Kanker
Inleidende begrippen
- oncologie ⇒ oncos (gezwel) - logos (studie) ⇒ leer der gezwelziekten
- tumor ⇒ elke abnormale zwelling of woekering
- kanker ⇒ kwaadaardige tumor; carcinoom (grootste groep kwaadaardige tumoren);
carcinos; kisten (goedaardige tumoren)
Epidemiologie: voorkomen
- incidentie = aantal voorkomen in een bepaalde periode
- prevalentie = aantal voorkomen op een bepaald tijdstip
- mortaliteit
⇒ kanker is een geneeskundig en maatschappelijk/ sociaal probleem
40% van alle mensen krijgt kanker. Van deze mensen die kanker hebben, kan 60% genezen
worden. 40% van de kanker die mensen krijgen per jaar is vermijdbaar (niet roken,...).
Kanker is een van de meeste doodsoorzaken in de wereld.
Kanker kan overal voorkomen waar celdeling plaatsvindt ⇒ dit is dus overal behalve bij
nagels, haar,... Bij mannen komt er vaak mond/ keel kanker voor (door roken en alcohol).
Prostaatkanker komt bijna altijd voor, maar dit gaat heel traag dus meestal merkt men dit
niet. Bij vrouwen komt borstkanker, baarmoederhalskanker het vaakste voor.
De meeste kankers komen pas op latere
leeftijd (vanaf 45 jaar). Ook als men ouder
wordt (vanaf 80) gaan de weefsels trager
beginnen werken en gaat dus de kanker ook
trager beginnen groeien en wordt de kanker
dus meestal niet opgemerkt.
Sommige kankers hangen af van het geslacht.
Zo zie je dat mannen meer longkanker hebben,
dit komt doordat meer mannen roken. Bij de
vrouw is dit ook toegenomen, want vroeger
was het verboden om te roken als vrouw maar
nu niet meer. Opvallend is ook dat de
maagkanker is afgenomen. Dit komt doordat
we betere voedingsgewoonten hebben en nu
kunnen we voeding bewaren in een koelkast en
niet meer in zout (verhoogd kans op kanker). De borstkanker bij de vrouw blijft nog altijd
hetzelfde. Dit betekent niet dat er geen verbetering is. Er hebben evenveel mensen
borstkanker, maar dit komt doordat er ook veel meer mensen zijn op de aarde, maar er is
toch een gelijke mortaliteit door de vaccinaties en screening.
, Ontstaan van tumoren
Een normale cel doet continu aan celdeling (mitose en meiose), waarbij er uit 1 cel
honderden andere cellen uit komen. Een kankercel ontstaat ook tijdens deze celdeling,
waarbij er in de celdeling een mutatie ontstaat, waardoor er geen andere normale cel
ontstaat. Om een kankercel te verkrijgen heb je wel meerdere mutaties nodig.
Dit is dan ook waarom een 45 jarige meer kans heeft op kanker. Oudere mensen hebben al
meer aan celdeling gedaan, dus de kans is ook groter dat er mutaties zijn gebeurt en dus
meer kans op kanker. De kankercel gaat natuurlijk ook aan celdeling doen waardoor een
tumor ontstaat.
two-hit hypothese: in je lichaam heb je twee soorten stoffen die de celdeling regelen:
1. supresorgen ⇒ geeft rood licht aan de celdeling → ontstaan tumoren verhinderen
2. ongogen ⇒ geeft groen licht aan de celdeling → cykline D gaat werken → als een
cel gemuteerd is blijft het groen licht → eindige celdeling
Bij het ontstaan van een tumor heb je twee periodes. Eerst heb je de preklinische periode
waarbij de tumor groeit maar je vertoont geen symptomen. Vanaf de tumordetectiegrens
krijg je symptomen en krijg je de tweede periode. De tumordetectiegrens verschilt van
kanker tot kanker (bij baarmoederhalskanker hoog en huis laag). Door aan screening te
doen kan je de tumordetectiegrens vervroegen.
Dan heb je nog een verschil in tumoren ⇒ je hebt de goedaardige en kwaadaardige
tumoren.
- De uitzaaiing noem je infaderen
- tijdens de preklinische periode kan je ook
al uitzaaiing hebben
Tumorgroei
1. Angiogenese ⇒ nieuw bloedvat vormen in de
tumor vanuit een bestaand bloedvat
Zuurstof kan maar 2 mm door de huid of weefsels
geraken en dus moeten via het bloed naar binnenste
cellen gaan. Tumoren hebben ook zuurstof nodig en
dus moeten zij ook bloedvaten hebben. Dit gaan ze
doen door angiogenese. De tumoren scheiden
vasculaire endotheelcellen uit die de bloedvorming
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper herooooooooooo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.