ook letterlijk
het stukje in je brein waar intelligentie zou liggen. Nu weten we dat intelligentie verspreid ligt
in het brein en dat het voortkomt uit meerdere delen in de hersenen. Hij zei ook dat als het
deel in de hersenen waar je intelligentie ligt groeit, je schedel daarnaar zou vervormen. Je
zou dan dus aan iemands schedel kunnen voelen hoe slim iemand is. Hetzelfde geldt voor
creativiteit; als je heel creatief bent zou je een bolling hebben in een bepaalde plek in je
schedel. Dit is niet betrouwbaar. Hij heeft veel kritiek gekregen want je kan niets herleiden
aan de oppervlakte van het brein of je schedel.
2
,Phineas Gage (1823-1860)
Phineas Gage kreeg een stalen buis door zijn hoofd heen, en overleefde dit. Hij was voor het
ongeluk een vriendelijke man. Na dit incident werd hij gemeen, impulsief, hij was niet meer
aardig tegen de mensen in zijn omgeving, hij kon niet meer vooruitplannen en hij werd
hierdoor anders. Wat we hier zien is dat zijn persoonlijkheid heel erg veranderde. Nu weten
we dat het stukje persoonlijkheid grotendeels zit in de frontaalkwab. Dit is ook de kwab waar
de paal doorheen is gegaan in het hoofd van Gage. Dit incident heeft een grote rol gespeeld
in het vormen van de neurowetenschap tot hoe deze nu is.
Plaatje oorlog
Hoe kan oorlog hebben bijgedragen aan de wetenschap? Tijdens de oorlog vlogen nogal wat
kogels rond en mensen kregen deze ook in hun hoofd. Als je bijvoorbeeld achter in je
occipitale kwab een kogel in je hoofd kreeg, dan kon het zijn dat er iets mis was met je visie.
Je hebt namelijk soldaten die iets niet meer kunnen, en een wond die hiermee correleert.
De onethische kant hiervan is dat joden tijdens de oorlog veel werden gedeporteerd en
vermoord. Hun hersenen werden vaak bewaard om onderzoek mee te doen (door de nazi’s).
We hebben dus ook veel geleerd van de hersenen van joodse mensen.
Neuroimaging
We hoeven tegenwoordig niet meer te wachten tot iemand lijdt aan hersenletsel door een
stalen paal of een kogel. Nu kunnen we naar het brein kijken in vivo of post mortum (na de
dood). Dit wordt vooral in vivo (processen die binnen in het lichaam plaatsvinden). Hier
komen we later in het college op terug.
3
, Recap
Van het vak biologische psychologie.
Het meest complexe orgaan
‘Het brein is het enige orgaan dat kan nadenken over zichzelf’. We moeten dan straks een
toets maken over het brein, met ons eigen brein.
Hersenfuncties per kwab
Occipitaal kwab:
- Zicht
- Ruimtelijk inzicht
- Lezen
- Visuele perceptie
- Visuele interpretatie: denk aan het zwaaien aan het begin van de les. Je zag het wel,
maar je moest ook zien dat het die bepaalde docent was (herkennen). Je moest het
dus ook interpreteren.
Temporaal kwab:
- Luisteren
- Begrijpen van taal: je hoort wel dingen, maar je moet ook kunnen begrijpen wat
iemand zegt.
- Geheugen: in deze kwab liggen de hippocampus (herinneringen) en de amygdala
(emoties).
- Gevoelsleven: de amygdala.
- Organiseren en volgorde aanbrengen in.
- Ophalen van informatie
- Muzikaal bewustzijn
- Leren
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elkenieuwkamer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.
