Tentamen Leren
Definitie: Leren is een proces waardoor ervaringen een blijvende verandering teweegbrengen, in
gedrag of mentale processen.
- Als je niet zou kunnen leren zou je niet kunnen fietsen, zou ik niet moeten weten hoe ik me
zou moeten gedragen, ik zou niet weten hoe ik heet, ik zou niet weten wat er gister gebeurd
is.
….kun je mensen veranderen?
- IQ
- Extraversie
- Angst
- Talenten
- Boefjesgedrag
Of zijn dingen gewoon aangeboren? Nature or nurture?
Wat bepaalt nou onze ontwikkeling?
Nature: jouw ontwikkeling ligt vast in de genen, aangeboren.
Nurture: Iedereen wordt gevormd door zijn genen
Invloed van nurture
Wolfskinderen: groeien op zonder menselijk contact om zich heen. Je hebt wolfskinderen die worden
opgevoed door wolven of beren. Modernere wolfskinderen die leven wel gewoon in de stad, maar
die worden opgesloten, wonen bijv. in een kelder en krijgen geen sociaal contact.
- Genie, 1970 en Oxana Malaya, 1991 (gedrag als een hond).
Lachen kunnen ze niet
Verdriet uiten wel
Niet rechtop lopen
Goed in donker zien
Goed reukvermogen
Taal leren 1-4 jaar, heel moeilijk om hierna nog taal te leren.
Motoriek laat nog aan te leren
‘feral children’ youtube
Hoe te ontdekken wat onze ontwikkeling bepaalt?
Tweelingstudies!
Eeneiige tweelingen
Klinkt logisch: overeenkomsten eeneiige tweelingen -> ‘nature’..?
Maar is dat wel echt zo?
We halen ze uit elkaar! Als ze dan nog steeds dezelfde overeenkomsten hebben, dan is het nature.
Controversieel
Betrouwbaarheid is niet goed.
Ethiek ook niet goed. Niet goed om tweelingen uit elkaar te halen.
,NATURE VS NURTURE
Debat duurt voort:
Geen winnaar, sterker nog: mix van beide.
Je erft een genetische predispositie: iemand heeft bijv een predispositie om 1.70 te worden maar de
omgeving zorgt ervoor dat er niet genoeg voedsel is en dan dus maar 1.50 te worden.
De neiging om op een bepaalde manier op bepaalde prikkels te reageren.
Filmpje: invloed sociale media op brein en denkvaardigheid
Een paar voorzichtige feitjes
- Witte stof wordt minder (keuzes, aandacht, emotieregulatie)
- Flexibeler neuraal netwerk door alle impulsen en herhaald aanbod. Je bent telkens aan het
schakelen tussen internetten, studeren, eten etc etc. Maar:
Filtreren van informatie wordt minder
Opslaan naar geheugen gebeurt minder
- Hersendelen die gaan over seks, liefde en motivatie, worden gestimuleerd
Dopamineshotjes, dit gebeurd wanneer je bijvoorbeeld een melding krijgt van social media.
- We praten 2x zoveel over onszelf online dan in real life.
Effecten van social media op sociaal leren
Mogelijk negatieve effecten op sociale vaardigheden in het ‘echte leven’.
Mensen die niet in het echt contact durven te zoeken gaan dit via internet doen.
Maar: Nog geen longitudinaal onderzoek; Wisselende onderzoeksresultaten en dus nog geen harde
conclusies!
Sensatie & perceptie
Alles wat er te leren valt, komt binnen via de zintuigen en doet iets met de hersenen. Dus laten we bij
het begin beginnen van leren. Dit is de eerste stap van leren.
- Sensatie
- Perceptie
- Waarneming
- Zien, het oog
‘Propagnosia’: ziekte waarbij je gezichten niet kunt herkennen.
Hoe bepalen wij eigenlijk wat echt is en ervaren wij die werkelijkheid/buitenwereld wel zoals die echt
is? Zien of ervaren wij de wereld zoals anderen? Zie je groen zoals iemand anders groen ziet?
Wat is waarneming?
Stimuli (buitenwereld) -> sensatie (binnenwereld) -> perceptie (binnenwereld, betekenis geven aan je
waarneming)
Fundamentele les: onze innerlijke wereld van sensatie en perceptie is de enige die wij rechtstreeks
kennen! -> Wij ervaren alleen een indirecte werkelijkheid.
,Wat is sensatie
- Het vroegste stadium van perceptie: het moment dat de zintuigen een prikkel op zich nemen.
De zintuigen hebben gestimuleerde receptoren (zoals de ogen of de oren) en die zetten de
prikkel/stimulus om in elektriciteit/ een patroon van zenuwimpulsen dat de stimuli
representeert in de hersenen.
- De omzetting maakt het mogelijk voor ons brein dit te interpreteren (perceptie)
- Sensatie is dus onze eerste gewaarwording van de stimulus.
- Bij sensatie wordt een stimulus (bijv. een geluid of een lichtflits) omgezet in een vorm die de
hersenen kunnen begrijpen, te vergelijken met de wijze waarop een mobiele telefoon een
elektronisch signaal omzet in geluidsgolven die je kunt horen.
Wat is perceptie?
= een proces waarbij aan het patroon van sensorische zenuwimpulsen een gedetailleerde betekenis
wordt toegekend Zoals iemand iets ervaart en beoordeelt.
- Interpretatie (en dus perceptie) wordt sterk beïnvloed door herinnering, motivatie, emotie en
andere psychologische processen.
- De interpretatie is dus heel subjectief en heel selectief.
Wat is waarneming?
Onze hersenen zijn niet in staat de wereld rechtstreeks te ervaren;
Transductie: het moment dat de prikkel wordt omgezet in elektriciteit.
Stel je voor je ziet een tomaat dan komt die fysische stimulus binnen via je ogen (lichtgolven) en dan
worden ze omgezet door de receptoren in elektriciteit en dan gaat het via de thalamus naar de
occipitale kwab.
Sensorische adaptatie: Zintuigen worden steeds minder gevoelig naarmate de stimulus langer
aanhoudt, en maar goed ook! Zintuigen vooral gericht op nieuwe omstandigheden.
Functie: Voorkomen van te veel aan sensaties, waakzaam zijn op veranderingen, want daarin schuilt
mogelijk gevaar!
Je stapt in een rokerige ruimte en het stinkt, maar na een uur ruik je het niet meer.
Drempels
Dat je bijvoorbeeld een bepaalde hoeveelheid licht nodig hebt om iets te kunnen zien en een
bepaalde volume om iets te kunnen horen. Wanneer je nog niet goed kunt horen of zien is de
drempel nog niet bereikt.
, Absolute drempel: minimum aan fysische energie van een prikkel dat nodig is om tot een sensatie te
leiden. Hoeveelheid stimulus die nodig is voordat de stimulus wordt opgemerkt.
Dit verschilt per individu per situatie.
Hoe hoger de intensiteit van de stimulus hoe hoger de verschildrempel is. Hoe lager de intensiteit
hoe lager de verschildrempel.
Verschildrempel: het kleinst waarneembare verschil tussen twee stimuli dat iemand betrouwbaar,
vijftig procent van de tijd, als verschil kan opmerken. Voorbeeld: ik wil dat aidan het geluid zachter zet
en het moment dat ik klaag dat het niet zachter is bedoel ik hiermee dat de verandering in volume
niet overeenkomt met mijn verschildrempel. Door het volume geleidelijk te verlagen, tot ik ‘nu’ zeg,
kan mijn verschildrempel gevonden worden.
Ons sensorisch systeem is dus gebouwd om veranderingen van stimuli op te merken.
Hierbij is de interactie tussen de stimulus en de context en jouw eigen toestand cruciaal.
Signaaldetectietheorie
Ik slaap en er is ineens een geluid.. of ik dat geluid hoor, hangt af van (combinatie van):
- Hoe hard is het geluid?
- Verwachtte ik een geluid?
- Lig ik op mijn oor, of zijn beide oren vrij?
- Is er een achtergrondgeluid?
- Droom ik over geluiden?
- Etc..
Merk ik het wel of niet op? Heeft te maken met de kenmerken van de stimulus, de
achtergrondstimulus en de detector.
Werkelijkheid
Hoe ervaren we de werkelijkheid?
- Transductie
- Sensorische adaptatie
- Drempels
- Signaal detectietheorie
Wat we zien zijn neurale patronen die onze hersenen interpreteren tot een betekenisvolle
waarneming: de werkelijkheid is gefilterd.
Waarnemen is gewoon elektriciteit, niet meer dan dat!
