Dit examen bestaat uit 48 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 70 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald
kunnen worden.
Als bij een open vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden
aan het antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of
berekening ontbreekt.
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd.
Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee
redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
HA-1018-a-23-1-o
, Tenzij anders vermeld, is er sprake van normale situaties en gezonde
organismen.
Rivierdonderpad in de Leidse grachten
Aaf Verkade is adviseur stadsgrachten en leidt het project vismonitoring in
Leiden. Tijdens een schoonmaakbeurt van de Leidse grachten trof ze
rivierdonderpadden aan in de opgeviste rommel.
De rivierdonderpad (Cottus perifretum, afbeelding 1) is een inheemse
bodemvis die ’s nachts jaagt op vlo-kreeften, waterpissebedden en
muggenlarven. De rivierdonderpad wordt gemiddeld 13 cm lang. Overdag
verschuilt de vis zich tussen stenen of boomwortels voor predatoren zoals
rivierkreeften.
afbeelding 1
2p 1 − Noteer twee uiterlijke kenmerken van de rivierdonderpad waaruit blijkt
dat hij is aangepast aan het leven op de bodem.
− Licht voor beide kenmerken toe dat ze functioneel zijn voor het leven
op de bodem.
Door de schoonmaakbeurt van de Leidse grachten wordt de leefomgeving
van de rivierdonderpad ernstig verstoord. Met het verwijderen van rommel
zoals winkelwagentjes en visnetten, verdwijnen ook schuilplaatsen voor
de rivierdonderpad.
1p 2 Welke biologische term wordt gebruikt voor de leefomgeving van een
bepaalde soort?
A ecosysteem
B habitat
C populatie
D voedselweb
HA-1018-a-23-1-o lees verder ►►►
, Om de rivierdonderpadden te helpen, bedacht Verkade
rivierdonderpaddenhotels. Dat zijn houten kisten (afbeelding 2) die in de
grachten geplaatst kunnen worden. Zo krijgen de rivierdonderpadden
extra schuilplekken.
afbeelding 2
De rivierdonderpadden kunnen via smalle spleten in het hotel kruipen. Het
aantal spleten en de grootte ervan, beïnvloeden ook de biotische en
abiotische factoren voor de rivierdonderpadden in het hotel.
2p 3 Geef zo’n biotische factor en zo’n abiotische factor.
Noteer je antwoord als volgt:
biotisch: …
abiotisch: …
Tijdens een excursie langs de gracht vertelt Verkade over de
bedreigingen voor de rivierdonderpad: “Het verdwijnen van schuilplekken
is niet de enige bedreiging voor de rivierdonderpad. In Nederland worden
de laatste jaren ook zwartbekgrondels (Neogobius melanostomus)
waargenomen. Deze vissen komen oorspronkelijk uit gebieden rond de
Zwarte Zee en de Kaspische Zee. Ze hebben dezelfde levenswijze als de
rivierdonderpad.”
Een deelnemer stelt voor om een predator uit de oorspronkelijke
leefomgeving van de zwartbekgrondel te introduceren.
1p 4 Geef een argument dat Verkade kan gebruiken om toe te lichten dat het
introduceren van zo’n predator geen goed idee is.
HA-1018-a-23-1-o lees verder ►►►
, Een bos om op te eten
In 2009 kocht Wouter van Eck een akker waarop jarenlang mais was
verbouwd. Hij heeft er voedselbos Ketelbroek aangelegd, een combinatie
van landbouw en natuur (afbeelding 1).
afbeelding 1
In het voedselbos staan meer dan 350 verschillende plantensoorten, die
allemaal iets eetbaars opleveren: notenbomen, tamme kastanjes, kiwi’s,
bessenstruiken en kruiden als daslook en tijm. Na het planten heeft
Wouter het gebied met rust gelaten: hij ploegt niet, gebruikt geen mest en
geen chemische bestrijdingsmiddelen. Hij snoeit en oogst alleen maar.
Op de akkers rondom het voedselbos worden alleen aardappelen
verbouwd. Zo’n monocultuur is gevoeliger voor plagen dan een
voedselbos.
1p 5 Verklaar waardoor een monocultuur gevoelig is voor plagen.
Wouter rijdt niet met machines door zijn bos. Zo wordt het bodemleven
niet verstoord en blijft de bodem luchtig.
2p 6 Welke stof nemen plantenwortels op uit een luchtige bodem? En waar
wordt deze stof voor gebruikt?
opgenomen stof wordt gebruikt voor
A koolstofdioxide dissimilatie
B koolstofdioxide fotosynthese
C zuurstof dissimilatie
D zuurstof fotosynthese
HA-1018-a-23-1-o lees verder ►►►
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tandhiwahyono. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,42. Je zit daarna nergens aan vast.
