Samenvatting periode 2 MFO – thema 3.
Doelgroepen en fenomenen
CULTURELE DIVERSITEIT
De jeugd van tegenwoordig? ‘’nee’’ het is al jaren zo geweest, het is niets van de laatste jaren!
- Ego ontwikkeling
- Seksuele ontwikkeling
- Rijping herenen (tot 23)
Experimenteren met de grens, maar de grens is steeds groter
Diversiteit
Gender
Seksuele oriëntatie
Leeftijd
Sociaal- economische klasse (sociale ladder gerelateerd aan economische positie)
Religie
Gesteldheid (fysiek/geestelijk)(handicap, leerstoornissen etc.)
Etniciteit
Maar diversiteit lijkt vooral bij ‘de ander’ te zijn, wij denken dat diversiteit te maken heeft
met allochtonen, en niet met ons, als autochtonen.
Gender
40% wordt geboren met verschillende geslachtskenmerken van beide groepen.
We moeten weg van dat denken je wordt geboren als vrouw/man (er zijn variaties)
Genderidentiteit: heeft te maken met hoe je je voelt (je bent man, maar voelt je vrouw.
Culturele diversiteit: Etniciteit volgens Noel Clycq
Etniciteit is een cognitie iets wat je weet, een feit; ik ben Nederlands
Etniciteit is een gevoel ik voel me een Marokkaanse
Etniciteit is een praktijk tradities en handelingen die je doet, wij/zij denken
Maar het is ook een sociale constructie…
– Je geeft vorm aan je identiteit, dit doe je op basis van de wereld/omgeving waarin je leeft
Een korte geschiedenis
• 1960: In Nederland was een arbeidstekort voor zwaar en ongeschoold werk.
• Oplossing: Gastwerknemers uit het buitenland.
• 14-05-1969: Nederland en Marokko onderteken een officieel wervingsverdrag
1
,Oververtegenwoordiging in de misdaad door mensen met een Marokkaanse achtergrond
Theoretische perspectieven (over Marokkaanse jongeren):
Sociale geografie:
Selectieve migratie
Ecologisch gezichtsbedrog
Sociologie:
Sociale desintegratie
Integratie van immigranten
Cultuurstudies:
Cultuurconflict
Constructivisme
Selectieve migratie
Degene die vanuit Marokko naar Nederland komen zijn niet representatief voor de totale bevolking.
Degene die al crimineel zijn die komen naar Nederland en vormen hier de criminele groep.
Degene die het daar al slecht hebben, komen door bijv. sprake van armoede/hoge werkeloosheid,
naar Nederland om het beter te hebben.
kritiekpunt: vermogen om te migreren, huidige vluchtelingenstroom (om te migreren moet je in het bezit
zijn van bepaalde middelen. Het zijn vaak degene met een hoog opleidingsniveau, met een hoger inkomen.
Dit komt al niet overeen).
Ecologisch gezichtsbedrog
Aanwezigheid van een bepaalde groep, op een bepaalde plek binnen de samenleving
Bepaalde groep die zich vestigt in een bepaald deel van de stad of regio, over het algemeen zijn
het lager sociaal economische klasse buurten (achterstandsbuurten).
Die condities waarin iemand leeft, die blijven (kinderen groeien hier steeds weer op).
Het ligt niet zozeer aan de groep, maar de omgeving is heel slecht wat er toe leidt dat zij veel in
aanraking komen met criminaliteit. Zij verplaatsten de focus op de groep naar de buurt/omgeving.
Sociale desintegratie
Immigranten ‘vervreemden’ doordat ze tijdens het aanpassingsproces bepaalde normen/waarden,
mechanismen etc. hebben moeten opgeven. Afname traditionele systeem van sociale controle en
combinatie met ontworteling kan leiden tot criminaliteit.
Het verlies van je sociale controle, je zo veel moeten aanpassen en je eigen normen en waarden
opgeven bij het aanpassingsproces = sneller in aanraking met criminaliteit
Daarnaast heb je het gevoel dat je nergens bij hoort.
Integratie van immigranten
Samenhang van criminaliteit en integratie
2 Verschillende perspectieven die lijnrecht tegenover elkaar staan:
1. Criminaliteit = gebrek aan integratie
Als je goed geïntegreerd zou zijn zou je ook een baan kunnen vinden. Bij gebrek heb je te weinig binding
met de Nederlandse samenleving waardoor de kans groter is dat je in de criminaliteit belandt.
2. Goede integratie = criminaliteit
Op het moment dat je goed geïntegreerd bent weet jij de wegen tot criminaliteit.
2
,Cultuurconflict (culturele dissonantie)
Er is sprake van botsen van culturen uit land van herkomst en het ‘gast’land.
Mismatch van de culturele verwachtingen vanuit de geïmmigreerde groep en de grotere maatschappij
Jongeren hebben traditionele waarden en normen die ze van thuis meekrijgen, deze komen niet
altijd overeen die ze op school meekrijgen en dit kan met elkaar gaan botsen.
Identiteitsprobleem dat bij migranten ontstaat wanneer van hen wordt verwacht dat zij aan
onderling tegenstrijdige verwachtingen en eisen moeten voldoen.
Tussen 2 culturen in:
‘buitenstaanders’-gevoel invloed welzijn invloed zelfvertrouwen, schoolprestaties...
Constructivisme
Gaat ervanuit dat criminaliteit opgebouwd is; wordt geconstrueerd. Maar hoe is het geconstrueerd?
Criminaliteit als etnisch vraagstuk focus dus op etniciteit.
Vb. etnisch profileren: koppelen aan etniciteit. Als politie zijnde zie je iemand met een donkere
huidskleur in een dure auto rijden, men is dan snel geneigd; dit klopt niet.
We hebben het voortaan zo geconstrueerd dat criminaliteit bijna met etniciteit te maken heeft.
Selectiviteit: allochtonen sneller/zwaarder gestraft invloed op het leven; vinden van werk
Vervolg cultuur: De straatcultuur
Criminaliteit verklaard vanuit de straatcultuur
Etnografisch onderzoek naar delinquent groepsgedrag van ‘Marokkaanse’ jongens.
Universele straatwaarden: (algemeen geldende straatwaarden binnen straatcultuur)
- Opkomen voor jezelf en groepsgenoten; geweld indien nodig.
- Hard en scherp/gevat zijn en uitdagingen aangaan.
- Voorkomen slachtofferschap en grijpen van kansen
- Succes uitstralen; uiterlijk, materieel bezit en vrouwen (dure auto)
Groepsdynamiek en criminaliteit
Versterking van de groepsidentiteit
‘Marokkaanse’ jongens in Nederland realiseren zich dat velen hen zien als een minderwaardige groep,
wat maakt dat zij zich sterk met andere ‘Marokkaanse’ jongens identificeren. De jongens ervaren zulke
afwijzende en stigmatiserende reacties als bedreigend wat hun zelfvertrouwen aangetast. Om de
bedreiging te neutraliseren gaan de jongens het negatieve stigma als een positieve groepsidentiteit
beschouwen en zich daarnaar gedragen. Zo leiden negatieve reacties vanuit de omgeving tot een
versterking van de groepsidentiteit die tot uitdrukking wordt gebracht door groepsgedrag te vertonen.
Verhoging groepsdruk
Gevoel uitsluitend op Marokkaanse jongens te zijn aangewezen verhoogd de druk om gewenst gedrag te
vertonen en geaccepteerd te worden.
Doordat zij zich zo sterk met elkaar identificeren, hebben ‘Marrokaanse’ jongens voor hun gevoel ook
nauwelijks een andere keuze dan met elkaar op te trekken als zij plezier willen maken.
Zo ontstaan grote losse groepsverbanden waarbij onduidelijkheid heerst over welke verwachtingen er
bestaan ten aanzien van elkaars gedrag. Door het sterke gevoel van onderlinge afhankelijkheid en de
onduidelijkheid over de groepsnormen, raken jongens soms verstrikt in hun veronderstellingen over welk
gedrag door andere groepsleden het meest wordt gewaardeerd. In verwarring grijpen zij dan vaak terug
op de ‘straatcultuur’ waarin ze zijn opgegroeid en waarin aan diverse vormen van delinquent gedrag een
positieve waarde wordt toegekend.
Verheviging tegenstellingen
Buitenstaanders worden vaak als racisten gezien, wat de onderlinge loyaliteit en het wij-zij denken
versterkt.
In zulke conflictsituaties leiden een versterking van de groepsidentiteit en een verhoging van de
groepsdruk tot verheviging van wij-zij-tegenstellingen tussen groepen ‘Marokkaanse’ jongens en
willekeurige buitenstanders. Omgekeerd leidt de verheviging van wij-zij-tegenstellingen weer tot
3
, versterking van de groepsidentiteit en een verhoging van de groepsdruk om delinquent gedrag te
vertonen.
White privilege
• Het hebben van, (on)bewuste en (on)zichtbaar, voordelen in het leven op basis van huidskleur.
Deze voordelen zijn zo vanzelfsprekend dat het amper opvalt. ‘’Het solliciteren op een (bij)baan’’.
Privilege walk
• Middel om privileges zichtbaar te maken. Niet alleen m.b.t. huidskleur, ook seksuele oriëntatie,
gender etc. (filmpje met kinderen die een pop moeten kiezen m.b.t. huidskleur)
White supremacy en White innocence
Hangen samen met white privilege
White supremacy: superioriteit van blanken (beter zijn dan) (fragment poppen)
Eigen voorbeelden: Studiegenoot en jongere
White innocence: ontkennen van racisme, maar je er toch schuldig aan maken
Vb. zwarte piet, politiek, stereotypering in de media
Mijn privileges
Privileges op basis van: (1)blanke huidskleur, (2)vrouw zijn en (3)heteroseksuele oriëntatie.
(1)Ik zal bij sollicitaties niet bij voorbaat afgewezen worden op basis van mijn Nederlandse naam
en huidskleur.
Ik word door politieagenten nooit zonder enige aanleiding gecontroleerd.
(2)Ik mag mijn emoties tonen zonder uitgescholden te worden voor ‘mietje’
In conflict word ik beschermd in plaats van dat ik moet beschermen.
(3)Ik hoef aan niemand te vertellen dat ik heteroseksueel ben.
Ik word niet uitgescholden, nageroepen of gepest door mijn seksuele oriëntatie.
Hoe interacteren deze privileges met deze categorieën?
Gender, Seksuele oriëntatie, Leeftijd, Sociaal- economische klasse, Religie, Gesteldheid
(fysiek/geestelijk), Etniciteit.
Intersectionaliteit
Intersectionaliteit focust op hoe sociale categorieën (zoals gender, klasse, etniciteit) met elkaar
interacteren op verschillende niveaus en bijdragen aan discriminatie, exclusie, sociale ongelijkheid en
onrechtvaardigheid.
Er is dus geen of/of- positie
Competenties voor de pedagoog
Ga in gesprek met cliënt over culturele verschillen
Oordeel niet te snel; stel vragen indien dingen onduidelijk zijn
Ben je bewust van je eigen culturele opvattingen
- Politics of location van Adrienne Rich: je
positie/referentiekader wordt beïnvloed door waar, wanneer en onder welke omstandigheden je
leeft en geleefd hebt.
Uitwisselen van perspectief met collega’s (diversiteit)
Houd rekening met ((on)bewuste) privileges en superioriteits-denken
Wees bewust van je eigen privileges, je positie en die van je cliënt
4
