Samenvatting
Samenvatting literatuur Laagland cursus 9
- Vak
- Literatuur
- Instelling
- St Maartenscollege (Voorburg)
Samenvatting van het boek laagland cursus 9. Alle begrippen zijn geel gemarkeerd. Voor laagland 5 vwo.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Literatuur Cursus 91. Historische Context
1.1 De Hervorming
16e-eeuwse ontwikkelingen
1. Hervorming (reformatie)
2. Streven van vorsten naar centralisatie en absolutisme
De hervorming ontstond door onvrede van de rooms-Katholieke kerk. => De burgers
werden ontevreden en wilden meer ruimte voor eigen ontwikkeling.
Vb. Geen kerkdiensten meer in het Latijn, maar in de gewone volkstaal.
Maarten Luther: Lutisme
Hij verzette zich tegen kerkelijke misstanden.
Johannes Calvijn: Calvininsme
Hij verdedigde de gedachte van predestinatie (de opvatting dat het eeuwig hel
afhankelijk is van goddelijke uitverkiezing). Calvinisten benadrukten het belang van hard
werken, ijver, spaarzaamheid en plichtbetrachting.
Opvattingen van Luther en Calvijn konden door drukpers snel verspreid worden.
Geloofstegenstellingen leidden tot langdurige en bloederige (burger)oorlogen in Europa.
1.2 De Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden
Nederland eind middeleeuwen verenigd onder Bourgondische hertog Filips en Spaanse
vorstendochter Johanna met hun zoon Karel V. Karel V werd heer van de Nederlanden en
koning van Spanje. In Spanje absolutisme, Karel V wilde ook in de Nederlanden.
Hierdoor trad Karel streng op tegen mensen die zich aansloten bij de
hervormingsbeweging.
Filips II volgde vader Karel V op. Tijdens dat Filips II aan de macht was:
Verzet tegen absolutistische centralisatiepolitiek nam sterk toe.
Calvinisten verzetten zich tegen geloofsvervolging.
Willem van Oranje: leider van lutisme en geloofsvervolging.
Willem verzette zich tegen Filips: tegen centralisatie, absolutisme en geloofsvervolging.
Verzet werd heftiger toen na Beeldenstorm(1566) Alva naar de Nederlanden werd
gezonden die ketterij moest neerslaan en absolutisme doorvoeren.=> Leidde tot de
Nederlandse opstand of Tachtigjarige Oorlog (1568-1648).
Na moord van Willem van Oranje (1584) werden zijn zoons Maurits en Frederik Hendrik
als stadhouders en legeraanvoerders leidende figureren in strijd tegen Spanje.
In opstand vielen de Nederlanden uiteen:
Republiek van de Zeven verenigde Nederlanden
Zuidelijk deel dat onder Spaanse heerschappij bleef
Met Vrede van Münster kwam een einde aan de Tachtigjarige Oorlog.
Met Vrede van Münster wel einde aan oorlog met Spanje, maar niet aan interne
tegenstellingen in de Republiek. Tijdens Twaalfjarig Bestand (1609-1621) leidden
tegenstellingen tot ernstig binnenlands conflict.
, Er ontstonden 2 groepen:
Partij rondom Johan van Oldenbarnevelt (wilde vrede met Spanje)
Partij rondom stadhouder Maurits (wilde oorlog voortzetten)
Er openbaarde een geloofsverschil binnen de groep van calvinisten:
Contraremonstranten (accepteerden Calvijns predestinatieleer)
Remonstranten (accepteerden Calvijns predestinatieleer niet)
Religieus conflict werd een politiek conflict toen Oldenbarnevelt koos voor de
remonstranten en Maurits voor de contraremonstranten.
Oldenbarnevelt werd op bevel van Maurits gevangen genomen en onthoofd in 1619.
Er kwam een Nationale Synode bijeen die besloot tot een vertaling van de bijbel in het
Nederlands, de later beroemde Statenbijbel.
De opstand tegen Spanje en de interne tegenstellingen lieten hun sporen na in de
literatuur. Oorlogshandelingen en vervolging werden bezongen in strijdliederen. In Een
nieu Geusen Lieden Boecxken is het Wilhelmus opgenomen.
Bekende dichters:
Joost van den Vondel: ‘Het stokske van Johan van Oldenbarnevelt’ en het lied
‘Geuzenvesper’.
P.C. Hooft: ‘de Nederlandse Historiën’
1.3 Handel en welvaart
De tochten van de Spaanse en Portugese zeevaarders die een zeeweg naar Indië zochten
vormden de achtergrond van de ontdekkingsreizen.
Door ontdekking van nieuwe landen kwam er een intensieve handel over de oceanen op
gang.
Wanneer in 1585 de stand Antwerpen definitief in Spaanse handen kwam (val van
Antwerpen), verlieten de Antwerpse calvinisten, kunstenaars en rijke kooplieden de stad
om zich in de noordelijke Nederlanden te vestigen. Zeer groot aantal immigranten ging
zich in Amsterdam vestigen, waardoor Amsterdam explosief groeide.
Burgerij was drijvende kracht achter de handel. In 1602 werd VOC opgericht. De
machtige groep uit zaken- en bestuurswereld vormde de groep van regentenfamilies.
De aanduiding Gouden Eeuw is alleen van toepassing op de regentenfamilies, de hogere
middenklasse en de elite van rijke regenten, die zich luxegoederen en kunst en cultuur
konden veroorloven.
2 Culturele context
2.1 Kennis en wetenschap
Kennis en macht werd vanaf 16e eeuw bevrijd van kerk en theologie. In
wetenschappelijke denken stonden vragen over betrouwbare kennis en hoe kosmos en
universum in elkaar zitten, centraal. Vraag naar ware kennis op 2 manieren beantwoord:
Empiristen (Bacon en Locke)
Rationalisten (Descartes en Spinoza)
Empirisme: betrouwbare kennis gebaseerd op zintuigelijke ervaring en waarneming.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charlotteschool. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 83662 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen